Þjóðólfur - 14.03.1878, Blaðsíða 1

Yiðaukablað við Þjóðólf 30. ár 9. blað.
Reyhjavík 14. marz 1878.
Ritstjóri ísafoldar.
Eitstjórinn liefur í 3. blaði sínu p. ár. ritað grein
með yfirskrift „Nýr ritdómari“. í þessari grein kenn-
lr lmnn mjer um, að jeg hafi ritað grein í Norðanfara,
sem sje merkt með E. J>.
Jeg skal nú ekki hrekja neitt ímyndun ritst. í
þessu tilliti, en flestum ber saman um pað, að grein
i'itst. sje illa rituð, og að hún sýni Jjóslega andlega
fátækt hans; aðrir segja að greinin í Norðanf., sem
iýsi blaði lians rjett, muni liafa gjört hann ærann;
Hokkrir geta þess til, að það geti nú verið margt, sem
gangi að ritstjóranum, og opt liggi illa á honum, bæði
út úr ísafold og prentsmiðju hans, og enn aðrir geta
til, að honum sje það eigi lagið, að rita vel og drengi-
lega.
Jáegar litið er á innihald greinarinnar í ísafold,
ím lýsir slíkur ritháttur lítilli menntun, greinin er að
eins ófimlegar háðglósur, ósannindi og hrakyrði. Hann
þykist vera að finna að við mig, en færír engar ástæð-
tir fyrir neinu er hann finnur að, enda er ekki við
þvi að búast, j>ví innihald greinarinnar sýnist ekki
vera annað en geðveikis orðahríngl.
Eitstjórinn fer fyrst nokkrum orðum um málfærið
á greininni í Norðanf., það líkar honum ekki, annað
finnur hann ekki að greinnini; þeir sem hafa talað við
tiiig um greinina í Norðanf., hafa ekki misskilið hana,
og jrá er tilganginum náð. pað hefur víst ekki verið
tilgangur neins, að draga það af ritstjóranum, að hann
fiti sæmilega íslenzku, en hann ritar opt ekki annað
on eintómt mál, en í innihaldinu er hvorki blóð nje
tiiergur, eða svo hann skilji það betur, að það er
tiæsta lítið nýtilegt í því, sem hann sjálfur ritar.
fað væri æskilegt, að ritstjórinn vildi benda mönnum
ú, hvaða greinir hann hefur sjálfur ritað í blað sitt,
som þarfar eru fyrir almenning, eður fræðandi og
skýrandi landsmálefni vor.
Eptir j)ví sem líður á grein ritstjórans, j)á verður
fiann svo hreykinn og sjálfliælinn að hann ræður sjer
°kki; í jiessu sínu ástandi, ræðst hann með öllu sýnu
ofur-afli á hið litla Barnagull, sem jeg hafði ný gefið
út, og kveður upp yfir j>ví hrakyrðadóm; við jiennann
fiúm hefur ritstjórinn sjálfsagt beitt öllu sínu viti, en
^l!1nn hefur gleymt að láta ástæðurnar fylgja, sem j)ó
ullir rjettsýnir menn álýta sjer skylt að gjöra. J>að
nfi svo illa til, fyrir j)essum ritdómi ritstjórans,
fyrst, að kverið ber j)að með sjer, að sá hefur um j)að
fyallað, sem er manna færastur til þess, herra yfirkenn-
ari H. Kr. Friðriksson, og að margir menntaðir menn
•Íeri kalla jænnan dóm rugl; enn fremur Jiafa tveir
tiienn, sem eru vanir við barnauppfræðingu, gefið
^arnagullinu góðan vitnisburð, annar j)essara manna
ei ritst. pjóðólfs, (sjá j). árs J>jóðólf bls. 15), og hinn er,
1111 lipri barnaskóla kennari Sigurður Sigurðsson. sem
lti:
kennir í barnaskóla Seltjerninga, auk j)ess, hafa hinir
mörgu, sem kverið hafa keypt, borið j)ví góðann vitnis-
burð; menn kalla j)ví dóm ritstjóra Isaf. illgirnislegan
sleggjudóm.
í dómi sínum um kverið, fer liann að finna að
hinum ytri frágangi á j)ví; jeg j)arf nú ekki að yera
margorður um j)að atriði, j)ví j)að mun öllum á Islandi
vera orðið kunnugt, hvernig j)ær bækur líta út, sem
prentaðar hafa verið undir minni umsjón; en hitt mun
siður kunnugt, hvernig prentað er í Isafoldar prent-
smiðju. j>eir sem bera skynbragð á prentun og letur-
fegurð, verða víst að játa, að eingin prentsmiðja hjer á
landi hafi, að aðalletrinu til, jafnljótt letur og ísafoldar
prentsmiðja; aðalletrið er pykt og klunnalegt, og stafa-
lagið ljótt, líkt og á Viðeyjarletrinu gamla. Útlendir
bóka útgefendur hafa kallað jiessa leturstungu hina
breiðu, eða „prángara-letrið“, j)ví j)eim hefur jiótt j)að
ódrjúgt, og gjöra allar bækur stórar og dýrar; enda er
nú j)essi leturstunga mjög óvíða brúkuð. Hvað sjálfri
prentuninni viðvíkur, j)á er sumt svo illa prentað í
Isafoldar prentsmiðju, að eingin prentsmiðja hjer á
landi, á jæssu tímabili prentar jafn illa og hroðalega;
petta hroðvirki má sjá á 4 árg. ísafoldar nr. 12 til
20, og aptan til á Búfjárræktar-bæklingi sjera Guð-
mundar Einarssonar og víðar, stafirnir eru viða gráir
og óskýrir, en sumstaðar klestir af farfa; að mestuleiti
likist prent jæssarar prentsmiðju hroðalegu blaða prenti,
svo j>að er ekkert uppnefni þótt hún sje kölluð hroð-
virkis-prentsmiðj an.
Sumir af þeira fáu, sem hafa látið prenta hjá ritst.
ísafoldar, hafa þózt komast að því fullkeyptu, þar sem
þeir t. a. m. á mjög lítilli 8 blaða örk, sem koma mátti
á hálft ark, hafa orðið að borga 27 kr., þetta og því
um líkt er fáheyrt okur, ef margt er þessu líkt.
Kitstjórinn talar um að Barnagullið sje dýrt, en
aðrir kalla það ódýrt. Hvaða bækur verða dyrari en
Búfjárræktar-bæklingur sjera Guðm. Einarss., þetta litla
kver, sem er um tvær arkir, með þessu stóra letri, er
selt á 50 aura, þetta er mjög dýrt þótt enginn styrk-
ur hefði verið veittur; nú bætist það við, að styrkur
hefur verið veittur af landssjóði til prentunarinnar, og
fyrir handritið borgað af Guttormsgjöfinni; þeir íslend-
ingar sem kaupa þetta rit borga það því tvisvar. J>að
sýnist lítill velgjörningur fyrir landsmenn, að fá prent-
aðar bækur með þessum kjörum. pegar þess er gætt,
að letur ísafoldar er '/« parti ódrýgra en annað vanalegt
letur með jafnmörgum línum, þá verður þetta litla, sem
frá þeirri prentsmiðju hefur komið fulldýrt; ef þar að
auki vonin í sumnm þessum bæklingum er styrkt af
landssjóði; j)á má telja sjálft blaðið Isafold mjög dýrt.
Á endanum fer hann að hæla sjer af því, að liann
hafi sett sjer upp prentsmiðju, ekki er montið litið!!
Nú er það hljóðbært að prentsmiðjan er pantsett Jóni