Þjóðólfur - 31.08.1874, Síða 3

193 —
lega hættir aí> koma suí>r, sí<&an þeir komust 4 a<S afla flskj-
í net þar innfr4, þar sem abrir koma suí>r hversn vel sem
þar afla6t, og sýnast subrferbir þeirra manna vera gjoroar
®innngis til ac) létta á sí>r, en þyngja á uibriim ab þarflausn
í>ab virfcist heldr engu nau<bsynlegra fyrir nienn af Seltjarn-
arnesi og flr Reykjavík aí) flytja sig su<br, en fyrir Alftnesinga
og Hafufir«binga, og gjúra þeir þaí) þó svo at) segja aldrei,
O'ba ab minsta kosti mjog f4ir, en veibista?)a þeirra heflr þd
aí) ollom Jafnabi ekki reynzt hægri nö nfladrýgri en vei<bi-
staba hiuna fyrnefndu.
HvaT) vit>víkr s v e i t a m a n n a ú t g J o r b i n n i, þá
virfcist oss hún vera ba;<bi áþorf og hættnleg og þess vegna
ætti hún gjorsamlega ab eybileggjast. Oþorf er húu ab því
leyti, aí) þa?) eru sjaldnar þeir menn úr sveit, sern helzt
þarfnast stubnings af sjávarútgjorb, er gota uotab sðr hana,
nefuil: fAtækir fjölskyldumenn, heldr eru þaí) ýmist efnamenn,
6em hafa nægann sveitabúnab vií) aí) stybjast, og gjöra þetta
einungis til aib geta grætt því meira; eba þab ern vinnumenn
og lausíimenn úr sveit, sem ekki a?) eins nota ser þennan
.atvinnnveg án þarfa, heldr og oftast draga hufutBtúlinn und-
an tínnd og gjalda svo til engra stetta af alla BÍnnm margir
hverir. Slcableg er útgjörb þessara manna ab því íeyti, ab
svo lengi sem þeir fá iuntöku í veibistöbnnnm, þá ala þeir
hjá sjálfum sér og efla hjá öbrum sveitamönnum, sem nokkr
dngr er í, lóngun, til ab gjöra út fyrir sjiilfa sig, og meb
því áframhaldi, dragast loksins allir nýtilegir sveitamenn af
dtveg sjávarmannsins, sumpart til ab verba sínir eigin sj<5-
menn, og snmpart til ab róa á útveg sveitamanna, en þeir
fáo sem eftir verba á útveg sjávarmaiinsins, verba honnm svo
kostavandir og dýrir, ab hann naumast getr ab því gengib
ab hafa þá. Sveitamanna-útgjörbin ætti því meb ölla ab
afuemast, nema því ab eius, ab einstöku sjávarmenn gjörbu
ab helmingi út á móti þeinr, þó er .slík útgjöib vart til-
vinnandi, nema ef duglegir og heppnir sveitamenn ættu lilut
eí) máli annarsvegar.
Ab vísn höfum ver orbib þess varir síbastliína vortíb,
a<b augn margra sjávarmanua ern nú loksins farin ab opnast,
Bvo ab þeir flestir hafa seb og saniifærst nm þab af reynsl-
unni, hve skableg áhrif himi mikli skipa- og útvegsmanna-
grúi heflr árlega á flskigöngur og aflabrögb í sybri veibistöb-
Faxaflóa; en það er ekki nóg ab menn sjái hlu skab-
Jegu áhrif af átrobningi útróbrarmanna, menn verba einuig
ab fluna ráb til ab kippa þessu í lag svo fljótt sem anbib
er, og nú þegar, þab sem mögnlegt er, ab útrýma þoirn meb
‘*Un, þar hætt er vib, ab gangi þannig nokkr ár enu, án þess
vib 8Ö gjört, þá lendi þar vib ab síbustu, ab innlendir bæudr
°g útvegsmenn, megi setja upp skip sín og minka útveg
®*nn til mniiB, sökum mannaskorts, og er þegar farib ab
krydda á þessu, því síbastl. vertíb hlnto eigi allfáir útvegs-
n>enn ab láta etanda uppi biebi skip og béta, vegna þess ab
þeir fengn eigi nóg fólkib, og ero undr ef enginn man eptir
fcví, ab rábnir menn vom tældir frá þeim er þeir voru á leib
1 'erib, og nrbu svo Jafnvel hjá inntökumönnnm ebr þeim,
8ötö nota hvab mest inntöknmanna-útræbib her sybra.
