Þjóðólfur - 14.02.1859, Qupperneq 5

- 49
samtals 55 rd.; G. Vigfússon prófastr á Borg, í fyrra lOrd. og
íár 5rd., samtals 15 rd. Alls £ fyrralOfird. 80sk., í ár 116rd.
26 sk., samt. 223 rd. lOsk. Á Skúgarstrond, í septemb. 1858.
Vigfús J. Hjaltalín.
— Út er komið á prent: „Prédikun á 2.
sunnud. eptir þrettánda 1858, eptir Ólaf
Pálsson, prófaát í Kjalarnea þíngi og dómkirkju-
prest“. - Reykjavík 1859“; lítiö 8 bl. brot, bls.
(nieb kápu og titilblabi) 1—14; verb, hept í kápn,
6 sk., fæst hjá höfundinum og Egli bókbindara
Jónssyni.
Vér leyfum oss a% vekja sérdeilislegt athygli almeriníngs,
og einkum vorra heibrubu presta, ab þessari predikuu, ogher
þrent til þess: fyrst, aþ hún hondlar umþab efni sem aldar-
háttrinn krefst aí> se gjórt ab sem almennustu og ítarlegustu
íhugunarefni, — hún hóndiar wum skabsemi ofdrykkj-
„unnar, hvort heldr er fyrir mannsins tímanlegu eba eylífu
„velferb", í annan stab munu flestir, er betr hafa vit á, verba
á því máli meb oss, aí> predikun þessi er vel og snotrlega
samin, og kenníngin klár og kristileg; í þribja lagi lysir hóf-
undrinn því yflr í fárra lína formála, aí) „hinn litli ágóí> i“»
sem verba kunni af sóln þessarar prédikunar, „só ætlaíir
sjúbnum handa fátækum prestaekkjum“, og er eink-
anlega þetta atribib aí> voru áliti full hvöt fyrir hina heibruím
andlegu stétt vora, til þess ab leggja sig fram um a?> kaupa
og út breiba sem mest þessa pri'dikun.
En iyrst aí> her ber í tal þessi sjúbr handa fátækum
prestaekkjum, skulum vér geta þess hér vib, einkum
út af bréfl til vor, 8. septbr. f. á., frá „herraJ.
aí> fyrir nokkrnm tíma síban eru þeir 5 rd., er hann sendi
sjúbnum, afhentir sjálfum herra biskupiuuui, og aí> „þjúí>úlfr“
muui von brábar auglýsa, hversu nokkrir Reykjavíkrbúar hafl
orbib vií> hvötum hr. J. og styrkt sjúíi þenna meb samskotum
og á annan hátt.
— Á Kyndilinessu, 2. dag febriíarmánabar 1859,
áttu hreppstjórar og flestir útvegsbændr á Alptanesi
fund meb sér á Bessastöium; helzta verkefni fund-
arins var ab ræbaumfiskilóba brukun á næst-
komandi vorvertíb, þar kræklíngsbeita, sem
híngab til hefir verib brúkub á fiskilóbir, er nú ab
mestu þrotin.
1. Var borin fram sú uppástúnga, ab hætta allri
brúkun á kræklíngsbeitu um vorvertíbina, en
brúka lóbir oghandfæri meb ljósabeitu eingaungu.
2. Ab brúka handfæri meb ljósabeitu fram ab far-
dögum, en seinni part vorvertíbar, til Jónsmessu,
fiskilóbir bæbi meb ljósabeitu, og kræklíngsbeitu.
3. því næst var rætt um ab hætta allri fiskilóba-
brúkun vor og sumar, en brúka handfæri ein-
gaungu, meb ljósabeitu fram ab mibri vorvertíb,
en síban kræklíngsbeitu ef hennar yrbi aflab,
hvab eins má fyrri part vorvertíbar ef gott tæki-
færi gæfist til þess.
4. Af fundarmönnum, sem alls voru 34, féllust 30
á þá uppástúngu, ab hætta alveg fiskilóbabrúk-
un næstkomandi vor og sumar, samkvæmt 3.
uppástúngu, og undirgengust ab sæta fébótum
til fátækra, ef út af væri brugbib, og ab lóbir
skyldu þá vera upptækar, meb því skilyrbi, ab
Seltjörníngar og Akrnesíngar fáist einnig til þessj
og varb þab ab samþykt, ab bibja sýslumanninn
í Gullbríngusýslu ab koma því til leibar, ab Sel-
tjörníngar haldi fund meb sér um ofan ritab
málefni, og láti okkr síban meiníngu sína í
ljósi.
Chr. Matthíasson. St. Stefánsson.
Ilreppstjúrar á Alptanesi.
Bókmentir og skólamentnn.
(Framhaid). Þab er sízt fyrir ab synja, hverjumfleiri
mótbárum menn kynni ab hreifa gegn beimakenslu
undir prestaskólann, og því getr verib ab sú yrbi
ein mótbáran hjá sumum, ab úr því fullar ástæbur
hafi þókt til þess 1830, ab af taka prívat-dimis-
sionirnar, þá sé næsta hæpib, ab fara nú svo gott
sem ab innleiba þær aptr, meb því ab leyfa ab
menn læri heima í sveitum alveg undir prestaskól-
ann. En 1830 var í rauninni aldrei bannab annab
en þetta: ab einstakir menn mætti ekki útskrifa
stúdenta til embætta (prestsskapar); liitt var eigi
meinab, ab einstakir menn undirbyggi eptir sem
ábr og útskrifabi stúdenta t. d. til, háskólans,
til þess, ab þeir ab afloknu abgaunguprófinu („ex-
amen artium“) héldi þar áfrain lærdómsybkunum
og yrbi fullnuma í þeirri mentun er embættib
krefbi. þessu er nú ab vísu breytt á hinum síb-
ustu árum, þar sein bæbi þetta próf, og fyrri hluti
hins annars prófs („examen philologicum“) er lagt
nibr, en lærdómrinn í hinum lærbu skólum aptr
svo aukinn, ab þar er nú þab numib er ábr var
numib vib háskóiann sjálfan undir hinn fyrri hluta
annars prófsins. Meb þeirri uppástúngu scm hér
er hreiít uin heimakenslu undir prestaskólann, er
þannig farib fram því eina, sem var í raun réttri
leyfilegt, eptir sem ábr, eptir þab bannib 1830 var
útgengib, því prestaskólinn er nú alveg kominn í
stab háskólans, eins og fyrirkomulag lians var þá,
ab því er prestaefnin á Islandi áhrærir. En sakir
þeirrar breytíngar sem hér á er orbin síban 1830:
á fyrirkomulagi háskólans, hinu aukna bóknámi vib
lærbaskólann, og meb stofnun prestaskólans hér á
landi, þá er naubsynlegt, ab háyfirvöldin eba skóla-
stjórnin, eba Alþíng, útvegi beint leyfi stjórn-
arinnar til þess:
að cinstakir mentamenn her á landi megi
i