Þjóðólfur - 09.03.1872, Page 4

68
þv£ gem ná er etottlega tekíb fram, heflr svo v£„t og vafa-
lust verib heitin af Ybar hásælu fyrirrennnriim, þá heflr henni
aldrei gleyinzt hiþ flyggjandi etjórnlega samband, er hiín stendr
{ vib Yhar Kononglegu Qátigri, sem einvaldan konung á Is-
iaudi, eptir konnrigalögunum og alþingis tilsk. 8. rnarz 1843.
Aþgjörbir Alþingia Islendinga bera þess ijósan vott, aþ
einsog því heflr jafnan verife nmhngaþ nm ab sýna alla mögu-
iega tilslökonar- og miþlnnar aiferf), gagnvart tilraunnm Yb-
ar Kononglega stjórnar vibvíkjandi endilegri skipnn á stjórri-
armáii Islands, þannig heflr þab á hinn bóginn eigi síbr látib
ser ant om, a& þetta stjórnarlega samband stæfi óraskab, og
verbr þab því ekki meb sanni sagt ab þab se hinni ísleuzku
þjóf) ab kenna, ebr ab hún gati borif) ábyrgb á því, af> þetta
alsherjar málefni Islauds er enn þa ekki leitt til lykta sem
vera skyldi, þar sem þaf) hlytr af) vera hverjom eiiium aub-
sætt, af) Alþingi Islendinga 1867 og 1869, rétti svo langt
fram sáttarhendi sína gagnvart Ybar Hátignar konuiigiegii
stjórn, sem stafizt gat mef) óskertum rétti Ybar kiuiiinglegu
Hátignar yftr íslandi og réttindum hinnar íslenzkn þjóbar
gaguvart samþegnnm vorum í Danmörku.
íslendiugnm þótti þaf) því gegna furfm, er ráfgjafl Yfiar
Hátignar lagfi fyrir Ríkisdaginn í Danmörku 1870 — 1871
frumvarp til laga nm hina stjórnlegu stöbu Islands í rikinu,
rem var gagnstætt miblnnarbobnm Alþingis 1867 og 1869, og
gekk þannig á snib vib grundvöll þann, sem þegar var loks-
ins lagbr til endilegrar skipnuar á stjórnarmáli Islands.
Allramildasti konungrl Lögin frá 2. Jan. 1871 fylltu
björtu Ybar Hátignar trún og hollu þegna í Islaudi meb á-
hyggju-
Meb þessum lúgnm er sarnþyktaratkvæbi hinnar íslenzkn
þjóbar í stjórnarmáli hennar, sem bæbi er grundvallab í lilut-
arins ebli i sjálfn sér, { sögulegiim rétti Islendinga frá elztu
tímum, og sérílagi á óllu því sem fram er farib slbau 1848
og ab framan er talib, brotib á bak aptr; meb þessnm lóg-
nm á löggjafarvald hins danska Kíkfsdags, yör hiimi sjálfstæbu
íslenzku þjób, ab vera fast ákvarbab; eptir þessnm lögum eiga
Islendingar ekki ab eins ab vera hábir löggjafarvaldi rfkisins
í binum almennu málum, er Island snerta, heldr einnig sviptir
allri sjálfstæbri innlendri stjórn; og eptir þessum löguin eiga
fjárvlbskipti Islands og Danmerkr ab vera á enda kljáb móti
iitlu og þó óvissu tillagi úr Ríkissjóbi Dana.
J>ab réb því ab líkindum, ab Islendingar sendi fjöl-
mennar jflrlýsingar til Alþingis ( sninar er laib, þess efnis,
ab Alþingib, gagnvart hinni fslenzkn þjób, ekki mætti vibr-
kenna bindandi krapt þessara laga, sem rábgjafl Ybar Há-
tignar, eptir hinum lögbiindnn þjóbstjórnarlögum samþegna
vorra í Danmörkn, lilyti einn ab bera alla ábyrgb af gagnvart
Ybar kouungiegii Hátign, gagrivart Islendingum og gagnvart
samþegnum vornm ( Danmörku.
Meiri hluti Alþingis, í þetta sinn, heflr nú skýlanst og
skorinort tekib þab fram og kornizt til þeirrar nibrstöbu, sem
þessar almeunu ýfllýsingar þjóbarinnar fóru fram á, þar sem
aptr á móti minnihlnti þingsins beflr ekki ab eins gengib í
gagnstæba átt, beldr einnig látib í ijósi, í álitsskjali þiugsins
til Ybar Hátignar, ab þessar almennu yflrlýsingar væri ekki
bygbar á almenniim þjóbvilja og þjóbskobun Islendinga.
þennan soiglega, óbeppllega og ástæbulansa ágreinlng á
millí fulltrúa hiniiar fslenzkii þjóbar, getr liún ekki þegjandi
bjá sér leitt.