Ab lyktiim viljnm v$r minnast á eitt atribi, er ab mikln
leyti heflr leitt af inntöknmannafjöldanom í fyrrnefndura
'e‘^iátöbom, og vibkemr ekki einnngis því bygbarlagi heldr
*ubrlandi, þar sem saltflskr er verzlunarvara. J>ab mun
eii§i hafa verib venja flestra inntukQraanna ab 6kilja eftir
er þeir hafa fengib nm vertíbina, og koma honum
fyrir hjá hinum innlendn til verkunar. Nú heflr oftast inn-
tökomannagrúinn verib þ^ttr og á litlu svæbi eins og ab
frauian er á drepib, hafa þeir því komib flski sínum fyrir
hjá þeim, er næstir hafa verib, og þannig heflr verib kyngt
á einstöku menn helmingi meiru af fl-»ki en þeir áttu hægt
meb ab verka, þó gób tíb væri, til ab gjöra henn ab nokk-
urnveginn góbri verzlunarvöru. En bæbi hafa snmir ginnst
af loforbum nm borgnn, er sum munn hafa verib fegri og
betr úti látin eu gjaldib, og svo hafa inntökumennirnir þreDgt
fiski uppá suma, er ekki gekk meb Ijúfu, hafa innlendir þannig
hlotib ab taka miklu ineira en þeir gáto eba vorn færir um,
og eftir því heflr verkunin verib af hendi leyst; nokkurir hafa
orbib ab vera búnir ab leggja inn flskinn ábr þeir færi í
kaopaviuno, annars hlyti hann ab bíba til hausts, er honnm
því dembt til vibtökumanna, hversu illa sem hann er útlít-
andi, bæbi hrár og iila hirtr, til þess ab losast vib hann.
f>á ern sumir inntökumenn er leggja sjálflr inn flsk siun, og
gjöra ser feri) til þ ess snþr í veiíiistölr um hiivn mesta
ennatímn; litr svo út, sem þeir treysti innlendum betr til
afe verka flsk eu leggja hanri inn; er þá flskr oft ekki klár,
en alt um þab fleygja þeir honum á skálar vigtarmanna meþ
yflrvigt, bábum til skaþa. þaí) má uærri geta hvernig flskr
þessi er og verbr útiítandi, enda er sjún sögu ríkari; óvíþa
mun jafuljótr flskr vera lagþr inn til kaupmanua, sem þar,
er inutökumenn eru flestir og þettastir, og ætíþ verlir þeirra
flskr þú lakastr, gjörir þaí> hirþoieysi þeirra meí) aþ vanda
meí'ferí) flskjarins í salt og fleira þess kouar. þieir sem taka
flskiun til verkunar eru oftast einvirkjar eþa fámennir, 6nmir
stonda rúbra eba hafa túu til umliirtíu, og vili þetta oft koma
í bága hvab við annaþ. Til dæmis um hvafo menn geta
verií) hugsunarlausir, bæbi þeir er koma fyrir flski, og eins
þeir er taka hann til verkunar, skal geta þess, aþ fyrir nokkr-
om árnm tók búndi einn er haffci fátt fúlk eu meííalstúra
Jörb, ló—20,000 af flski til verkonar á einu vori, var mikií)
af flski þessum úti þegar hann lét fúlk sítt fara í kaopa-
vinnn, og átti hann og þeir, er hann tók flskinn af, þaí) ná-
býlismönnsm búndans aþ þakka, aþ allr sá fiskur drafnaþi
skki ujþr á verknnarstabnnm, án þess þeir væru beðnir a?)
hirða um haun, en uærri má geta hve fallegr sá flskr heflr
verið. þaþ heflr oft verib minst á þaþ í ýmsnm blöíinm,
hve illa snnulenzki flskriun sé verkabr, og mon ekki hægt að
bera á múti því, þykjnrust vér hér hafa sýnt nokkuí), hver
ástæþa er tilþess, því þó innlendir menn verki vel sinn eigin
flsk, og vandi að öllu, þá eru kaupmenn evo skeitingarlansir,
að þeir fleygja öllu saman gúbn og vondo, fær þvi mest-allr
flskrinn sama vitnisbnrb; er þab eitt til maiks um skeiting-
arleysi kanpmanna í þesso efni, aþ þegar þeir seDda skip
Sín hér snþr, eftir fleki á sumrum, þá mun þab hafa átt sér
staí), aí) sumir innlendir, er mikinn flsk hafa haft, einkuni
inutökumanna flsk, til verkunar, hafa geymt hlb iakasta af
honnm, er þelr hafa ekki viljat) færa viþtöknmönnnm kanp-
manna sér, og flutt þat) út á skipin, hvar þat> heflr veriþ
þegit) met) þökknm. Ritat) í Maímán. 1874.
SIGCUBJÖRN og JiORBJÖRN.
— Eptir greinilegri fundarskýrslu frá Stefáni
alþm. Eiríkssyni (— sern oss þykir nú of seint að
prenta alla —) var sýslufundr boðaðr og haldinn
af nefndum alþingismanni fyrir Austr-Skoptafells-