Þjóðólfur - 06.06.1857, Qupperneq 3

- 115 -
farib í vott um morguninn, og mun þu&
hafa hjllpaÖ til afe svonafór" og mun þetta
því mibur satt vera, aí) minnsta kosti segja þeir
svo'frá, sem lifbu; en gott væriþafc fyrir prestinn,
ef hann gæti sannai) þab gagnstæSa meb vitnisburbi
hinna daubu, því þá ntundi honum trúaft. Eg held
líka þab sé satt, ab þab geti hjálpab til ab memj
frjósi í hel, au leggja votir upp á lángan fjallveg
í hörkum á vetrardag, en presturinn liefir víst abra
skohun á því, og þess vegna gjört þab í góou skyni,
ef hann hefir ekki látib taka af þessurn mönnnm
vosklæbin; en ef þetta skyldi nú vera mishermt
upp á prestinn, þá væri gott, ef hann vildi gjöra
svo vel og skyra frá í þjóöólfi, hvaba beini og ab-
hlynníng þessuni mönnum var veitt á l'íngvöiium,
svo sannleikurinn komist í ljós.
Reykjavík, j>. 2. júní 1857.
í>. Jónnthansson.
Dómur yfirdómsins,
í málinu: Olafur Jónsson á Hólminum, gegn
Jóni þorsteinssyni á Onund;irstöbum í Ráng-
árvallasýslu.
(K veðiti tip|) 2. júní 1857. Exam. jiiris .lón (uið-
immðsson sókti fyrir Olnf Jónsson, cn orgnnisti P. Guð-
johnscn varði fyrir Jón þorstcinsson).
„Með slefnu frá 27. deseinbcr scinast liðna áfrýjar
bóndinn Olafur Jónsson á Hólniinúm í Rángárvallasýslu,
til ómcrkingar eður til úgildis og brcytingar, dómi gcugn-
iiin við téðrar sýslti aukahéraðsrétt þann 27. september
f. á., sem skyldar áfrýjandann til að borga þciin innstefndn
i svo kalfaðan vöktunarhlut af skipi (juli), sem áfrýjand-
inn var fyrir á vetrarverííðinni árið 1855, 20 álnir á lands-
vísu í kaupstaðargenguin aurum eða peiiíngiim, eptir þess
árs vcrðlagssluá, en málskostnaður cr látinn falla niður. '
Omerkíiigarkrafa áfrýjnndans er hyggð á því, að ekki
sé i réttargjörðunum komin fram lögleg sönnuni fyrir þvf,
að rnálið liali verið lagt til sætta, þar sem hvorki k*ru-
skjalið til nefndarinnar, né liennar innköUun af málspört-
iinutn finnist ineðal málsins skjala, og þar að auki hafi
héraðsdómarinn, an alls tilefnis af hendi sa-kjnnda fyrir
héraðsréttinum. lagt fram fyrir þau vitni, scm áfrýjand-
inn hefir leidt, ýmsar gagnspurningnr, scin ekki hafi bcin-
línis Uotið af aðnlspurningunni, og spnrníngnrnar liafi þar
að auki verið svo lagaðar, að þær augsýnilegn hafi átt
að draga úr svörum vitnauna upp á nðalspurníngarnar í
liag þeim innstefnda, en slik aðferð sé, í cinkaináluiii, lög-
nm með öllu gngnstæð“.
„það verður nú að visu ckki vnrið, að það er i sjállu
sér verulegur fonngalli, að hvorki kæruskjalið til sætta-
ncfndarinnnr né fyrirkallið er koniið frum í málinu, en
það virðist þó ekki betur, en úr þcssu sé bætt með því,
að utskript úr sættabókinni er lögð fram undir málinu,
því þessi útskript ber ljóslega með sér, að málið hcfir
verið kært fyrir sáttanefndinni og hún fjallað mn það, og
þannig getur ekki verið efi um það, að málið hafi reglu-
lcga verið lagt til sætta“.
