Þjóðólfur - 27.05.1865, Page 2

— 120 —
f. m. voru orustur milli hans og sunnanmanna og
gekk Shermann betr. Hann er nú skamt fyrir
sunnan Richmond, og á stutt í land eðrátti þegar
síðast fréttist, að sameina sig meginher Grants
norðr við Potomak. Að vestan hefir Sheridan brotið
hlið á varnargarð sunnanmanna og sameinað her
sinn Grants. Er því nú, að kalla má, sleginn her-
fjötr um Lee og Richmond. Lee gjörði áhlaup,
þann 28. um morguninn í dagan á virkisgarð Grants
á virki, sem heitir Fort Steadman, nálægt Peters-
borg. Ásóknin varhörð, og unnu sunnanmenn virkið
fyrst, en mistu síðan, og mikið mannfall á ofan1.
Menn héldu, þegar síðast fréttist, að höfuð-
orusta stæði yfir, og halda menn, að hún muni
hin síðasta, því allir örvænta nú sunnanmönnum
sigrs.
Frá Rússlandi hefir frétzt, að þar væri drepsótt
á ferðinni, byrjaði hún austr við Úralfjöll, og færð-
ist síðan vestr til Pétrsborgar. Henni var lýstilla
i fyrstu eins og Svartadauða, eðr plágtinni miklu,
en það er þó borið aptr, og sagt að það sé að
eins skæðr typhus.
Iléðan er sem stendr ekki annað nýtt.
II. Frá frettaritara vorum í Khöfn; dags. 11.
Maí 186b.
— Um daginn, þegar eg lauk við fréttabréf mitt
(3. Apríl) sagði eg, að engan bilbug væri að finna
á upphlaupsmönnum í Ameríku þrátt fyrir sigrför
Shermanns, og nokkrum dögum eptir að Arcturus
fór til íslands fréttist, að Lee2 hefði ráðizt á her
Grants3, og nálega rofið hergarð þann, sem Grant
hafðidregið um þá suðrmenn; það var 25. Marz;
suðrherinn kom Grantsmönnum á óvart í virki,
sem hét Steadman, fremst í forvirkjum norðan-
hersins, og tók virkið og létu norðanmenn þar um
600 manns, svo ætluðu þeir að gjörrjúfa norðan-
mannaflokkana og réðust á virki það, sem næst
var fyrir aptan Steadman, en þá var viðbúnaðr fyrir,
voru sunnanmenn brotnir á bak aptr og ofrefli liðs
kom þeim í opna skjöldu; féllu þá af sunnanmönn-
um 2000 manns eða urðu óvígir, en lOOOmanns
voru höndum teknir; og nú var þeim bið meiri
ófara, þeirra er riðu þeim það slig, að þeir aldrei
munu bíða þess bætr. Grant hafði í byrjun Marz-
mánaðar dregið að sér svo mikið lið, og að öllu
búizt svo vel fyrir, að hann treystist að ráðast á
meginn her suðrfylkjanna, sem Lee stóð fyrir.
Grant hafði tvöfalt lið á við Lee (150,000 manns,
1) Frá Jiossu veríir skyrt nokkuf) fjulorfar í Khafnar-
frt'.ttnnum hur á eptir. — 2) Yflrfor/ngi Sufrfylkjaima. — 3)
Einn af hinum helztu herforíngjum norfrfylkjanna.