Ab vísu er þab svo, ab minnihluti þingsins telr ( flokki
sfnum þá menn sem Ybar konunglega Hátigu, bæbi sérílagi
heflr kvatt til þess ab fram bera þjóbarviija og þjóbarþarflr
Islendinga, og sem ab öbru leyti eptir ytra áliti mætti mega
gjöra ráb fyrir ab væri vaxnir þeirri ábyrgbarfnliu köllun: ab
vera hyggnir og sannir mebalgangarar milli Ybar konunglegu
Hátignar og hinnar ísleuzku þjóbar; eu eins og saga Islands
á undanförnatn tímuin þvf mibr sýnir og sannar, ab hinir
háttsettu embættismenn á Islandi, sumir hverir, hafa meira látib
sér umhngab nm misskildan vilja og tilgang yfirbobara sinna, en
sanna og leibbeinandi þjónustu konnngiiium til vegs og tigu-
ar og þegnnm hans til sannarlegs gagns og frama, þannig
hljóta Islendingar nú ab lýsa yflr því, ab minnihluti Alþingis
1871, i ofangreiudu tilliti, ekki ab eins aflaga ber þab sem
þó hvert mannsbarn á Islandi veit, ab hin íslenzka þjób vibr-
kennir ekki hiiin bindandi krapt stöbiilagauna 2. Jan. 1871,
heldr einnig fjarlægir samkomnlagib nm hib stjórnarlega sam-
band milli lslands og Danmerkr og stjórnarskipunarlög Is-
lands, sem þó bersýnilega verbr, eptir ölln ástandiun, ár frá
ári ónmflýanlegra.
Allramildasti Konnngr!
Meirihluti Alþingis 1871 heflr mebhöndlab stjómarmál-
efni íslands samkvæmt almenningsálitinu og þjóbviljanum á
Islandl.
Ybar Hátignar gnbdómlega köllnn, ab hefja hina íslenzku
þjób úr því sorglega og langvaraudi millibilsástandi, sem hún
eptlr allra vibrkenningn er f, npp ( sæti hinna sælu og ment-
nbu þjóba, — lifandi mebvitnnd vor om hiu söguiegu og
! stjórnlegn réttindi vor fyr og sfbar, og nmhyggja vor fyrir
vibreisn vorrar elsknbn ættjarbar og nibja vorra; — allt þetta
knýr oss til ab fram bera fyrir veldisstó! Ybar Hátignar þab
i allraþegusamlegasta ávarp: ab Ybar konuugleg Hátign, sam-
; kvæmt fyrirmælnm Ybar hásæla fyrirrennara, leibi stjórnar-
i mál íslands til lykta eptir tillögum meirihluta Alþingis 1871.
I trausti til Ybar Hátignar landsföburlegu umsjár og
vísdóms, ósknm vér íslendingar ab gub almáttugr blessi og
efli veldisstöl Ybar Hátignar og afkomenda Ybar.
DÓMR YFIRDÓMSINS
í (skipta)málinu : stjúpbörn Arna Jónssonar (á
Kalastöðurn í Borgarftrði) af fyrra hjónabandi,
gegn dánarbúi sýslumanns J. Thoroddsens og
Þorvarði hreppstjóra Olafssyni (á Kalastöðum).
(Uppkvebinu 21. d. Septembermán. 1868'. Jón pro-
curator Gubmundsson áfrýabi skiptaréttargjörbum Borgar-
fjarbarsýsln og sókti fyrir yflrrétti af hendi þeirra stjúp-
barna Arna af hans fyrra hjónabandi (nybja hans fyrri
konu Ragnhildar Hfnriksdóttnr, en þab voru: þorbjörn
óbalsbóndi Ólafssoua á Steinnm, stjúpbörn Ásgeirs danne-
brogsmanns Fiunbogasonar á Lnudum, o. fl). en procurator
Páll Melsteb hélt uppi vöirninni af hendi Lorvarbar
hreppstjóra Ólafssonar, móbnr hans (Kristínar þorvarbar-
dóttnr, seintii kona Árna) og eyztkina.
«Með landsyfirréttarstefnu 2. Maí þ. á. (1868)hafa
1) þótt nú sé komib á 4 ár síban þessi yflrréttardómr
gekk, — en þab var einungis af vangá og Jafnframt af því
ritstjóri þjóbólfs fór þá subr til Danmerkr öndverban vetr
1868 og kom eigi aptr fyr en vorib eptir, ab hann var eigi
birtr í þjóbólfl, þá þegar öbrubvorn megin árslokanna, — þá
hikum vér eigi vib ab láta þab ab ósk nokknrra þeirra manna
er ( hlnt áttn, ab birta nú þenna yflrréttardóm meb þv( iíka
ab málsefuib sjálft er næsta merkilegt.