Þjóðólfur - 06.03.1858, Blaðsíða 2

58 -
fjar%ar og Eyjatjaríarsýslu eía noríiar. Ef menn nd segja, a%
Jjessl nftrsknríir austr a? Hira%svótnum s& svo stdrkostlegr og
ógurlegr, aíi jafnvel herra Havstein vogi ser eigi a? ráeast í hann,
þá svörum ver því, a% niþrskurþr á óllu fullorþnu fjallrt milli
Hrútaflarílarár og Heraþsvatnanna sh aíi engu ólöglegri eíia í-
skyggilegri, heldr en á öllu fh, ám og gemlíngum sem sauíi-
um, milli Hrútafjaríiarár og Blöndu, sem þú nú er skipaí) aí)
skera jafnfsnart sem kláþi flnst í nokkurri kind á bæ; ver
segjum, a? frá skoílun og sjónarmiþi niíirskurþarmannanna
megi allra sízt horfa i víþáttu mikinn niþrskurí), þegar ræíia
er um a% frelsa gjörvallt noríirland, a? nær se ao skera nú
ni%r allan fuilorhinn fjailfenaþ, fullorþna sauþi og dilkær, milli
Héraþsvatnanna og Hrútafjarþarár, og láta í þess staþ lifa til
hausts meiri hluta af ám og gemlíngum fyrir vestan Blöndu
hvort sem kláíugt reynist eíireigi, og láta eigendr heldrnjóta
þess fjár til frálags a% hausti í fullum holdum, heldr en a?
drepa þar nitir svo a? segja hverja kind nú frameptir öllu vori
jafnótt og á sér, öllum eigendum til ómetanlegs skaþa, án þess
aí) hérutmnum fyrir austan ána sé fyrir þat) borgnara aíi neinu
fyrir klátianum; vér sjáum yfir höfut) aþ tala enga ástæím etia
skynsamleg rök fyrir því, at) hafa atra nitrskurtar atferþ nú
heldr en skipat) var og fram fylgt 1772, þá var ekki allt sjúka
féí) strá drepit) nitir alsta%ar í einum rykk, heldr a<j eins á tak-
mörkunum er köllut) vorn, milii hinna sjúku og alheilu héraþ-
anna; en um allt miþbik sýktu héraþanna var sjúka fénu ekki
eytt nema svona smátt og smátt, og einmitt þess vegna stót)
nftrskurþrinn yflr í 6—7 ár.
Nortlíngar segja sjálflr, at) klátinn sé til þeirra kominn
einúngis fyrir þati, at) dilkær úr Borgarflrbi hafl komizt saman
\ii> fé Víþdælínga á fjöllnnum, einhvern tíma í sumar iaungu
fyrir réttir; —20. desbr. segir samt Norþri kláíialaust í Húna-
vatnssýslu, — hans varí) þar vart rétt fyrir jólin. Svona líti<)
tilefni þarf til aí) eitra heilt héraþ eptir skoþun niíirskurþar-
mannanna sjálfra, og svona lengi getr hann, aí> þeirra áliti
leynt sér, fullar 14—16 viknr, og allt fyrir þa% eru nú þessir
sömu niíirskurþarmenn komnir á fremsta hlunn meii a?)
blekkja og svfkja sjálfa sig ine? því ni> telja sér og öbrum trú
um, ai> ef þeir nú drepi ni?r allar kindr á þeim bæjnm þar
sem kláíiinn sæist, þá gæti hann ekki veriíi kominn á aíra
bæi fyrir samgaungur, e?)a fyrir milliflutníng meí) ull eíia
smalahundtim eíia meþ mönnum, hvorki hérna megin e?a
hinumegin Blöndu, og leynzt svo í 14 — 16 vikur, eins og
kláþinn sem kom þar fyrst í héraþií) af Borgflrzku ánni! vér
spyrjum, ekki til ao meiba mennina, — því öllum getr yflr-
sézt, heldr til ai> leiílbeina þeim: getr slíkt staíiizt íyrir á-
lyktunum heilbrygþrar skynsemi? er annaþ mögulegt, eptir skoþ-
un og ályktunum niþrskurþarmannanna sjálfra, en a?) kláíinn
sé nt't kominn — e?a kláþamaurinn, nálegaáhvern bæ íHúna-
vatnssýslu fyrir vestan Blöndu og á mjög marga bæi fyrir aust-
an ána, enda þótt kláþinn sjálfr sé enn nú ekki kominn þar
í ljós? kláþinn af Borgflrzku ánni lá lengr ni?ri en þetta,
a% þér sjálflr segií).
