Þjóðólfur - 04.01.1877, Blaðsíða 2

22
»ama vori og hálfa sumri, eitthvert hið veðurblíðasta, sem
meon muna. Heilbrigði hefur verið góð og slysfarir ekki tíð-
ar, en þó töluverðar, enda er ávallt of óvarlega farið til sjós og
lands, aðbúnaður ófullkominn, sundiþrótt sjaldgœf, skip, ferjur,
brýr og vegir—allt á lágu fullkomnunarstigi, en þó fiest áfram-
faravegi. Bjargræðisvegir landsins á liðnu ári hafa verið meö
betra móti í fiestum hjeruðum, nema um milt suðurland;
jitkileysið við Faxaflna hefur haldist árið út, og má segja, að
til vandræða horfi, ef næsta vertíð bregzt. Verzlun mun hafa
orðið allgóð, þar sem sjávarvara var til, því jafnhátt verð á
laltfiski hefur aldrei heyrzt; ullarverzlunin gekk miklu miður,
og öll útlend vara stóð í háu verði. Fáir aðrir en Ðanir verzla
enn við oss, nema norskir timburkaupmenn og Skotar; hrossa-
eg fjárverzlun þeirra þetta ár, varð landi voru stórkostlegur
hagur. Ríður oss mjög á að spilla ekki þeim viðskiptum með
eigingirni og ofurkappi (t.a.m. með frekurn markaðasamlökum),
eins og Skotar þykjast hafa mætt í fjárkaupum sfnum á Aust-
urlandi. Ilagur af unninni vöru innlendri er enn enginn á
landinu, sem teljandi sé, og fyrir því er bæði sjálf verzlun vor
og líka allur efnahagur manna og atvinna hæpið, fábreytt og
fátæklegt, Af hinurr. innlendu verzlunarfélögum hefur Gránu-
félagið eitt náð verulegum viðgangi, eo anuað helzta félagið
(Borðeyrarfél.j hefur aptur á móti sundrazt og orðið að snfða
sér minni stakk. Aðal-framfaraviðbragð á árinu teljum vér
,p/ittferðir atrandferðaskipsim Diönu, Geti menn f ár og fram-
vegis ráðið tilhögun þeirra ferða eptir þörfum landsins, verða
þær að óreiknanlegum notum, því fremur svo, sem póstferðir,
vegir og samgöngur á landi taka að batna. Að vér þyrftum
að koma á hálfsmánaðar landpóstferðum, virðisl liggja í augum
•pið. Annar aðalviðburður ársins eru vesturfarirnar. Nálægt
1300 manna hafa fiutzt alfari til Manitoba (Nvja íslunds) i
Vesturheimi, og er það miklu fleira fólk, en áður hefur flutzt
burt á ári. Óll líkindi virðast til, að þessnm ferðum sloti nú
nokkuð, því fiestir munu fyrst vilja vita, hvernig löndum
ferst þar vestra, áður en þeir ráöa sig til að fylgja straumi
þessum. Viðvíkjandi stjórnmálum vorum, er helzt að geta
nefnda þeirra, sem setið hafa að störfum í þrem aðalmálefn-
um landsins: búnaðar- skóla-og skaltamálunum. Er nú verið
að prenta frumvörp og ástæður nefndanna, og munum vér bráð-
um birta hið helzta af því f blaði þessu. Eins og kunnugt er
á Alpingi að koma saman þetta ár. Verða þá nefnd frum-
vörp ein hin helztu mál, sem það lekur til meðferðar.
Ný þingmannskosning á að fram fara í Norður-Múlasýslu, þar
herra Páll Ólafsson hefir afsalað sér þingsetu1 *. Svo og má-
ske líka f Skagafirði.
