Þjóðólfur - 27.09.1861, Blaðsíða 6

Þjóðólfur - 27.09.1861, Blaðsíða 6
- 150 - á. Löggjafinn setr löjj, dómarinn kveðr upp dóm, og refsi- stofnanirnar refsa vesalíngs ordrykkjuinanninuin fyrir |iá slæpi, svm optast nær eru fraindir í drykkjuskap, en boð eptirdæmisins oj: að nokkru leyti boð laganna verndar þó undirrót þessarar meiiisenidar. Lögrejjlusljornin leitar við að liafa eptirlit os lialda rið fjiiðri reglu og finnur að ó- reglunni, en ofdrykkjan er að inestu leyti orsök hennar, og um hina fyrstu undirrót ofdrykkjunnar hirða menn eigi og leita eigi við að útrýma henni með réttu inóti1. Ætt- jarðarvinrinn og ætljarðarverndarinn talar um og hvetr til ættjarðarnstar, þreklyndis og karlmennsku, til að vernda ættjörðina mót árásuin fjandinanna, en hann getr liorft á- hyggjulaus á, að höfuðfjandinaðr (ofdrykkjnn) beitirharð- stjórn sinni í landinti, í mannfélaginu, í heimilislifínu—og hann getr jafnvel með velþóknun uppfætt og annnzt hann í húsi sfnu. Barnakennarinn, sein inentar æskulýðinn, talar meðal annars nin löst ofdrykkjunnar svo sem viðbjóðslcgn ódygð, er svivirði inanniun, og hvctr menn til að forðast ofdrykkju, en gjörir sig þó sekan ( sama broti sem kenn- ari „kirkjunnar“. Fátækrastjórnin leggr (samkvæmt lög- um) fátækraútsvar á meir cða miðr efnaða menn, og þeir gjalda það til að ráða bót á bágindum fátæklinganna, en höfuðorsök fátæktar og eymdar er drykkjuskaprinn, og sá sem leggur skattinn á og sá sem geldr hann, hirðir Iftið um allt þelta — gjörir að minnsta kosti lítið eða ekkert til að útrýma höfuðorsök bágindanna. Mannvinrinn og velgjörðamaðrinn gengr f ýmisleg velgjörðafélög, lcggr f sölurnar fé sitt og tima sinn, neytir krapta sinna, og leggr alltkapp á, að hjálpa bágstöddmn og fræða fáfróða — en þó getr hann einnig horft á það með kyrð og ró, að or- sök bágindanna og fáfræðinnar er optast nær fólgin f fyr- nefndum lesti. Föðrhjartað og inóðurhjartað lætr sér opt antum tfmanlega og eilífa velliðan afkvæmis sfns, og von foreldranna um varðveizlu barnanna á þessari háskasam- lcgu vegferð yfir eyðimörkina blnndast opt ótta og kvíða, að straumr ofdrykkjunnar kunni að hrifa þau með sér, og þau hvetja til varúðar og til að forðast ofdrykkju — en þó kenna foreldrarnir sjálfirþeim með fortölum eptirdæm- isins, sem megna enn meira, að bera bikar skaðsemdar- innar að vörum sér — samt „f hófi“, og þetta hefir ávnlt verið og mun ávalt verða hinar einu og hinar vissustn dyr, sem gcgnum er gengið til bústaða ofdrykkjumannanna. Fleira mætti til færa í sömu stefnu, ef þörfgerðist; en engi dauðlegr maðr megnar að lýsa þ v f, sem uú er eptir að skýra frá, ncfnilega aflei&íngum of- drykkjunnar ( hinum mörgu myndum hennar. það er hægast að lesa þær i bók hins sorglega dæmis og hinnar beisku reynslu. .Mannvinrinn og hinir viðkvæm- ustu og nánustu ætlingjar sjá þær Ijósast í gegnum tár hrygðarinnar, og finna bezt til þeirra f harmþrúngnu og óttafullu hjarta, er opt innibyrgir þögult ángur og harm. Og hver mun reyna til að lýsa sálarángist vesalfngsins, cinkum þegar liann á fyrir höndum að koma svona óvið- búinn inn f eilffðina! þar mun hann koinast að raun um 1) Af 248 mönnnin, sem lögregiumenn settu hér (f Stafángri) 1859 i ráðhúsfángelsi, voru 196 teknir fyrir drykkjuskap og slark á götunmn. En þess er eigi getið, hve margir af þeim 52, sem eptir eru, vorn settir f