Þjóðólfur - 26.03.1874, Blaðsíða 1

VIÐAUKABLAÐ
við ÍMÓÐÓLF 2«. ár M 22. — Fimtudag 26. Marz 1874.
I.
STJÓFiNARSKRÁ'
um hin sérstaklegu málefni íslands.
Ver Christian hinn Niundi, af Guðs náð Dan-
merkr konungr, Vinda og Gaula, herlogi í Slés-
vík, Holtsetalandi, Stórmæri, þéllmerski, Láen-
borg og Aldinborg.
Gjörum kunnugt: Eftir að frumvarp til
fyrirkomulags á stjórnarmálefnum íslands fleirum
sinnum höfðu verið lögð fyrir hið íslenzka Atþingi
án þess að þingið hefði viljað aðhyllast þau, hefir
Alþingi, sem haldið var á árinu, sem leið, sumpart
í þegnlegu ávarpi, er laut að hinu sama, lálið í
Ijósi þá ósk, að Vér vildim gefa íslandi stjórnar-
bót að því leyti er snertir hin sérstaklegn málefni
þess, sérílagi á þá leið, að hún gæti öðlazt gildi
á þessu ári, sem minnisvert er fyrir ísland.
Með þv( Vér höfum fundið ástæðu til, að
verða við beiðni þeirri, sem þannig er fram komin
frá Voru kæra og trúa alþingi, höfum Vér allra-
mildilegast ályktað, með þvi að leggja lil grund-
vallar frumvörp þau til sljórnórskipunarlaga sem
áðr hafa verið lögð fyrir Alþingi, og einkanlega
taka tillit lil atriða þeirra er tekin voru fram í
nefndri bænarskrá þingsins, að gefa eftirfylgjandi
Stjórnarskrá niti bin sérstaklegu málefni ís-
lands.
1.
1. grein.
í öllum þeim málefnum, sem samkvæmt lög-
um um hina stjórnarlegu stöðu íslands ( ríkinu,
2. Janúar 1874, 3. gr., varða ísland sérstaklega,
hefir landið löggjöf sfna og stjórn út af fyrir sig,
á þann hátt, að löggjafarvaldið er hjá konungi og
alþingi í sameiningu, framkvæmdarvaldið hjá kon-
ttngi, og dómsvaldið hjá dómendtinum.
Samkvæmt 2. gr. ( téðum lögum tekr ísland
aftr á móti engan þátt í löggjafarvaldinu að þvi
léyti er snertir hín almennti málefni ríkisins, á meðan
það ekki hefir fulllrúa á ríkisþinginu, en á hinn
^óginn verðr þess beldr ekki krafizt á meðan, að
Island leggi neilt til hinna almennu þarfa ríkisins.
2. grein.
Kontingr hefir hið æðsta vald yfir öllum hin-
l,,n sérstaklegn málefnum fslands með þeim tak-
t) Stji'rnarekráin og konnngs-Anglýsingin 14 Febr. þ. árs,
ker sett eftir bæklingi einnm er nefnist: ,líiri nýu
á r n a r I 5 s tsl i n ds * og ,konnngieg Ang-
s I 11 g t i 1 í s I e n d i n g a“, meb formála og eftitmáia
Bftir Gísia Brynjdlfsson.
mörkunum, sem settar eru í stjórnarskrá þessari,
og lætr ráðgjafann fyrir ísland framkvæma það.
Hið æðsta vald á íslandi innanlands skal á
ábyrgð ráðgjafans fengið í hendr landshöfðingja
sem konungr skipar, og hefir aðsetr sitt á íslandi.
Konungr ákvarðar verksvið landshöfðingja.
3. grein.
Ráðgjafinn hefir ábyrgð á þvl, að stjórnar-
skránni sé fylgt. Alþingi kemr fyrir sitt leyti á-
byrgð fram á hendr ráðgjafanum eftir þeim regl-
um, sem nákvæmar verðr skipað fyrir um með
lögum.
Finni Alþingi ástæðu til að bera sig upp und-
an þvf, hvernig landshöfðingi beitir valdi því, sem
honum er á hendr falið, ákvarðar konungr, er al-
þingi fer þess á leit, ( hverju einstöku lilfelli,
hvort og hvernig ábyrgð skuli komið fram á hendr
honum.
4. gr.
Iíonungr veitir öll þess konar embætti, sem
hann hefir veitt hingað til. Breytingu má á þessu
gjöra með lagaboði. Engan má skípa embættis-
mann á íslandi, nema hann hafi hin almennu rétt-
indi innborinna manna og þar á ofan hafi fært
sönnur á, að hann hafi fullnægt því, sem fyrir
er mælt í hinum gildandi ákvörðunum nm kunn-
áttu ( máli landsins. Sérhver embættismaðr skal
vinna eið að stjórnarskránni.
Iíonungr getr vikið þeim frá embætti, sem
hann hefir veilt það. Eftirlaun embættismanna
skulu ákveðin samkvæmt eflirlaunalögunum.
Iíonnngr getr flutt embættismenn úr einu em-
bætti I annað, þó svo, að þeir missi einkis í af
embæltistekjum, og að þeim sé gefinn kostr á að
kjósa, hvort 'þeir vili heldr embættiskiftin eða þá
lausn frá embætti með eftirlaunum þeim, sem
almennar reglnr ákveða.
Með lagaboði má undan skilja ýmsa embætt-
ismannaflokka nnk embæltismanna þeirra, sem
nefndir eru í 44. grein.
5. grein.
Konungr stefnir snman reglnlegu alþing nnn-
aðhvort ár. Án samþykkis konungs má þingið
eigi eiga setu lengr en 6 vikur. Breyta má þessti
með lögum.
6. grcin.
Konungr getr stefnt alþingi saman til nuka-
funda, og ræðr hann hversu langa setu það þá
skuli eiga.
7. grein.
Konungr getr frestað fundnm hins reglulega
alþingis um tiltekinn tíma, en samt ekki lengr en