Þjóðólfur - 17.06.1867, Qupperneq 3

nuindi gefast viö vöruverkunina í ýmsum greinum
og mætti leiða til almennrar og verulegrar vöru-
vöndunar. En hvort heldr að hér er að ræða um
nýmæli eðr um gamlar og góðar vöruverkunar-
reglur, þá er samt í almæli, að flestir hinir
betri menn gjöri fremr góðan róm að þessum vöru-
verkunargreinum vorum. En jafnan fylgir þar þetta
viðkvæði: vér skulurn vanda vöruna og það sem
beit að verða má, undir eins og vér fáum til þess
hvatir nokkrar, undir eins og vér sjáum, að sá
verðmunr er gjörr á vandaðri vöru og óvandaðri
eða jafnvel svikinni, að það geti verið tilvinnandi
með nokkru móti að leggja þann tíma, yfirlegu og
tilkostnað í söltirnar sem vöndun vöru útheimtir;
vér skulum öldúngis víst vanda landvöru vora, hafa
hið góða sér og aptr hið rýra útaf fyrir sig, t. d.
nautatólg og sýkíngartólg sér, úrgángsfisk, fætlínga
og kviðarull, o. s. frv. sér í lagi, ef vér sæim ekki,
að það fer svo fjærri að kaupmenn vorir gæti þess,
að gjöra meiri verðmun slíkrar vöru, og þarnæst
að hafa þessleiðis lakari og betrl vörutegundir,
hverja útaf fyrir sig, þegar f búðina er komið, að
sjálfir þeir gæta fæstir neins aðskilnaðar á land-
vörunni er þeir hafa með höndum og þar sem öll
síðasta vöndunin og síðasti frágángrinn er kominn
undir kaupmönnunum einum; — vér skulum öld-
úngis víst eigi verða eptirbátar kaupmannanna í
því að gæta hreinskiptni við þá, þar sem er að
ræða um vandaðan aðskilnað betri vörunnar frá
hinni lakari, ef þeir sjálfir gæta hinnar sömu vand-
virkni með það aflandvörunni, þarsem þeir einir geta
ráðið allri vönduninni á henni og þeim einum en
engum öðrum verðr um kent að frágángrliennarog
útliter engu betra heldren ef það væri eptir þá af
Íslendíngum sem sízt hafa hug á að vanda tivorki
vöru sína né annað, og ef kaupmenn vorir, sín
megin, í viðskiptunum við oss og í aðflutníng-
um sínum og útlátum á útlendu vörunni, gætti
allrar þeirrar vandasemi og hreinskiptni sem vana-
leg er og alveg nauðsynleg meðal kaupmanna
í öllum öðrum löndum;— vér eiguin ekki við það,
livað smá-mángarar í afkimum stærri verzlunar-
borganna út um heim kunna að aðhafast við sína
Hka: örsnauðan og óvandaðan skríl, er helzt og
eingaungu lætr fyrir berast í þessleiðis afkimum
og skúmaskotum stórborganna, því »líkr sækir
jafnan líkan heim«.
Á þessa leið tala bændr vorir, og það er ekki
heldr nýmæli né nýkomið til eðr ástæðulausar við-
bárur tilað beraíbæliflákafyririlla og óvandaða vöru-
verkun landsmanna, þóað aldrei verði fegrað; en
það stendr fast, og verða vorir heiðruðu kanpmenn
einnig að hafa það hugfast: «með hinum sama
mæli sem þér mælið út, skal yðr inn aptr mælt
verða». |>að er eigi nýmæli og það hefir komizt
fjöllunum hærra, að kaupmenn hér syðra hafa selt
og haldið uppáskiptamenn sínaviðvörunarlaustog af-
sláttarlaust, heldr seltvið því samaverði semef varan
vœri affallalaus og í góðu lagi, allskonar kornvöru,
einkurn mokkað og myglað bánkabygg, er hefir hitnað
í og hveiti og holdgjafarefni er sviðnað úr meir
en til þriðjúnga, baunir, sem að eru fóðrbaunir
handa kvikfénaði, svínafæða en eigi til manneldis,
og það rúgmél í tunnum, er einatt hefir reynzt
hveitislaust hrat að mestu og varla «litað lófann», og
þartil ýmist blandað hveitikliði og hálmdupti og
stundum mokkað; hér um væri ekkert að tala, ef
á slíkri vöru væri strax sagðr kostr og löstr og
samsvarandi verðmunr ákveðinn, alveg hið sama
eins og hver sá bóndi ætti að gjöra og er von-
andi að þeir geri, er hafa að færa illa þvegna ull
eðr stama og vanþurkaða. |>á eru ófagrar sögurnar
af kaffinu sem sagt er að nokkrar hinar stærri
verzlanir hér í Reykjavík hafi nú á boð-
stólum við almenníng, og seli við því geypi-
verði 3G sk. hvert pd. eins og væri það 2.
•—3. hin fremsta tegund af lírasil- eða Iliokaffe
óskemdu og ómenguðu að öllu; því engi önnur vara
af neínni tegund er til söluverðs færð í hinum opin-
beru miðlaraskýrslum heldren sú sem óskemd er
og ómenguð, heldr erverðmunrinn aðeinsmið-
aðr við hinar rýrari tegundir sömu vörunnar, an-
spænis hinum betri, fínni og gæðameiri; og þar
sem nú einmitt meðaltegundin eðr «god Brasil»
var seld frá miðjum vetri og fram á vor í hópa-
kaupum á 26 sk. í Kaupmannahöfn, þar sem þó
aldrei þykir til líka eins hagstæðr kaffemarkaðr,
eins og t. d. í Ilamborg, þar sem og kaupmenn vorir
munu flestir kaupa sitt kaffe en ekki í Höfn, þá
virðist svo, sem þeir mætti álítast í haldnir að selja
»godBrasil<i hér á 36 sk. pd og hafa þannig 10—
12 sk. ágóða á hverju pundi, en léti eigi frekari
ábatagirnd knýa sig til að flytja oss heldr blandaða
vöru, lélega og lítt brúkandi, og selja hana þó jafn-
dýrt eins og væri hún í bezta lagi.
Annað sem kaupmenn vorir verða að gjalda
varhuga við er þetta, að þeir gángi heldr ekki á
undan öðrum að þeirri óvandvirkni og hirðuleysi
í meðferð íslenzku vörunnar, er þeir þó geta eigi
hreinsað sig af. |>eir láta einatt vöðla hvað inn-
Íanum annað vandaðri og óvandaðri veru; hægðar-
leikr cr þó fyrir hvern kaupmanu að »pakka»