Þjóðólfur - 13.08.1868, Blaðsíða 2

— 154 —
fyrir sig að því leyti mál þetta gæti komið hon-
um við, hreifði þegar til bókar munnlegum mót-
mælum og ýmsum röksemdum fyrir því, að
hér hefði engi »lögleg* dómsbirtíng átt sér stað,
og fyrir þá sök mótmælti hann, að fjárnám þetta
mætti framgáng hafa. Ut af þessu spanst nokk-
ur sókn og vörn munnlega fyrir fógetaréttinum,
tók svo réttrinn fjárnámskröfuna undir úrskurð,
var hann uppkveðinn á 3. degi 8. þ. m. og féll
svo : »að fjárnámsgjörðin skyldi elcki framgáng
hafa«. Fógetaréttrinn bygði þessa neitun sína á
því, að hér væri ekkium »löglega birtíngu dóms«
að ræða, því fyrst væri það, að dómrinn hefði ver-
ið birtr Levinsen, sem að eins væri verzlunarstjóri
þeirra Hendersons Andersons & Go., en dómrinn
skildaði verzlunarfélaga þessa einn fyrir alla og
alla fyrir einn, til greiðslunnar, og væri dómrinn
þó ekki birtr þeim; — í annan stað væri dóms-
útskript sú, sem birt hefði verið Levinsen, óstaðfest
skjal að einu sem öllu, þarsem bæði vantaði vott-
orð og nafn dómsskrifarans eðr forsetans og inn-
sigli yíirréttarins skjalinu til staðfestíngar.
__ Eptir ví sem nú er hljíílbært or?>i?i, þá er stipt-
amtmaþrirm þegar fyrir 1—2 mánuþum síþan farinn aí) hafa
ýmsan undirbúning og tilhlntan nrn, ab komiþ verl&i í veg
fyrir almennan bjargarskort víþsvegar her í suíiramtinu
á komanda vetri, og heflr háyflrvaldiþ þar orbib aí> fara þann
veginn sem vanalegastr er, en þaí) er aþ útvega korn til
láns handa sveitnnum, þar sem bjargarskortrinn þykir liggja
opinu fyrir, og heflr stiptamtiþ, aí> vir heyrum, fari?) tvær
leiílirnar til þess: aþ biþja stjúrnina um 5,000 rd. lán úr
opinbernm sjúíxim (líklega helzt úr styrktarsjúþi íslands eí>r
hinum forna „collektusjúbi81) til nokkurs hluta kornkaupanna;
þetta stiptamtsbréf mun hafa farib meb síbustu póstskipsferí).
í annan staí) skrifaþi stiptamtib öllum kaupmönnunum hkr í
Reykjavík 16. f. mán , og um sama leyti ætlnm ver a?> kaup-
mónnnnum á Eyrarbakka og Yestmanneyum væri skrifa?) líka,
og var þarme?) skora?) á alla þessa kaupmenn vora, hvort þeir
vildi taka a?> ser aft hafa nægilegt korn, og þú einkanlega
bánkabygg, til útbýtíngar á komanda hausti og vetri, og a?>
þeir vildi því nú þegar sknldbinda sig skriflega fyrir tiltek-
inni korntunnntólu hver þeirra, me?> þeim kjórurn og skil-
yr?>um, sem tekin ern skýrt fram í stiptamtsbréfl þessu: a?>
kaupmenn fái helmíng kornver?>sins greiddau út í hönd, en a?>
þeir lána?>i sveítunum liinn helmínginn, og fengi fyrir því
skriflega sknldbindingu sveitarstjúrnarinnar, 6ta?>festa af stipt-
amtinn, a? þa?> skyldi ver?a endrgoldi? í 3 sölum, annaþhvort
me? peníngnm e?r gjaldgengum verzlunarvörnm, a? minsta
kosti innan 3 ára frá dagsetníngn þessara sknldbindíngarbrófa.
Ekki er ráþgjört í stiptamtsbreflnu, ab knupmönnum sknli
áskilin nein renta af því, sem svona yrbi a? standa í skuld,
og eigi heldr er þar neitt tilteki?) um þab, me? hvaba verbmun
a?> kaupinenn vildi skuldbinda sig ti! a? láta korni? af hendi
1) Úr þessnm 6jú?i var 7000 rd. láni?> feugi? til koru-
kaupanna 1861; sbr. þjúbúlf XIII 145.
hínga? flntt, vi?) þa?> sem þa? yrbi á kornmörkubunum í
Danmörkn, þegar þa? væri þar keypt til flutníngs hínga?.'
