Þjóðólfur - 01.03.1876, Blaðsíða 2

42
hans í undarlegri mótsögn við grein bans á undan, því «trú-
arfrelsi» sýnist ekki vel að geta samþýðst þeirri ófrelsisskoðun,
sem vill þröngva öðrum til að flytja orðið og hevra orðið á
einhverjum vissum stöðom. S. Melsteð.
*
* *
— Þeir herrar, lektor S. Melsteð og sira H. Hálfdánarson
(sem jeg nefni báða með sjerlegri virðingu og velvild) hafa nú
hjer að framan framfært ástæður sínar fyrir þvf, nð þeir ekki
hafi skipt sjer af kvöldsöngum okkar í sjómanuaklúbbnum í
Glasgow. Kunnum vjer þeim þakkir fyrir hreinskilni þeirra og
mannúð í svarsgreinum þeirra, og skulum að svo stöddu taka
llest af því, sem þeir í þeim hafa sagt, fyrir góða vðru.
En sem ritstjóri ••t’jóðólfs» og um leið sá, sem mest er
kenndur við nefnda kvöldsöngva, áliti jeg mjer skylt, að skýra
nú opinberlega frá nokkrum af mínum ástæðum fyrir kvöld-
söngvum í Klúbbsalnum f Glasgow, «allar nefni jeg þær ekki
að sinni». Sú er þá hin fyrsta, að jeg og allir hinir forslöðn-
menn klúbbsins álitum það miða bæði lil uppbyggingar í klúbbn-
um sjálfnm og til góðrar afspurnar út frá honum, ef fjelagsmenn
helguðu svo sem 1 kl tíma af hverju sunnudagskveldi til guð-
ræknisiðkana í klúbbsalnum, hvort sem það yrði kallað kveld-
lestrar eða kveldsönp'uar. f þessu gekk oss — mjer að minnsta
kosti—ekki hin minnsta keppni til við nokkra kirkju eða prest, vjer
munum allir hafa ósjálfrátt ætlað slíkt prestum og kirkjum
alveg óviðkomandi'. Óðar en þetta fyrirtæki var byrjað, tóku
Qelagsmenn þvf með mestu ánægju og gleði, og fyrir því leið
ekki á löngu áður forstöðunefndin sjálf fór að gefa þessu meiri
og meiri gaum, og vanda alia frammistöðu og stjórn, og eink-
um að fá sem valdasta guðfræðinga til að fara þar með guðs-
orð. En þegar frá upphafi þessarar nýlundu (sem varla þætti
umtalsverð í öðrum löndum) fór að brydda á þv(, að nokkrir
af heiðursfjelögum klúbbsins ekki mundu vera þessu allskoslar
hlynntir. Af þessum rökum hefir nú risið deilu-korn það, sem
þetta blað er nú að færa lesendum slnum. Við það að heið-
ursfjelagar þeir, sem ritað hafa greinirnar hjer að framan,
drógu sig ( hlje, hafa fleiri gjört sama að þeirra dæmi, eins
og eðlilegt er, og verður ekki við því gjörl, en afleiðingin varð
þó ekki sú, að kvöldsöngvarnir hætti, heldur hef jeg síðan
haldið þeim uppi og mun enn gjöra það með samþykki og
meðhjálp meiri hlutans, þangað til klúbburinn hættir f vor —
ef jeg lifi og fjelagsmenn æskja þcss. » Og nú skal nefna a ð r a
á s t æ ð u : Sjómannáklúbburinn parf þessara kvöldsöngva
við, hann hefur sýnt það, hann krefst þeirra, og hefur sannað
þessa þörf sína með því að sækja þessa kvöldsöngva með æ
vaxandi andakt og áhuga. Að annar eins heiðursmaður og sá
heiðursfjelagi klúbbsins, sem nefnist sjera Helgi, ekki sjer
þetta, þykir oss undarlegt, og ekki siður hitt, að hann skulí i
grein sinni vera að blanda saman málum sjómannaklúbbsins og
málum dómkirkjunnar hjer f Reykjavík ; það er á öllu hans
svari auðsjeð, að hann er áslvinur {kirkjunnar, ekki síður en
guðsótta og góðra siða, en það er líka auðsjeð, að hann skoð-
ar sig miklu siður sem fjelaga Sjómannaklúbbsins. Nú, lálum
svo vera, »sá, sem ekki er alveg f móti oss, hann er þó með
oss«, vilji hann, eins og hann gefur kost á, með öðru móti
verka klúbbnum til uppbyggingar, tökum vjer þvf með mestu
þökkum; ekki mun af veita.