Við þetta litla yfirlit leyfir ritsljóri þjóðólfs að hnvta þeirri
athugasemd um blað þetla, að hann hefir í ráði að stœkka
það í ár með 8 númerum, 6V0 að þetta 29. ár þjóðólfs
verði fullar 40 arkir, og kostar þá árgangurinn 4 krón-
ur innanlands, en 5 krónur erlendis. Þó fullráðum vér ekki
þetta né setjum nefnt verð á blaðið, fyr en vér sjáum, hvort
kaupendur blaðsins samþykkja þetta með þvf að haldast við
blaðið. En fyrir þvf tökum vér upp þessa tilbreytni, að oss
finnst almennings gagn þurfa þess, og að nú er orðið nauð-
synlegt að halda úti stöðugu vikublaði að sumrinu til, einkum þeg-
ar alþingi er haldið. En hvort sem oss tekst að stækka blaðið
eða ekki, viljum vér mælast til við almenning, að senda blað-
inu heldur færra en fleira af smáum og óverulegum þakkará-
vörpum, því þótt útgefandi þjóðólfs standi sig nokkurn veginn
við þau sjálfur, skuldar hann kaupendum sínum og meðbræðr-
um þá hreinskilni að segja þeim, að slík stella i dagblöðum
verkar með tímanum gagnslœtt því, sem til ætti að ætlast;
slikt elur eigingirni en ekki drengskap upp í þjóð vorri. Ilitt
eiga menn að gjöra: menn eiga að senda blaðstjórum tíð frétta-
bréf, og geta f þeim um þakkarverða hluti, og treysta blaða-
1) Auk hins ágæta prófasts H. Jónssonar á Hofi, sem sakir vanhcilsu
er mælt, að varla treysti sér tíl þingfarar, eru sagðir þar í kjörum sira
Arnl. Ólafsson og sira Eyríkur Briem — báðir hinir álitlegustu.
mönnunum sjálfum til að taka það fram, sem vert er8Í°rl
heyrum kunnugt.
FJÁRKLÁÐAMÁLIÐ YIÐ NÝÁR 1877.
Eplir rúma tuttugu ára reynslu f fjárkláðastríði þessa
ættu menn nú vissulega ekki að standa alveg með tvær
ur tómar, eða með tóman skaðann — vér meinum f an
lands,
hend'
um skilningi. — Landsmenn ættu að hafa grætt á sfnu
blóð'
uga striði svo almenna, svo alvarlega, svo siðferðisleg
skoðun á máli þessu, að persónulegar, sérdrægnislegar b
smásálarlegar skoðanir gengi nú ekki lengur Ijósum logum, .
að sundra og spilla þeim rekspöl, sem nú er kominn á mau j
og sem vissulega skat sigra og það á þessu eða næsta ári, ®
ekki koma ný ærsli eða óhöpp og fyrirmunanir fram. ’
skulum játa með alþingismanni þeim, sem ritað hefir 8rel^
þá, er vér léðum honum rúm fyrir 1 5. nr. þ. á. — að þrna'
bað það, sem lögreglustjórinn fyrirskipaði og landshöfðiogj
samþykkli 30 nóv. sé mjög athugavert, en ekki söku
þess, að vér álittim það Iðgum gagnstætt, —• það má vel skoö
það lögum samkvæmt, — heldur vegna þess að vérvitum,
— lögreglusijórinn veit það þá liklega bka — að það er '
sjárvert að lyrirskipa þar böð, sem heldri bændur eru böðum
mótsuúnir; hér á landi er Iftill lagalegnr kraptur til nema
vilj«
þeirra, sem lögum (eða skipnnum) eiga að hlýða. Hefði aptu
á möti verið kostur á að fá eindregið fylgi helztu manna 1
hverri sveit, til að framfylgja nefndu baði, (hinn þriðja á sanj*
ári), þá sýnir reynslan nú við nýárið, að dyggilegt bað um
þetta leyti hefði ekki alls staðar á kláðasvæðinu fyrir hitt kláða*
eða óþrifalaust fje. Á tveimur hæjnm, sínum á hverju h°rn'
svæðisins, er nú kláði, nefnil. á einum bæ f Flókadal (Hrisutu
og einum bæ í Ölvusi (Anðsholtil. Aðgjörðir þjóðólfs þeS‘sl
síðnstn ár hafa vissulega verið helzt til smáar f þessu máli, e°
þelta smáa er til á prenti, og getur sýnt það og sannað, 3
vér hðfum ekki vísvitandi viljað spilla samtökum og friðí °#
enn síður þeim krapti, sein lög og yfirvöld áttu að beit* 1
málinu. Sömn reglu höfum vér og einkum fylgt siðan herra
Jón Jónsson varsettur lögreglustjóri; ekki fyrir þá sök að osS
þætti ekkert athngavert við vald hans, verksvið og emb*ltlS'
færslu, heldur lá oss mest á hjarta, að reynd vœri til prauta*
þessi eining f meðferð inálsins, þessi eins manns valdsljórn
öllu svæðinu. tlvað er þá fram komið? Pað — munu me°
svara — að ekki ófáir eru óánægðir með aðgjörðir lögreglu
stjórans; það, að þrjú almenn böð á sama árstfma hal'a vef^
valdboðin á svæðinu; það, að enn finnsl kláði eptir alt sa°!»