en Lee eitthvað 70,000), en Lee stóð miklu betr
að vígi, svo að töluvert jafnaðist skakkinn, sá sem
ofrefli Grants gjörði. 29. Marz réðst Grant á víg-
girðíngar suðrhersins, en sóttist torveldlega og beið
manntjón mikið, en nótt sleit sókninni, annars
dags hófst orustan með ekki minna kappi, og vanst
honum þá að rjúfa skarð á her Lees, og á þriðja
degi fékk hann hrakið suðrmennina að fullu úr
stöðvum, varð þá Lee að dragast undan með allan
herinn úr Riclimond og Petersborough, og nokkr-
urn dögum seinna varð Lee að gefast upp með
allt það, sem eptir var af iiði hans, var það 26
þúsundir manns. Sem nærri má geta varð mikill
fögnuðr um öll norðrfylkin yfir sigri þessum, en
ekki slóð gleðin lengi óblandin, 14. Apríl var
Abraham Lincoln forseti norðrfylkjanna myrtr;
sá hét Wilkes Booth sem gjörði1; ætlaði hann
1) Eptir því íem segir í bJúfmnum, var Lincoln myrtr
þar sem liann sat í stúku sinni í ieikhúsinu ineb frú sinni
og 1 eba 2 vildarmónnum óbrum; hann hafbi komif) til leiks-
ins kl. 8 um kveldit); en kl. rúml. 10, er nokkurt hle varf) á,
sjálfum leiknum, ef)r hvíld, þá úb Wilkes Booth inn í stúkn
I.incolns brá skammbyssu undan skykkju sinni og bleypti af
í hnakka Lincolu og datt hann þegar dau&r nibr; stókk þá
morbínginn í sömu svipan, ofan úr stúkunni og nibrá leik-
svibib og hrúpabi upp: „sic seinper tyrannis" (svo skalæfara
fyrir harbstjúrunum); leitabi hann þá úbar út um bakdyr
innar af leiksvibinu, og túkst þab, ábren nokkur gæti fest
hendr á honuin, og komst svo undan um hríb. Grant hers-
höfbíngja var ætlub hin sama abför og þetta hib sama kvóld
í leikhúsinu, því þab var orbib hljúbbært, ab hann ætlabi sér
þá í leikhúsib; en eitthvab kom fyrir, svo haim fékk því ekki
vibkomib, og vildi honum þab til lífs. Seward rábgjafl utanríkis-
málanna í norbrfylkjunum, lá veikr um þá daga, en þetta sama
kvold og nálægt uin sama leyti sem Lincoln var drepinn gekk
úngr mabr, brúfiir Wilkes Booths eptir þv/ sem síbar kom
upp, »f> búsi Sewards, 6agf)l dyraverbi af) hann væri 6endr frá
lækni hans mef) mefíöl erhann skyldi afhenda Seward sjálfum og
segja fyrir hvernig ætti af) brúka, og fúr síban upp herbergis-
stigana hvern af öþrum, því Seward bjú á „3. sal“ ef)r / 3.
yflrbyggíngu hússins; rett fyrir ntan svefnherborgif) mætti
hann syni Sewards Fridrik ab iiafni, slú hann mikib höfub-
högg svo hann leib nibr, særbi liann tveim sárum meb knífl
og braut innúr höfubskelinni á 2 stöbum, og dú Fribrik
þegar. Síban fúr morbínginn inn / herbergi Sewards sjálfs,
særbi fyrst til úlífls stofumey er þar var til abhjúkrnnar hin-
um sjúka, ásamt dúttur hans; þá úb hann ab rúrni Sewards
og særbi hann 2 sárum á hálsinn meb kuífl ebr rítíngi, og
öbrum tveim í ásjúnuna, og vorn mikil sár allt saman. I
þoirri svipan barþarabhinn elzta son Sewards, er var major,
ásamt þénara, eu morbínginn særbi þá bába og koinst svo iindan. -
Síbar nábust þoir bábir bræbrnir og morbíngjarnir, og komst
þabþáupp, ab þeir höfbu verib gerbir útaf samsærisflokki ein-
um, er subrfylkjamenn úln á og hafbi lengi haft þessa fyrir-
ætlan, en eigi séb sér gott færi fyren þetta kvold, er þab
hafbi spurzt ábr, ab þeir Lincoln og Grant ætlabi saman i
leikhúsib; en morb/nginn Wilkes Booth var leikari vib þetta
L