„Ilvað þá siðar nefndn óinerkingaiáslæðii ncrtir, get-
nr lansdyfirétturinn því sfður aðhyllzt þá skoðun á gagn-
spurníngiim héraðsdómarans, cr áfrýjandinn hefir i Ijósi
látið, sem héraðsdómarinn, eptir grundvallarreglunni i til-
skipun frá 15. ágúst 1832 § 10, var skyldur til af sjálfs-
dáðurn að annast uin, að inálið yrði tilhlýðilega upplýst,
svo báðir málspartar gætu náð rétti sfnum, og að þessu
virðast gagnspurníngar héraðsdóinarans einnig að lúta, og
þó svo kunni að vcra, að þessi viðleitni undirdóniarans,
að komast að réttri uudirstöðu i máliiiu, freinur hcfði verið
þeirn innstefnda, en áfrýjandanum í hag, getur áfrýjand-
inn ekki í raun réttri að því fundtð, eða fyrir þá skuld
dróttað hlutdrægni að héraðsdóinaraiiiim, þvi honuin á ein-
úngis að vera annt uin, að málið komi fyrir cins og það
er í eðli sinu. Ómerkíngarkrafa áfrýjandans getur þannig
ckki til greina tekizt“.
„Hvað aðalefni málsins þvi næst snertir, er það, eins
og að framan er tilgreint, þar í fólgið, að áfrýjnndinn
skorast undan að borga innstefnda þann umræddn vökþ-
unar hlut af eiiiuin róðri, af þeirri ástæðu, að hestar þeir,
scm slikur vöktunarhlutiir er grciddur fyrir, ckki liafi vcr-
ið í vöktun þenna róðrárdag, þar sem þeir þann dag liali
verið brúkaðir til að dytja heim afiann frá sjónum, cnda
liafi innstefndi sjálfur við haft þessa reglu við sig árið
1853, þá hann liafi liaft hcstana til vöktunar, þvi þá liafi
liann bannað að skipta vöktunarhlut, þcgar hestarnir færu
i briiluii) og ekki þyrfti að vakta þá, og svona liafi þeir
einuig sainið í þetta skipti, seni hér ræðir uni“. ,
,.það liggur nú í auguin uppi og leiðir af rétt skildri
sönnunarskyldu málspartanna i einkaináluin yfir höluð, að
sá, sciu þykist ciga heimlíngii á einhverri afgrciðslu ept-
ir þar um gjörðum samningi, hlýtur að saiina, bæði að
saniníngiiriiiii sé orðinu til og þannig úr garði gjörður,
að hann geti’ eptir lionuin átt heinitu á því, sein hann
kallar eptir, og því hlýtur hann og, að því leyti sá, sem
j krafinn cr, ber á móti eiiihverju atriði ( saniníngiium, scm
| geti haft áhrif á liann sem slikan, að færa rök að þvf, að
samningurinn hafi að efni og innihaldi verið slíkur scm hanii
fer frain á, cn hér af leiðir aplur í þessu máli, að þar cð
áfrýjandinn, uni leið og liann viðurkennir að samníngur þcss
cðlis, scm innstcfndi hefir lagt til grundvallar fyrir kröfu
sinni, liafi verið til milli þeirra, jafnlraint liefir gcfið þá
skýrslu um samníngsins innihald, að innstefndi cptir hon-
um ekki átti hciintu á því, sem hann nú kallar eptir, var
það sjálfsögð skylda hins innstclnda að-færa sönnur á það,
að þeir hefðu samið þanníg, að lionuin bæri sá réltur, sein
hann kallar cptir hjá áfrýjandanum, cn þetta hcfir hann
ekki gjört, og að ödtu leyti ern her um bil jafnmörg vitni
með því og móti, að vöktunarhlnt sé skipt, þcgar liest-
arnir eru í brúknn, eins og það má álítast sannað með
vitnaleiðslunni, að innstefndi sjálfur hafi bannað áfrýjand-
jandamim að skipta scr vöktunarhlut 1853, þá eins var
ástatt“.
„Afrýjandinn hlýtur þannig að dæmast sýkn af kröfu
hins stefnda i þessu máli. Hvað inálskostnað í héraði
snertir, bcr undirréttarins dóm að staðfesta. Málskostnaður
við landsyfirréttinn virðist eptir kringumsæðunum eiga að
falln niður“.
„því dæmist rétt að vcra“.
„Áfrýjandinn, Olaíur Jónsson, á fyrir kröfu liins inn-