Fleiri ástæður tilfæri jeg ekki að sinni, en þeirri vissu
minni vil jeg yfir lýsa, að vjer stofnendur Sjómannaklúbbsins
höfum aldrei ætlað, og skulum aldrei ætla oss að reyna að
n e y ð a neinn inn f hann að ganga, nje reisa nokkurn slorm
út af þessu fyrirtæki. Það er eptir vorri skoðun privatmál f
eðli sínu, frjálslegt, praktiskt og kristilegt, en hvorki almennt
kirkjuspursmál og, því síður blaða- eða deilu-efni. Vilji mcnn
nú fara að hreifa f blöðum kirkju- eða kristindómsmálum, þá
skyldi oss þykja það all-æskilegt, en Sjómannaklúbbnum og
kvöldsöngvum hans, er höfðingjum hinnar fslenzku kirkju ein-
1) tlr því kvöldsöngvar þessir voru ekki ætlaðir söfnuðidóm-'
kirkjunnar hjer í Rvík, heldur fjelögum Sjómanna-
klúbbsins f Rvík.
sætt að sleppa, eins og þeir líka helzt vilja gjöra — 5em a'
veg óviðkomandi dómkirkjnnni í Rvik, óviðkomandi þeim SÍ®
um, nema sem fjelögum Klúbbsins, og óviðkomandi öllu, nemil
sinni stjórn og sfnum lögum og — okkar hjerna spánýja trl1
ar- og samvizkufrelsi. Matth. Jochumsson.
di
«Mannlasts skeytin
mest nú fljúga», o. s. frv.
Sig. Pjetursson.
Jafnvel þótt hinn hátlvirti 1. þingmaður Árnesinga h3*1’
eins og mátti, skörulega kveðið niður hina ófeðruðu scndir9u’
sem fyrst á að hafa fengið hreifingu 29. júlí síðastl., Og bverS
óskapnað 1 íIa má í 14. nr. Norðlings» 31. ágúst þ. á., þá vl*
jeg þó fara þar um fáeinum orðum, af þvf mitt nafn er þ3f
nefnt, vart í því skyni að gjöra því sóma.
Tíminn nr nú búinn að velta því fram, að varl mundi h^s
borið sig að setja þriggja manna nefndina til að fram fj’ifv
hinum tilstofnuðu nýju kláðalögnm, úr því þau ekki náðu stað'
feslingu konungs. Einn af þeim 7 fordæmdu öndum (nú, Þe,r
voru annars ekki nema 6), var þó svo framsýnn að segja önd'
verðlega undir umræðum kláðamálsisns í þinginu, að sjer litist
ekki á blyknna. Er það ekki farið að rætast? Og annar
þótt fávís væri — varaði við hinum skaðabótalausa skurði fnH11'
varpsins, og það er nú fullsjeð, að það atriði hefur rnest orð1®
því til fyrirstöðu, að kláðalögin næðu gildi. Hvað átti þá þesSl
þrenning að gjöra, og hvað gat hún gjðrt? Hún átti að f’1'3’11
fylgja nú gildandi lögum fjárkláðans (tilsk. ö. jan. 1896, og
marz 1871); allt svo átti að stofna þrjú ný kláðaembætti U,D
óákveðinn tíma með óákveðinni launaupphæð, einungis til alj
Ijetta af amlmönnum og sýslumönnum því ómaki á fæti
sæti, sem nefnd lög upp á leggja þeim, án þess það vííI|
með nokkrnm röksemdum sannað fyrir þinginu, að þeim he^'
verið of vaxið að fram fylgja þeim, eins og mátti og átti
vera. Hvað mörg embætti ætli að mætti búa til hjer á laD
með þessari aðferð?
J>etta hefði þó getað orðið nokkuð ríflegnr áskurður ,l
landssjóði, og þá hefði «Norðlingur», — ef hann væri anoaf
Njáll, og líktist honum í einhverju fleiru en því, að láta segj3
sjer þrem sinnum, — fengið ástæðu til að ásaka þingið fýrir
óvandaða meðferð á landsins fje, ekki síður en út úr launa'
lögunum, þar sem er að spanna hungurbandið að biskupin0^
m. fl. Reynslan er búin að sýna það fyrir löngu, að það
leggja mikið af almennu fje til kláðans, hefur illa gefizt.
Jeg ætla nú ekki að fara að elta þennan óskilvfsa frjetia
ritara inn undir arinhelluna; því þar knnna slíkir bezt vi^ 5
' * ‘ L 0%
í dagsbirtunni, sem ekki þora að láta sjá nafn sitt; tf13
færa til dæmin upp á nákvæmni hans, að svo lítur út,
hann ekki hafi þekkt betur, eða ætli alþýðn, að trúa þvi’ .
allir sjeu konungkjörnir f efri deild þingsins, nema sira PeD!
dikt og Ásgeir gamli Einarsson; það er einasta bótin, að
eru engar gufur karlarnir að velkjast innan um þennan so11
komingkjörnum mönnum. ^
Það er ófögur skógarferð og miður gleðileg heinak0^,
fyrir þessa bogmenn, að verða að setjast að þeim kvöldvC ^
að kikja villlbráð sinna eigin ódyggða með kinnroða í kolsv‘
myrkri mannhaturs og ódrenglyndis.
það var nú náttúrlegt, að unglingnrinn Norðl. tæki írell.f
ina; æskan er auðtalin, en öðruvísi höfðu blöðin það hjer )f
sunnan; þau Ijetu þetta mál að mestu hlutlaust, enda he
hinn heiðraði ritstjóri l’jóðólfs sýnt það, að hann er 013
vinur og ekki ósæmilegs ávinnings girugur, og geh^ D
bræðrum sfnum gott eptirdæmi með því að taka ekki nafo a
ar níðgreinir f blað sitt.
Að endingu vildi jeg ráðleggja Norðlingi að velja ajer
fyrir frjeltaritara á næsta alþingi lágan mann rauðskeggj8
mcð niðurbjúgt nef. Hvammkoti, 31. desbr. ]873'.n^.
1‘orl. Guðmundsson, 2. þingm- ÁllieS
að