an. þetta er satt, en — megum vjer ’spyrja: var v'
betru að búast, eða getur mál þelta ekki náð réttnm úrslituh1
innan skams, þrátt fyrir þetta, ef nú er rett að farið.
treystum þessu. Vor tillaga er þá sú, að hvernig sem alþýuu
og yfirvaldi semur um þetta svo nefnda þrifabað, þá sén rneI,!j
alls staðar einbeittir, trúir og dyggvir að skoða sem tíðast a
fé á svœðinu til vors, jafnframt því að það fe se aUcckna
(eða skorið) sem kláði finnst i. Að þetta sé mergur máls'j1 j
munu allir vilrari menn við kannast, og skulum vér svo ek
þæfa málið með orðum á víð og dreif. f>ó viljum vér athl|g“
gagnvart áðurnefndri grein í 5. nr. þjóð.: höf beinir allster
lega að herra Jóni ritara sakir fljótfærni í aðgjörðum hans,s .
og ámælir hann blöðunum fyrir, að þau tali ekki um mábl>®
Jóns við þá, er miður una eða hlýða boði hans og banni- ’
væri kláðinn unninn, þá skyldum vér með meiri ánægju hO
meðan kláðinn er ekki unnl00g
lestri alþingismannsins, en
meðan valdstjórn málsins ekki er úr höndum Jóns ritara,
meðan vér enn ekki sjáum fært að leggja það til, að máhp^
dregið úr höndum hans og ofurselt í hendur almenningi sf
um, — á meðan virðist oss réltara að una við aðfarir h>
«fljótfærna» en slaklega ósérplægna og ötula Jóns ritara,
að hlatipa eptir óskum og ástæðum einstakra sveita og e
stakra manna, og veikja með því og trufla það frarnkvæm
vald, sem vér eptir beztu sannfæringu sjáum hið eina ^
til er, þegar litið er á málið f heild sinni. Vér skub1111
Ieyfa oss að beina að hinum virðuglega þingmaoni, háll'P^;
sónulega en þó vinsamlega, einni spurningu: finnst honuna ,
sem skoðanir vissra manna viðvikjandi böðunum og -^jf-
ar geti breytzt á ekki mörgum árum við það, hvort þeir sb 5
ir búi fyrir utan lækningasvæðið eða á þvit Hvað k.°sn)^l-
landssjóðsins snertir út af málaþrasi lögreglunnar f kláða ,
inu, sem alþingismaðurinn talar um, þá fulltreystum ve
að «vor að verðugleikum virti (— ekki bezti, það var P
villa í optnefndri grein —) amtmaðnr», muni því að elllS
gjafsóknir í þeim málum sem öðrum, að allir megi vlU 11
ekki sízt þingmaðurinn sjálfur1.
----------------——---------------------------------■ ~~ rá baði
1) |>ar sem í greininni hafði verið beint að Reykvíkingum, hiýtt,
því, sem lögskipað var í fyrra haust, hefði jiar máske verið nu yfn'"
hefir herra B. lijarnason, sem þá var baðstjóri, sent oss groin,
lýsir að a 111 fó hér hafi þá verið baðað f’yrir jólaföstu.