Þjóðólfur - 03.10.1874, Blaðsíða 3

- ‘205 —
oftast tilfellið að gæðamunrinn er miklu meiri að tiltölu,
en verðmunrinn, og í [>ví tilfelli sýnist að enginn haíi baga
af oinkaréttinum. En ef á, hinn hóginn oinkaréttseigand-
inn setr of hátt verð á vöru sína, svo að hún gengr ekki
út á móti J>ví gamla, eða ef uppgötvan lians er svo gagns-
lítil, að menn sækjast ekki eftir henni, {>á verðr enginn
fyrir útlátum nema hann, og við pað getr enginn ráðið.
það verðr að vera á hans eigin ábyrgð, hvort hann finnr
upp eitthvað nytsamt eða annað gagnslaust. Menn verða
lika að athuga það, að flestar nvar uppgötvanir hafa mikla
fyrirhðfn og kostnað 1 för með ser, og reynast tiðum
gagnslitlar þcgar alt er búið. Iíugvitsmaðrinn hefir oft
ekki annað upp úr heilabrotum sinum en kostnaðinn og
áhyggjuna undir hvaða lögum sem hann lifir. En það or
skilda laganna að búa svo um, að hver sá sem finnr upp
eitthvað sem reynist verulega þarflegt, fái að njóta ávaxt-
ar af verkum stnum, og með því hvetja hann til að kapp-
kosta að gjöra hugmynd sína sem fullkomnasta.
Eg vona að flestir verði mör samdóma um, að vér
þörfnumst verklegra framfara, og að hvatir frá laganna ,
hálfu geti komið oss að liði í því tilliti, eins og öðrum |
þjóðum. Land vort er afskekt, það er ólíkt flestum öðr- j
um löndum, vér höfum frábrugðið loftslag og ólíka lifnað-
arhætti því scm margar aðrar þjóðir hafa. Hér af leiðir,
að vér þurfum mörg áhöld og verkfæri mjög frábrugðin.
Atvinnuvegir vorir eru flestir í barndómi, og oss sýnist
vanta algjörlega ný verkfæri, eða vér þurfum að fá þeim
gömlu breytt. Yjer höfum fáa atvinnuvegi, og þurfum að
fjölga þeim, og nýir atvinnuvegir verða ekki stundaðir
nema með ýmsum nýjum áhöldum. Oss vantar margt í
verklegu tilliti, og það er bágt að segja, hvað margt getr
komizt á hjá oss á stuttum tíma til ýmsra endrbóta, ef
rnenn verða eðlilega hvattir til að hngsa um slíkt: — ný
og endrbætt veiSarfaeri; nýar aSferSir og áhöld til verk-
unar á sjófangi og öðrum afla; ýms nytsöm áhöld fyrir
landbúnaðinn og endrbætr á þeim gömlu; ýmsarnýajrút-
gongilcgar vörur; endrbætt búskaparáhöld eða önnur ný
og betri; ýms ný og endrbœtt smfðatól, og margt fleira.
Einmitt vegna þess, hvað skamt vér erum á veg komnir
í verklegu tilliti er það víst, að hér er nóg verkefni handa
hugvitsmanninum að vinna úr, viðt og álitlegt verksvið til
að ganga inn i ef það er friðað með hentugum Iögum.
I>að liefir hingað til lítið borið á íslondingum som hug-
vitsmönnum, en það er engin sönnun fyrir að þá vahti
moðfætt hugvit. Lögin cða holdr lagaleysið hefir legið
eins og farg á hugviti íslendinga, í staðinn fyrir að lög
annara þjóða hafa hleypt fjöri í alla hugvitsmenn, spent
hverja þeirra taug til áreynslu, og opnað fyrir þeim pýngj-
ur auðmannanna. Haganleg einkaréttslög fylla hugviís-
mauninn með áhuga og kapp til að framkvæma hugmyndir
sínar, þau gofa honum áræði til að leggja út í ýmsar til-
raunir sem hann annars vogaði sér ekki; þau gefa hon-
um líka afl til að framltvæma það sem hann annars gæti
ci komið í vork, því með vissunni um endrgjald fær hann
hjálp annara til þoss sem hann sjálfan skortir a.fl til svo að
þau veita honum þannig áræði og afl, og það eru ómiss-
andi oiginlegleikar til framkvæmdar nýum og nytsömum
uppálintlingnm. En þai' að auki efla þau iika hugvit
manna í raun og veru. Fyrir það að einkaréttslögin gefa
hugvitsmanninum afl og áræði. til að gjöra margar til-
raunir, veita þau honum Ííka alla þá þekkingu og skarp-
skygni sem af tilraununum leiðir. (Framhald síðar).
