Þjóðólfur - 29.09.1865, Blaðsíða 2

— 176 —
J>egar menn gjöra út þilskip frá vori tilhausts,
þá ætlum vér, aö tíminn verði venjulega nálægt
20 viktim, og yrði þá kostnaðaráætlunin þannig:
Kaup og fæði 6 manna í 20 vikur . 600 rd.
Yerðlaun, efskipið fiskaði yfir 100 tunnur 200 -
Beita, selr og hrossakjöt..................100 -
Viðhald á skipinu, seglum, köðlum og
flskiútvegnum.......................... 200 -
Leigur af skipinu og öllum útvegnum 100 -
Samtals 1200 rd.
Til þess að menn geti fengið borgaðan þenn-
an kostnað, sem vér ætlum að sé svo hart reikn-
aðr sem framast rná verða, ætti þilskipið að fiska
á 'þessum 20 vikum, þegar lifrarkútrinn er reikn-
aður á 1 rd. og 18 kútar í hverri tunnu, 72 tunnur
og 4 kúta. Auðvitað er, að efþilskipið aflar ekki
nema 70 tunnur eða þaðan af minna, þá fellr í
burtu því nær helmíngr af lifrarverðlaununum; og
sömuleiðis nokkuð af beitunni, svo kostnaðrinn
verðr þá varla eins mikill og áætlunin synir. Ilér
cr nú að eins drepið á höfuðatriðin í útgjöldun-
um; en vér ætlum þetta yfirlit nægi til að sýna,
hvað útgjöldin á útveg þessum geti komizt hátt,
og hversu mikið þarf að aflast, til að fá útgjörð-
ina borgaða. Vér getum hugsað oss, að fyrirtæki
þetta gæti komizt á stofn, með því að 3 eða 4
efnagóðir menn, er ætti nokkuð í jörðu eða aðra
muni til vcðsetníngar, og hefði lánstraust hjá
kaupmönnum og öðrum, sem hefði peníngaráð,
svo menn væri eigi ófúsir á að lána þessuin
mönnum með vissum skilmálum; þessir menn ætfi
að hafa á hendi alla framkvæmd á fyrirtækinu í
sameiníngu; svo ætti hver af þessum 3 eða 4,
að taka sér til sameignar 4 eða 5 menn, eða svo
marga sem hann sjálfr vildi; ætti hann að sjáum
að mennirnir væri vel áreiðanlegir og þeir tækist
eigi of mikið í fáng, svo greiðskil fengist á pen-
íngunum, þótt útvegrinn ekki lánaðist sem bezt
fyrst í stað.
f>á ætti og liver aðalforstöðumaðr, að gjöra
félagsbræðrum sínum á hverju ári nákvæm skil
eða reikníng fyrir öllum útvegnum, svo félagsmönn-
um yrði öllum jafnkunnug útgjöld og tekjur alls
félagsins yfirhöfuð. — Á þenna hátt gæti þilsldpið
orðið eign 20 manna eða fleiri. — Vér verðum
að álíta, að bezt og álitlegast væri, að fá þann
formann fyrir þilskipið, sem sjálfr ætti nokkurn part
í því, svo hann yrði aðnjótandi hluta af aflanum.
Vér getum eigi séð betr, en með þessari liögun
og fyrirkomulagi á félaginu, sé engin sérleg hætta
búin fyrir efnahag manna; en á hinn bóginn ef
vel lánaðist gæti þessi félagsskapr með tírnanum
orðið undirstaða til meiri framkvæmda og framfara.
Ef menn hefði dugnað og áræði, að koma sérupp
þilskipi, þó ekki væri nema einu í hverri sveit,
þar sem sveitirnar liggja við sjávarsíðuna, einsog
víðast vestanlands, mundu menn fljótt sjá, að slík
fyrirtæki yrði ekki árángrslaus. J>að sýnist ekki
vera nema fjöðr af fati nokkurra manna, að taka
sig saman um að láta úngan rnann, sem væri lag-
aðr til sjávar og sæmilega að sér, fara erlendis og
læra sjómannafræði, sem liægt er að verða full-
numa í á einum vetri; því að með því einu móti
gæti menn fengið áreiðanlega yfirmenn á þilskip,
þareð vér eigum enn engan sjómannaskóla hér í
landi. J>að ræðr að líkindum, að lángt sé í land
bjá oss, að vér getum orðið þeir menn, að flytja
sjálfir vörur vorar til annara landa, og selt þær
þar, sem oss væri þó að líkindum mikill ábati og
sjáanleg undirstaða til að geta haft nokkurn auð-
legðarkrapt í landi voru; en til slíks ætlum vérþó
að þilskipafélög hér á landi yrði að vera fyrsta
undirstaðan.
Skrifat) í Janúar 1865.
II. E.
SAKAMÁL FYRIR YFIRDÓMI
gegn Ögmundi Ögmundssyni úr Vestmanneyum,
fyrir þjófnað í 3. sinn.
Langardaginn 25. Júní f. á. hnííin <1 menn nuini?) staíar
nndir „AustrbúiJar salthúsinu“ á Vestnianneyiini og tölnímst
þar viþ. Einn þeirra var abkomandi, Magnús Magnússon
ýngismaíir frá Rotunum undir Eyafjöllnm; og er þeir nú
ræddust þarna viþ allir 4 og Magnús gaf einum þeirra, Árna
Eiríkssrni, at) súpa á ferþapela sínum, túk hanri, Arni, eptir
því, aþ sást á peníngapýngju Magnúsar. En ailt í einu sakn-
iiþi Magnús pýngjunnar eins og hún var, og bar þá þegar
uppá Ogmund Ögmundsson, einn þessara manna, aþ hann
mundi valdr vera aí> pýngjuhvarfinn ; en er Ögmundr vildi
eigi viþ þaí) kannast, spretti Magnús af honum mittisúiinni
þarna er þeir stúírn, færtíi hann úr buxunum og hristi þær,
en þá datt pýngjan nitlr úr buxunum Ögmundar. Hvolfdu
þeir þá ölinm peníngunum úr buddunni þarna á búþarhlaíiit)
og töldu þar úr henni samtals 4 rd. 32 sk.; taldist og sýslu-
manni sjálfum peníngarnir jafnmargir, er hann var kallaþr til aí)
vörmu spori. Ögmundr meígokk þegar í fyrsta prófl aþ hann hefþi
stoliþ buddunni, er hann sá á uppúr vasa Magnúsar í þeirri
svipan er hann gaf Árna Eiríkssyni ai) súpa á pelannm. Enn
fremr varþ Ögmundr uppvís aþ því, og meþgekk þab sjálfr,
aí) fyr um vorií), þetta hiþ sania, hefþi hann fundib 5 mörk,
vafin innaní bref fyrir framan dyrnar á Miþbúíiar pakkhús-
inn, — hefþi hann ekki lýst fundi þossum fyrir neinum nö
látií) neinn mann vita af, heldr keypt siir brennivín fyrir 32
skild., en hinum 48 skild. kvabst hann hafa týnt.
Ögmundr þessi, var í vinnumenusku og 29 ára ac) aldn,
er hami framdi þenna þjúfnaí), en þab var í 3. sinn, er hann