Þjóðólfur - 28.04.1855, Qupperneq 4

cins „nf þeim inálum, er lögbólt ekki skar skilríklega úr““,
því til að breyta konúnglegum lögum, er samþykkt höfðu
verið á alþíngi, höfðu þeir ckkert veldi, og áminnslur
alþíngisdómur, — þö hann hel'ði til verið’ — gat þvf
enganveginn svipt sættina frá 1297 gildi, eða laggt á nokk-
urn kirkjuciganda, að gjalda meira af kirkjueign sinni til
prestsins, en sein samsvaraði þvl, er liann eptir kirkjunnar
máldaga álti að gjalda honum, eður þúnga þeim er liann
af prestinum halði. Ilinum umrædda alþingisdómi hcfir og
ckki verið fvlgt, nemahvað hið ákveðna smjörgjatd snertir,
og þó ekki heldur í þessu hvervetna gjörsamlega, hvað
og er viðurkennt af aðaláfrfjandanum. — Gagnstefnendurn-
ir liafa og gjört það mjög sennilcgt, að af kirkjueign
þeirra hafi engiu föst regla verið að gjalda prestinum
meira, en 16 fjórð. smjörs árlega. þó ýms seinni tiða laga-
boð tali um smjörgjald presta af bændakirkjum, þá laga
þau sig f því eptir tfðskunni og ekki alþingisdóminum,
nema að því leyli, cf liann væri grundvöliur fyrir tíðsk-
unni, en gefa hvergi neina reglu fyrir iipphæðinni á gjaldi
þessu. Að vfsu hefir Kansellíið f bréli síuu 28. okt. 1775
álitið, að af Ögurscigninni ætti að grriða hálfar leigur af
24 kúgildum eður 24 Ijórð. sin.; cn þetta álit stjórnarráðs-
ins getur þó cngin biudandi regla verið fyrir kirkjucig-
eudurna, eins og þeir og ekki heldur gcta álitizt að liafa
viðurkennt þetta sem skyldu sína, þó þeir fyrrum liafi
sókt um til kóngs, að kirkjukúgildunuin væri fækkað, hvað
þvert á móti lýsir óvilja þeirra á þvf, að gjnlda af öll-
um þeim 24 kúgildum er máldagarnir eigna kirkjunni“.
nþar eð það nú engan vcginn verður sannað, að
það liafi verið nokkur slöðug regla, að gjalda af Ögurs-
kirkju 24 fjórð. sm. til þíngaprestsins þar, eður meira en
16 Trð. á ári, og þar eð það ekki heldur á nokkurn hátt
er uppiýst, að það ekki mundi leggja ineiri þúnga á kirkju-
eigcndurna, en sem staðizt gæti með máldaga hcnnar,
nc heldur skýrt frá þvf, hvernig prestsíikyldunni nú
er skipt, siðan brauðið varð þíngabrauð, milli kirknanna í
þessu nú orðna þíngabrauði, verður landsyfirrétturinn að
vera sömu meinfngar scmundirdómarinn, hvað upphæðina
á smjörgjaldinu snertir, svo og hvað lúkningu málskostn-
aðarins í héraði áhrærir, og virðist eptir kringumstæðunum,
að málskostnaður fyrir landsyfirréttinum eigi lika að falla
niður. Laun málsviðeigendanna settu svaramanna hér við
réttinn, ákvarðast til 15 rdd., til hvors þeirra fyrir sig, úr
opinberum sjóði. —“
„því dæmist rétt að vera“;
„Ögurs kirkja ú 24 kúgildi, er eigendum kirkjunnar
ber að við halda; af eigninni ber á ári hverju að
greiða þingaprestinum þar 16 frð. smjörs. Málskostn-
aður fyrir yfir- og undirréttinum falli niður. Málsvið-
eigendanna settu svaramönnum við Landsyfirréltinn,
Kansellíráði V. Finsen og Organista P. Guðjohnsen
bera í málsfærslulaun, sfnir 15 rdd. hvorum, er lúkist
þeim úr opinberum sjóði. —“
Árferð, aflabriigð og frettir.
það sýnist sem vetrarhörkunum ælli nú um siðir að
linna, enda hefir þcssi afliðni vetur verið einhver hinn
láng-harðasti sem hér hcfir koinið siðan nm næstliðin alda-
mót; liann laggðist að viðast um land um jólaföstukomu,
og iná kalla, að hörkunum hafi ekki linnt fyr en cf nú
er komið hlé; snjókýngið liefir vcrið dæmafátt, og þar af
leiðandi almennar hagleýsur og lángur gjafatfmi, — vfðast
framundir þessi sumarmál hér sunnan — og vestanlands.