— Stórt gufuskip CONCORDIA komí dag eftir 12 daga
ferð frá Spáni. pað á að taka fisk við verzl. Zicmsens og
Eischers. Sami ófriðr á Spáni.
— VEÐRÁTTA o. fl. Siðan daginn fyrir
Mikaelismessu hefir nú staðið eitt hið grimmasta
norðankast; kom það þvf óhentnglegar, sem fjár-
rekstrar, lesta- og ferðamenn eru þessa daga sem
óðast á ferðum hingað suðr. Hafa ýrtisir mætt
háska og hrakningum, 2 skólasveinar t. d. lágu
2 nætr úti norðr á heiðum; lestamenn er fóru
fyrir Ok, urðu hraktir frá hestnm stnum og far-
angri, og rekstrarmenn einir eða fleiri komu
slyppir ofan í Þingvallasveit, en týndu fénu. Mann-
tjón hefir þó ekki enn spnrst. Snjólaust er enn
í bygð, en fjöll kominn undir fönn og gadd. Allar
hausf-athafnir annaðhvort ómögulegar, eða tor-
veldar.
— VERÐ Á FÉ hér í Rvík mttn kallast í meðal-
lagi, en öll kaupstaðarvara i allra dýrasta lagi,
eins og kunnugt er. Alt um það virðist bjarg-
ræðishagr almennings, þar er vér spyrjum til,
ekki lakari að vér hyggjum, en í meðallagi: hey-
afli víða allgóðr og heyin áreiðanleg sakir stakrar
nýtingar; haustskurði spá margir í betra lagi, þar
sem fé ekki hrekst og haustbati lánast.
— FJALLSKiL eru sögð mjög misjöfu, eink-
um sökitm illviðranna nú um eftirleitardagaua, en
úr því getr ræzt enn hvað tímann snertir.
— SELVOGSKLÁÐINN frá í fyrra votr, heíir
enn gengið aftr og gjört vart við sig f fé eins
eða fleiri manna í Selvogi og jafnvel í Hjalia-
hverfinu í Ölvtisi (t’orgrímsslöðum), og að sögti
víðar fyrir utan og vestan Selvog. Er það allra
manna mál að alstaðar nema þ a r haíl í fyrra
haust veriö hreint orðið fyrir þessttm forna og
ramina reimleika'. Hinir helztu menn í ÖIvusi
hafa þegar kapþsamlega keyft kláðameðul, og telj-
um vér vfst að nú eigi til skarar að skríða í ölt-
um grunuðum sveitum, enda hafa fiestir fyrir
satt að hið eiua ráð sem n o k k u ð dngar gegn
hinum faraldrinum, bráðapestinni, sé það að baða
allt fó 1 eða 2 sinnum á ári úr valsiskum legi,
og víst er það óyggjandi heilsubótar og
þroska meðal hverri skepnu.
— HEYBRUNI. Fréttst hefir að bruntiið halt
á dögunutn 800 hestar af útheyi fyrir Guðmttndi
bónda á Sólheimatungu í Borgarfiröi.
— VESTRFAllAR. Fólk það, sem svo lengi
og mæðnlega varð að bíða htns lofaða skips á
Sauðávkróki í sumar, lagði loks frá landi 10. f. m.
með skipinu St. Patrick; hafði Lambertsen kaup-' \
maðr siglt eptir skipinu og stóð fyrir útflutningn-
um. Fluttu alfari með því tii Ameríku (Ganada)
270 fullorðinna ntanna og 40—50 börn, fleiri og
færri úr öllum sýslum Norðrlandsins.
1) Nii eiir á &b sira Kiríkr á Vogáósiiiii er tiífúti ntidir
lok, og ab Straudakirkja sjálf beflr í of æörg hora ab líta.