Þjóðólfur - 06.03.1858, Blaðsíða 3

fyrir þaí), ab þeir vili og leitist vib ab snúa sann-
leik upp í lýgi í þessu alsherjar velferfearmáli
landsins.
Eyrarbakka, 28. febr. 1858.
Gufem. Thorgrimsen.
— Af þessari auglýsíngu má hver mafer sjá,
hve helber lýgi þafe er sem blafeife „Norferi“ flytr
(5. ár 29. 30., bls. 118,) þar sem þetta heiferafea
blafe lætr „bónda í Arnessýslu", mann skamt frá
Eyrarbakka hafa orfeife og segja: „A iækníngum
„eru flestir uppgefnir nema má ske Arni á Armóti
„og hans menn; þó er faktorThorgrimsen
„hættr, sem hefir af alefli reynt þær, og
„erbúinn afe eyfeileggja alltsitt fé, því
„hann er skynsamr mafer og ekki sá þrákálfr, afe hann
„strífei gegn sannfæríngu sinni". Vér skornm á
„Norfera", ef blafeiö vill ekki liggja sjálft undirþeim
helberu ósannindum er hér koma fram, afe auglýsa
sem fyrst nafn þessa „sunnlenzka aumíngja"
er sig svo nefnir sjálfr; þafe er árífeandi fyrir
„Norfera" sjálfan afe gjöra bert, hver þafe sé sem
blafeife „hefir látife koina þessari lygaflugu í munn
sér,“ og þafe er árífeandi fyrir „vini og kunníngja
mannsins þar nyrfera" afe þekkja betr þenna sunn-
lenzka pilt er upp á þá snýkir, og brúkar tii þess
ekki afe eins hina algengari förumanna afeferfe, afe á
kalla nafn drottins og ieggja þafe vife betli-hégóma
sinn til þess afe fá áheyrn, heldr einnig, afe vanda
hinna óvandaferi bctlara, hefir lygar í frammi, þær
er hann hyggr Norfelendíngar vili helzt heyra og
þeim sé mest afe skapi, svo afe þeir láti því heldr
eitthvafe af hendi rakna vife hann. Kitst.
(Afesent á dónsku).
Til hins nafnlausa hófundar aí) greininni: (í „fjjófeólfl"
10. ár 11. og 12. hls.) „Ilvafea afdrif á kláfeamálife afe fá
hjá oss snnnlendíngum, ef því á afe verfea skynsamlega ráfe-
ife til lykta?
Eptir því sem ráfea er af þessari grein yfear, virfeist
liggja í augum uppi, afe yfer skortir bæfei skilníng og þekk-
íngu á fjárkláfeasýkinni og reynslu nm hana, og er eg sann-
færfer um, afe hver sá mafer er ekki skortir þetta tvent, er yfer
virfeist afe vera svo gjörsamlega fyrirmunafe, álíti þafe næsta
ofelilegt þóttþör, einsogþör játife sjálflr, söife tvíátta oghvorki
hrár né sofeinn um þafe hvafe þer eigife afe af ráfea í þessu
fjárkláfeamáli er svo mikils er varfeanda fyrir gjörvallt landife,
hvort heldr niferskurfeinn efea lækníngarnar; en svo afe eg leggi
nú mitt fram til þess afe slíta yfer af þessum dordíngul þræfei
er þ&r nú hángife nefean í úrræfea og afegjórfealaus, þá ætla eg
afe svara fáum orfetun, spurníngum þeim er þér kastife fram
í grein yfear til „herra 3“, þess er ritafei „fáeinar einfaldar
spurníngar til niferskurfearmannanna htr á suðrlandi", og ætla
eg afe gjöra þetta — því þér skorife einnig á afera út í frá
til svars, — en þótt eg sé sanufærfer um afe „herra 3“ hafl
bæfei tök og vilja á afe svara yfer svo afe öllum megi ljóstvera
og vel lika, og eg skal svara yfer eins og mafer er mefe lífl og
sál fylgi þessum (læknínga) flokknum, og skora eg því fyrst á
fremt á yfer um þafe, afe þér svarife spurníngum „herra 3“, því
þeim er enn ósvarafe, afe því er eg tilveit; — gjörife þér þafe
fyrir mín orfe, svarife þér spurníngum hans, því eg er sann-
færfer um, afe þegar búife er afe leysa mefe rökum úr þeim
spurníngum hans, þá verfeife þér ekki lengi á báfeum áttum
um þafe, afe hverjum flokknum þt‘r eigife fremr a% halla yfer.