Frostgrimmdin hefir og verið mikil öðru hverju, — hér
sunnanfjalls 17—18° R.; í Dalasýslu eins (o: 24° C.); aust-
anfjalls, á Eyrarbakka, 22° R.; að norðan og lengra að
vestan liöfuin vér ekki sanna frétt; — það er og fádæmi,
að þjórsá og einkuin Hvítá í Árnes-s. skuli hafa verið
með hestfs fram yfir sumarmál, eins og nú. — það er
sannfrétt að norðan, að liafísinn hafi farið af Ilúnaflóa
um pálmasuniiudag, og að gott veður var þar nyrðra uin
páskana; en isinn kom þar aptur eptir hátíðina, þó segir
nú ný frétt, að hann sé nú farinn i annað sinn og frá
öllum vestfjörðum. Fyrir suðausturströndum landsins varð
hafisinn hvorki mikill né lángvinnur. — það gefur að
skilja, að fénaðarhöld eru mjög niisjöfn og hæpin, eptir
slíkan vikíngsvetur, og að mest er komið undir vorinu,
hvernig þau reynast yfir höfuð að tala; en sé þegar far-
inn að stökkva af fénaður einnig hjá þeim, sem hafa vcrið
vel byrgir af heyjuin, — eins og frézt hefir um einstöku
mcnn f Rángárvalla-sýslu, —þá eru það hin verstu sjálf-
skaparvfti fyrir þá ena söniu; — fréttir segja, að um miðjan
þ. m. hafi einstöku hross verið farin að lalla uin Austur-
landeyjar, og sauðfé bæði þar og f Holtunum.
— Fiskiafli er sagður hinn bezti, bæði af Isafirði og
undan Jökli, og góður hákallaafli f Eyrarsveit; hér er og
góður nfli enn uni öll inn- og suðurnes en miklu minna
austanfjalls, nema f Vestmanneyjum; uin miðjan þ. mán.
voru þarkomnir 6 hundr. hlutir, en af þvi kaupstaðurinn
varallslaus, og sjómenn höfðu ekki annað að leggja sér til
munns en sjófáng, og það liálfhrátt, — þvf eldiviðarskort-
ur var þar og mikill, — þá voru mjög margir farnir að
leggjast þar f skyrbjúg og öðrum veikinduin, og ætluðu
þvf landmenn að fara þaðan hvenær sem gæfi, þrátt fyrir
hinn inikla afla, sein þar þó var.
— Mannalátog slysfarir. 7. þ. mán. dó Árni
dannebrogsinaður Jónsson á Stórahof) á Kángárvóllum
65 ára; hann hafði lengi verið hreppstjóri, meðhjálpari
og bóluseljari þar f sveit; hann var bezti smiður, góður
búhöldur, og þókti með allt slag hinn nýtasti og mesti
sómaniaður. I þessum mán. andaðist einnig hústrúKut-
rín Jónsdóttir kvinna Jóns dannebrogsmanns Einars-
sonar á Kópsvatni f Árnes-sýslu; hún var mesta mcrkis-
kona með allt slag. — 23. þ. mán. náði barn hér f Reykja-
vfk f könnu ineð sjóðandi kaffe, drakk af henni, og dó
þar af samdægris. — Frélt að norðan, þó inuniileg, segir
að þegar hafisinn kom aplur á Húnaflóa eptir páskana,
þá hafi 3 menn farið út á hann til að tina rekavið, en
einn þeirra farið lengst út, en þá hafi ísinn leyst frá, og
farið til hafs og þcssi eini inaður orðið til á fsnutn og
tckið út með honuin.
— Með skipinu frá Englandi koniu fá blöð og engin bréf.
— Harðasti vetur f Danmörku sfðan nýár, og ineinuðu (salög
útsiglíngar frá Höfn;—korn fallið f verði sakir útflutnínga-
leysis. — Nikulás Rússakeisari látinn, en Alexander sonur
hnns kominn til rikis, og lieldur ál'rain striðinu af alefli. —
Fjöldi Englcndínga sagður fallinn fyrir Sebastopool.
Ábyrgðarmafiur: Jón Guðmundsson.
Prentaíur í prentsmiíju íslands, hjá E. þórtarsyni.