Þjóðólfur - 15.06.1876, Síða 1

J)jóðvinaíélagið.
eptir^^*'r að v,ier 1 allan vetur höfum árangurslaust bæðibeiðst
Un ,r.;*e. heðið ePtir nauðsynlegri hugvekju, skýrslu eða áskor-
- að frá teknum forseta þess herra
Eins og allir vita, hefur mestöll
Kr r Vl^an(^ tjððvinafjelaginu frá varaforseta þess, herra H.
]j ’. r'ði ikssyni, — getum vjer ekki lengur látið það mál
þet/a ' Þagnargildi. Af því vjer höfum ímyndað oss að fjelag
u a ælli ekki að vera neinn leyndardómur, þá hefur oss löng-
n , ur®að ð, að aldrei i seinni tíð skuli nokkur maður hreifa
j/ 'a efni því viðvíkjandi
^igurðssyni í Iihöfn.
|la^1*ÍVæm(l fjelagsins í frá upphafi þess stafað frá honum eða
Urr),S r^ðum, og hann hefur ávallt við og við sent skorinorð
frá ,Urðarl)rjef lii fuPtrúa þess og fjelaga, þess efnis að skýra
]a[) lag •jelagsins, störfum og augnamiðum. En hjer innan-
við 8 virðistoss ekki betur, en að öll framkvæmd fjelagi þessu
surn' • ödi lie8‘ aheg f dái’ og haö lesið 8Íðan Wóðfuudar-
fjel anð" Fra varaforseta fjelagsins höfum vjer, sem
kvitatgi> aidrei heyrt neitt um fjelag þetta síðan hann
Vj er.að' 088 fJ’rir nokkrum dölum vorið 1874. Svarið sem
I r fáum þegar vjer spyrjum þá herra fulltrúa, hvernig fje-
ar 'nu liði, mnn vera þetta : «framkvæmdarvald og framkvæmd-
]löfo Þess, svo og skýrslur og reikningar, er allt í Iíaupmanna-
ne, Sem útgefandi Þjóðólfs, og (að nafninu til) fulltrúi hins
Ur °a fjelags, álilum vjer því skyldu vora að bíða ckki leng-
^^ePtir öðrum, cða hirða um þeirra pukur, heldur þykir oss
i[jg' en mal lil komið að skora fyrst á fjelaga þjóðvinafjelags-
an’ Þar na;St aiIa landsmenn, að gjöra nú þegar í sumar
8a;,Vorl; reisa við hag þessa fjelags með röggsamlegum
eða þá fella það með öilu — eptir að búið erað
vort:
^^kotum
r8ti reikningshalla þess.
ti^ Vjer verðum i þessu skyni að benda á tvö hin síðustu
, Urðaibrjef forsetans, hið fyrra dags. 21. sept. f. á., en hitt
tnu Gl)r' Þ- a , °fer óskum, að allir fjelagar vildu vel kynna sjer
Er þar svo vel,
4sl ^r Par svo vel, sem unnt er, farið orðum um hag og
frj _ fjelagsins. í þetta sinn verðum vjer að fresta að skýra
Hj^'kiingum fjelagsins, eins og þeir nú standa, en skulum
fje|Ua alla vini þess á það, að vjer getum fullyrt, að
^etta skuldar ekki fa imndruð ríkisdali sjálfum forseta
U)a ’ °g þess utan löluvert fje, sem nokkrir einstakir heiðurs-
Yi5 a Sengu í veð að borga fjelagsins vegna fyrir kostnaðinn
Ho ðh4tfðina a Þingvöllum 1874, sem fjelagið hafði þjóð-
l3jtí).ar Vegna tekið aðsjer, og sem það þegar á allt er litið leysti
áður 68a af hendi; — eins kostaði það og þjóðfundinn árið
já, e! J.873. þetta fje hlýtur fjelagið (fjelagsmenn) að borga,
a5 v ' seinna en innan þessa árs loka, ef þetta mál á ekki
Setj / a fullkomin þjóðarminnknn. Ilerra Jón Sigurðsson, J'or-
5Ö s,essa fjelaSs, hefur hina allrafyllstu ástæðu til ekki eimíngis
My, °ra a drengskap fjelagsmanna f þessu efni, heldur og
víj *8 að krefjast Þess fjár, sem þannig er borgað með ráði
ja og sarnþykki allra fjelagsmanna.
^ 4ro forseti muni efna heit sitt að gefa út ársrit fjelagsins,
S, uf Andvara, og Almanakið megum vjer vera fullvissir
Kllög^0 Þó því að eins, að Ijelag inu greiðist betur gjöld og
y. 1 ár en í fyrra átti sjer stað.