Hér af leiþir þá beinlínis, a!i> eigi fyrirskurírinn at koma
a% lialdi, þá verþr hann aþ ná fram fyrir hin yztu takmörk
kláþans, ekki aþ eins þau sem sjást heldr og þau takmörk-
in er menn eptir ályktunum heilbryggijrar skynsemi verþa ai>
telja viss og óyggjandi. Meþ ötjrum oríium, eigi fyrirskuríir-
inn aí) koma aí) nokkru haldi fyrir norþrland, þá verlfcr hann
einknm a? eiga sér staþ milli Blöndu og Hérafcsvatnanna.
A sama hátt álítum vér, aþ ef stemma skal stigu fyrir
útbreiþslu kláíians vestreptir moÍ> ni?rskur?i, þá verþi hann
&i> fram fara þegar í vor ai> minsta kosti á öllu full-
oríinu fjallfé milli Hvítár og allt vestr a?> Bröttu
brekku og Lángá.
Yér höfum en sem fyr orui? nokku? fjölorþir um þetta
mál og stefnt athugasemdum vorum nokkuí) aíira leií) en ai>
undanförnu, en þaí) kemr af því, aib niþrskurþarflokkrinn og
lækníngaflokkrinn eru nú sem stendr svo andstæftir og æstir
gegn hver ölhrum, aí) vart er til þess ai> hugsa ai> þeir slaki
til hver vi% annan, láti sannfærast, sættist eia sameini sig ai>
svo komnu rnáli; þvf ætlum vér þaþ eina úrræþií) þótt sann-
arlegt neyíiarúrræíii sé, ai> hver fari sinni stefnu fram núna
fyrst, ai> hver um sig fylgi fram sinni skoílun meb sem mestri
ró, eptir sem skynsamlegastri og sem bezt hugsabri stefnu,
hvor eptir sinni sannfæríngu, og me? sem mestri alúþ og
samtökum; fari flokkarnir svo a?) rá?i sínu hi?) næsta ár, en
hætti aÍ> gera hver ö?>rum gersakir, mei?a hver annan og at-
yr?a, þá kemr þa? vafalaust fram a% einu e?a 2 árum li?n-
um, me? fullri og árei?anlegri revnslu, hver réttara hefir, og þar
me? er ekki iíti? áunni? fyriralda og óborna, þótt sú reynslá
ver?i dýrkeyps þeim öllum sem nú eru uppi. Læknínga-
mönnunum, — enda Arna á Armóti og Gu?mundi Brands-
syni, er búi? a? lærast þa?, a? hér er ekki a? hugsa til a?
lækna nema fátt fé í samanbur?i vi? þa?, sem fleyta má hér
fram heilbryg?u í gó?árunnm, alit a? horkvöldn þegar á skýj-
ar; cn ni?urskur?armenn þessarar aidar eiga eptir a?
láta sér lærast þa?, a? ni?rskur?rinn orkar engu eg er til eink-
is, þótt me? honum yr?i nokku? áorka?, nema því a? eins
a? þa? sé öflugr fyrirskur?r, óyggjandi fram fyrir
hin allra yztu takmörk sýkinnar, þesslei?is fyrir-
skur? eiga þeir a? reyna, e?a engan ella, og ver?rþá anna?-
hvort innan skams, a? þeir kenna iækníngamönnunum mikil
og óræk sanniudi, ellegar a? þeir fyrir þesslei?is fyrirskur?
læra miki? af lækníngamönnunum.
— (Aðsent á dönsku). Eg undirskrifaíir lýsi hér
meb yfir, a? sau?kindr mínar, er Voru í haust í
mesta máta utsteyptar í klrifea, eru nú alheilar
orbnar ab öllu leyti af klábanum og hafa verib al-
heilar nú um lengri tíma, bæbi eptir því sem eg
get framast séí>, og eptir skýlausu vottorbi Han-
steins dýralæknis, og eg finn mig því knúöan til
ab lýsa lygara hvern þann, sem er ab bera út meb-
al manna orbasveym um, ab klribalækníngarnar hafi
hjá ntér haft önnur afdrif en þessi. Skal eg en
fremr láta þess vib getib, ab ntér er ekki meb öllu
ókunnugt, hver sé höfundrinn ab lygasögum þeim,
er hafa verib á gángi um þab, ab klábinn léti ekki
undan lækníngum á fé niínu, og eg veít líka vel,
ab tilgringrinn hefir verib engi annar en sá, meb
sögum þessum, ab draga úr trausti og til trú til
klábalæknínganna. Ef nú þessum sómamönnum,
er munu þekkja hér mark sitt, skyldi lítast, eptir
þab þeir hafa lesib þessa yfirlýsíngu mína, ab halda
en sem fyr áfram lýgi sinni, þá mun mér ekki
verba rábafátt, ab ná sönnunum gegn þeim hverir
þeir sé, svo ab eg geti dregib þá fyrir lög og dóm