En spurnínguuni um þafe, hvort læknafea féfe geti orfeife
kláfeaveikt aptr, skal eg nú svara á sama hátt er eg hefl gjört
til þessa, og eius og hver læknisfrófer og reyndr mafer í þessu
máli mun g)öra. Sé kindin alheil orfein af kláfeanum fyrir
lækníngar, en þafe er vissulega engi galdr efea kraptaverk afe
gjöra kindina alheila, ef sjúku fé er stýjafe frá hinu heilbrigfea
og haft sér í lagi, og vife haffear eru skynsamar lækníngar, —
þá þurflfe þér alls oigi afe óttast, afe þeim kindunt sé fremr
hætt vife sýkinni heldr en öferum alheilum kindum er aldrei
hafa kláfeans kent; — já, meira afe segja, þafe virfeist sem
reynslan hér sé búin afe sýna, afe því fé sem allæknafe er af
kláfeanum sé miklu sífer hætt vife afe fá kláfeann aptraföferum
kindum, heldr en þeim kindunum er aldrei hafa fengife kláfe-
ann. Nei þvert í móti, þér megife vera allshendis óhræddr
um þafe fé yfear, er þér erufe alveg búinn afe lækna, því eg
er fullviss um, afe þeim er miklu óhultara fyrir kláfeanum heldr
en afeflultu fé þótt heilt sé, ef svo réfeist úr, — en enguni
er fært afe segja nema svo fari, — afe afeflutta féfe yrfei eink-
anlega til þess afe kláfeinn kviknafei í því og héldist svo vife.
J>afe er vifelíka ástæfea fyrir því, afe óttast afe kláfeinn gángi
afe erfdum til afkvæmis, eins og fyrir þvf, sem engi dæmi era
til, a% baruife skyldi fæfeast handleggslaust efea fótlanst afþví
fafeir þess heffei verife handar- efer fótarvana; kláfeinn er ekki
sú sýki er í blófeinu liggi efea taugum (mænum) líkamans
og gángi því í erffeir, og lúngnaveiki þá í fénu, er hérersvo
alment samfara kláfeanum, mi hæglega lækna afe fullu og öllu
ef kindin er ekki sollin í lúngum undir efer á annan hátt
lúngnaveik, eins og einatt á sér stafe á gamalám, og þvi ætti
afe forfeast þafe fram vegis afe setja þær á til undaneldis.
Afe endíngti ætla eg afe svara hinni sífeustu spumíngu
yfear, þeirri: hvafea land hafl orfeife alveg laust vife þenna kláfea
án niferskurfear? Afe frá teknn íslandi einu, þá er ekkert þafe
land til, er heflr vifehaft þetta kostnafearsama lækt.ismefeal vife
kláfeanum; í öllum öferum sifeufeum löndum er og hefir fjár-
kláfeinn verife læknafer mefe mefeölnm og þafe mefe hinum
sömu mefeölum sem nú hepnast vel hér á landi, á hverjum
þeim bæ sem er vifehöffe hagfeld læknfngaafeferfe, og eptir skyn-
samlegri stefnu; og færi svo, afe læknfngarnar misheþnafeist nú
hér yfir höfufe afe tala, þá er þafe ekki öferu afe kcnna en
sundrúng manna og samtakaleysi og sjálfbyrgíngskap þeirra,
og á landife upp á þá menn, er þessu valda, alla þá ógæl'u
er hér af getr leitt. — En áfer en eg skil vife þetta mál, vil
eg leyfa mér afe leggja rétt eina spurníngu fyrir minn nafn-
lausa herra, og hún er þessi: hvar eru áreifeanleg takmörk fyr-
ír útbrcifeslu Ijárkláfeans? eg efast um afe nokkrum manni sé
unt afe afmarka þau takmörk efea skýra frá hvar þau sé; því
hver er sá, er aufeife sé afe vita, hve lángt sóttnæmi annarar
eins sýki eins og Qárkláfeans sé, þegar búife afe berast, þar
sem þetta sóttnæmi getr borizt mefe svo ótal mörgu og á svo
ótal marga vegu til ýmsra fjarlægra stafea er menn vari sfzt;
en sé engi vegr til þess fyrir neinn, afe benda á takmörk
kláfeans eða segja mefe fnllri vissu hve lángt hann sé keminn,