%1 ler hjetum á fjelagsfundi í fyrra sumar, ef vjer sæjum
á|Q « *ífs
fram ISmÖrk ' fjehlginu új01- innanlands, að mæla í þjóð-
nýmæli því, er forseti fjelagsins bar upp á fundi,
'<d
^ fjela ?Jörðu einkar góðan róm að, en nýmælið var það,
® laki að sjer, sem eitt af aðalframkvæmdum sínum,
. -,'á. °9 vernda vorn fornhelga, frœga Pingvötl við
air. rótt vjer höfum nú þagaö eins og aðrir um
af ! allt lil Þessa, þá kemur það ekki til af viljaleysi,
Þ'í, að vjer vildum sjá fyrst, hvað helztu fulltrúar
fjelagsins legðu til. Heitum vjer því hjer að nýju að mæla
sem bezt vjer getum í þjóðólfi með nefndu nýmæli óðar en
oss sýnistþað til nokkurs, en álítum sem nú stendur, að mest
ríði á að hvetja menn — sem vjer hjer með gjörum — til að
viðrjetta fjárhag fjelagsins, og jafnframt tii að efla það og end-
urreisa með öllu móti, uns það er orðið sannarlegt þjóðargagn
°g þjóðarsómi, — sem fjelögum sjálfum er innan handar aðgjöra
það, svo innanhandar, að gjöri þeir það ekki, heldur láti
fjelagið falla með litlum orðstír og til stórrar skapraunar þeim,
sem mest hafa að því unnið, — þá er ekki ólíklegt, að í fleiru
og fleiru sannist, að þróttarorð vor íslendinga í þjóð- og
frelsismálum eru fremur hljómur varanna en fastur framkvæmd-
arvilji.
Allir þeir fjelagar þjóðvinafjelagsins og aðrir heiðursmenn,
sem leggja vildu lítinn skerf til fjelagsþarfa, mega, ef vilja,
snúa sjer f því skyni til ritstióra þjóðólfs, mun hann standa
skil á þvf, sem greitt er, og gefa kvittun fyrir.
JVýr jar&ibótamaðnr frá Danmörkn.
Með póstskipinu kom pólitekniskur kandidat herra Feilberg,
sendur fyrir tillögur herra prófessors Johnstrups, og fylgi Jóns
Sigurðssonar o. fl. manna hingað af hinu danska Búnaðarfje-
|agi, sem lætur sjer svo einkar annt um búnaðarframfarir
vorar. Ilerra Peilberg er nafntogaður jarðubótafræðingur. Hann
hefur unnið þrekvirki mikið á óðalgörðum hins nafnkunna
baróns Blixen-Fineckes, á Skáni: þurkað upp stöðuvatn mikið
°g breytt í fögur engi. Nú síðast hafði hann lík störf fyrir
slafni, fyrir Frijs greifa af Frijsenborg (ríkasta stórbónda í Dan-
mörku). Herra Peilberg fór fyrst til fundar við yfirvöld vor og
forseta búnaðarfjelagsins, sem að nokkru leyti mun eiga áð
kosta veru hans hjer; fer hann fyrst austur að Eyrarbakka (til
hcrra lhorgrimsens) og ætlar að skoða landshætti þar um hjer-
uðin. Sveinn búfræðingur mun og brátt sendur til að vera
íneð honum. Ætlar herra F. að eins að fara um vissar sveit-
ir landsins og skoða það, sem tfmi og kringumstæður leyfa, og
hverfa síðan heim. Fari nú svo að manni þessum lítist ekki
illa á engjar vorar til uppræktunar, er vonandi að bæði yfir-
völdin og Búnuðarfjelagið, reyni til að láta landið njóta betur
og lengur kunnáttu hans, ef kostur verður á. — Hvað sem
sending þessa manns kann að leiða til, er sá sannleiki tekinn
að verða fulljós almenningi, að vjer eigum ógrynni af órækt-
uðu landi, sem bæði má verða arðberandi eign handa þúsund-
um manna, enda er Köfuðskilyrði fyrir því, að land vort geti
haldið áfram ekki einungis að aukast og eflast, heldur og að
byggjast. þurfi nokkurt land f heimi aðstoðar hinnar nýjustu
menntunar meðala — þá er það vor fámenni, sumarstutti, en
víðlendi og torveldi hólmi. En sje það satt, sem flestir játa,
að vjer sjeum í «inu hvorki eptirbátar forfeðra vorra nje ann-
ara Þj°ða, en Það er að vitsmunum, þá er oss einsætt að
sýna þá í því, að vera fljótir til að aðhyllast og læra betri siði
í jarðyrkju- og búnaðarháttum, þó nýjir sjeu.
Min nýja tiígála !§álmabókarlnnar.
Eins og kunnugt er hefur landsprentsmiðjan, í vetur sem
leið, látið aptur gefa út hina nýju endurbættu sálmabók. Þessi
útgáta hefur það sjer til ágætis fram yfir hina fyrri: 1. að hún
er í minna broti, 2. að hún skiptir línum eptir hendingum
og 3. að hún er ódýrri en hin fyrri, það er að segja, þau ex!
emplör, sem sleppa kollektum og guðspjöllum (sem vel má
sleppa úr sálmabók). Aptur er þessi lakari en hin fyrri, eða
máske lökust útgáfa þessarar bókar, sem til hefur verið: 1. er
pappírinn bæði slæmur og mishvitur (svo bókin er enn hálf-
böttólt í sniðum), 2. spátsíur nálega engar, svo bókin verður
ekki bundin upp, 3. prentvillur bæði margar og meinlegar, sem
er óþolandi galli á sálmabókum, 4. í bókina vantar höfunda-
81