varð- hald fyrir yfirsjónir, er drykkjuskapr hefir valdið. — þótt hann liafi eigi trúað þvf fyr — hver ofdrkkju- mannsins laun eru. 0 þérjátendr kristinnar trúar! verðskuldar ehki þetta málefni meira athygli og alvarlegri fiiugun, en menn hafa veitt þvf híngað til! Er það meira en „einföld skylda kristins nianns, að leggja sjálfr mest f sölurnar“ (svo seni ritstjóri Staf. amtstið. hefir nýlega komizt að orði), ef mcnn með þvf geta útrýmt slikri meinsemd, sem ol'drykkjulöstr— inn er? Eii livar er kristindúmr yðar i þessu tilliti? þér, sem virðizt hafa styrk til að hafa hóf á nautn áfengra drykkja, livar er ósérplægni yðar og sjálfsafneitun fyrir bræður yðar, sein vanmáttugri eru ? Ilvar er hjartagæzka yðar við vcsalinga og aumingja? llvernig farið þér með orð hins hrifna rithöfunds: „Vér, sem erum máttugir, eig- um að vorkeuua brcyskleika hinna vamnáttugu, en ckki að þóknast sjálfum oss “? Ætlið þér að hafa þau við að eins þar, er þau kunna að verða yðr sjálfum hagkvæm- ust, að „þóknast yðr sjálfum “? en daufheyrast við þeiin, þar sem þau krefja, að þér lcggið eitthvað f sölurnar og afneitið yðr sjálfum ? Vera kann, að þér nú „þykizt standa“ — Iiið sama hefir Ifklega hverjum ofdrykkjumanni einhvern tfina sýnzt, meðan liann vandi sig við „hófiega“ drykkju, svo sem þér nú gjörið — en upp á livern má eigi heim- færa hin eptir fylgjandi aðvörunarorð: „Gæt þess, að þú fallir eigi“! þér gángið sjálfir eins og á glerhafi, á hálli brant, og þér tælið með dæmi yðru það barn, sem enn er laust við þenna löst, til þess að hætta sér útf hinn samaháskn; þér styrkið þann, er f liófi drekkr, ídrykkju- iðkun hans, og ryðið lionum þar með braut til óhófs. Enda þótt yðr væri engi liætta búin af yðar hóflegu drykkju- iðkun (sem að visu er næsta ólfklegt), hvaða gagn cr að þvf, þótt þér hvetið ofdrykkjuinanninn til að fylgja dæmi yðar f hófseininni? Hefir hann eltki reynt til þess? þér sjáið, hvernig honum tókst það. Eða hvnð hjálpar það, þótt þér fýsið hann að fara og gánga f gjörsamlegt hindcndi? Upphvatnlng yðar mundi og þ n r að tiltölu verða einkis megnug, mcðan þér liafið ekki sjálfir gengið á undan lionum ineð góðu eptirdæmi. I stnð þess að segja: farðu og gjörðu þetta eða þetta, ættið þér sjálfir að gjöra það fyrst og segja siðan: Kom og gjör þ a ð, sem eg gjðri: gakk f albindendisfélagið og snertu ekki, bragíiafcu ekki, taktu ekki, lyktabu ekki af nokkru þvf, er getr gjört mann drukkinn, og kostiim kapps um að gjöra hið sama, leitum samtaka við, og biðjum guð almáttiigan um varðveizlu, hjálp og blessun til þess, að útrýma þessum andstyggilcga of- drykkjulesti — að starfa að þvf, að Steypa þessum mikla alræmda verkstab ! A. Kloster. — Söluverð á ýmsum útlendum og islenzltum. vururri, i stcerri kaupum í Kaupmannahufn, tptir prentaðri skýrslu staðar-„mœlgaranna“ 23.ág. 1861. Har?)r flskr 40—42 rd. skpd.; saltflskr, hnakkakýldr 35 rd., 'óhnakkakýldr 30—33 rd. Lýsí (Ijóst hákallslýsi) 27 rd. 72 sk. — 28 rd., þorskalýsis er eigi getib. Tólg 25—25*/* sk. ' Ull, hvít 155—163 rd. skpd. (þ. e. 46‘/i — 49 sk. pd.); svórt 135 rd. skpd. (41 sk. pd.); mislit 130 rd. (39 sk. pd.). Æbardún 4 rd. 80 sk. — 5 rd. 72 sk. pd. (grænlenzkr 7 rd.

x

Þjóðólfur

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Þjóðólfur
https://timarit.is/publication/72

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.