I þessu sama stiptamtsbröli 16. f. mán. er enu fremr
skýrt frá, a?> hlutazt vorbi til um þab, a? nefndir verbi
settar í hverjum þeim hreppi, sem þurfl a? fá kornstyrk og
fari þess á leit; skuli nefndir þessar kveba á nm þab, hve
mikils korns a? sú sveit vi? þurfl, og me? hverjum kjörum
og endrgjalds-skuldbindfngum hún treystist til ad taka uppá
sig kornlánib; sveitanefndir þessar skuli einnig annast um,
a? korninu verbi haganlega útbýtt mebal þeirra hreppsbú-
anna sem þnrfa þess vi?>, og a? vandlega verbi stabi? í skil-
um me? endrgjald lánsins beint eptir þeim skuldbindíngum,
er nefndirnar sjálfar hafl út gefl? af hendi sveitarinnar.
Kanpmennirnir hör í Reykjavík hafa nú svara? stiptamt-
inu fyrir skemstu, og hafa þeir, a? ver heyrum, færzt undan
því í einum anda, a? verba vi?> áskorun stiptamtsins meb
svo feldum uppástúngum. Stiptamtib mun hafa sveigt ab því
í sínu bröfl til kaupmanna, ab þab orb léki á, ab þeir væri
nú, í harbæri þessu, næsta tregir og úfúsir á ab láua skipta-
mönnurn sínum naubsynjavörur, er þó mætti vera þab oina
mebal til þess ab draga verulega úr afleibíngum harbærisius,
því vibhald og eflíng búendanna styddi jafnt abþví ab vibhalda
vöruaflanum og þá jafnframt ab afkomunni í sveitiuni, og
ab því ab halda öllum verzlunarvibskiptunum í svo góbu horft,
sem nú væri kostr á, og væri þetta kaupmönnum sjálfum og
verzlun þeirra mest í hag. En kaupmennirnir munu hafa
svarab þoim kafla stiptamtsbröfsins á þá leib, ab bækr þeirra
sýudi þvert í múti, ab þeir hefbi nú í sumar, og væri þab
eptir sameiginlegn 8amkomulagi sjálfra þeirra, haidib áfram
ab lána öllum þeim skíptamönmim sínum sem noltkur von
væri um ab stæbi í einhverjum skilum eptir á, og hefbi þeim
landsmönnum nú ýmist verib veittr frestr á greibslu eldrisknlda,
en ýmist verib lánab jafnframt ab nýu og suinum ab muu.
Kaupmenn kvábust vona, ab stéttarbræbrum þeirra í öbrum
kaupstöbum Subramtsins mundi eigi mibrfarast, en meb þess-
um hætti hugbnst þeir gjöra allt er þeir gæti til þess ab draga
úr afleibíngum harbærisins og vöruskortsins. En ofan á láns-
transt þab, er þannig væri veitt, og legbi kaupmenn þarmeb
eigi lítib á hættu af verzlunarafla sínum, þá gæti þeir ekki bætt
svo miklu kornláni til sveitanna, sem stiptamtib hefbi stúngib
uppá, enda yrbi þab meb svofeldu múti miklu fremr til styrks
handa öieigum heldreu dugaudismöunum og atvinnuvegnnuin
til eflíngar.
Vér sjáum, ab stiptamtmabr hoflr eigi farib á leit nema
5000 rd. styrks til kornkaiipanna lijá stjúrninni, en skorab á
kaupmenn, ab þeir lánabi alian helmíng af styrktarkorninu
uppá sín býti. Stiptamtib heflr þá áætlab, ab ekki mundi
veita af 10,000 rd. til ab bæta úr bjargarskortinnm, sem yflr
voflr víbsvegar hér í amti. þetta mun alls ekki reynast of
ílagt, enda þútt nokknb rættist úr vandræbunum sem nú
blasa vib, t. d. fyrir gúban hanstafla hér víbsvegar um nesin
og góban heyskap og nýtíngu til sveitanna; fyrir haustaflann
Verbr ekki keypt þab korn (og kaffe?) og feitmeti, sem allau
þorra 8júarmanna nú vantar; og þú ab fátæklíngar í sveit
geti nú fengib 2—3 gúb kýrfúbr £ garb, þá er þab síbren ekki
einhlítt tíl afkomunnar næsta votr, ef sú eina kýrin eba 2, sem
þar eru á búi, eru úhagbærar ebr kálflausar. Hagbærar fúbr-
kýr verba nú hvergi ab fá, sízt ef vel heyast alment, þfí
hér í amti til sveitanna var kúpeníngi stúrnm fækkab næstl-
haust, enda framcptir öllum vetri í einstöku sveitum, einsog