Þjóðólfur - 16.10.1878, Qupperneq 2

114
síðan hamast gegn stjórn mótstöðumanns síns, og einkum
fylgt fram, að Tyrki skyldi flæma út úr álfunni, en engu of-
urkappi etja við Rússa; hann hefir nú mjög mist fylgi fjöld-
ans að sama skapi sem Beaconsfield hefir orðið þjóðsælli og
hamingjudrýgri. Má vera að dómur alþýðu sé þó hér enginn
guðsdómur. í haust ritaði Gladstone grein mikla í ameri-
könsku blaði, þar sem hann lofar mjög stjórn og uppgang
Bandaríkjanna, en niðrar löndum sínum, segir, að þeim beri
að vaxa en sinni þjóð að minka; amerika verði Englandi
yfirsterkari, enda muni þar «hinn hraustari» þýða = hinn
hetri. fessi grein líkar löndum hans stórilla, og stendur nú
G. nær einn uppi síns liðs.
— Kleópötrunálin, hin mikla egyptska steinsúla, sem
flutt var í fyrra til London frá Alexandríu með svo miklu far-
aldri, er nú uppreist á hinum nýju steinbökkum við Tems
(Thames), fyrir neðan Westminster. Undir fótstykkið voru greypt
tvö leirker, og í þau látnir margir merkir hlutir, sem geym-
ast skulu þar til dómsins, það er, þangað til hinu mikla
Grettistaki er um koll hrundið. í kerin var iátið: öll æfisaga
steinsins (skriíuð í bókfell); allar enskar myntir, vigt og mál;
mynd steinstrýtunnar sjálfrar, eins og hún nú er, úr eiri;
mynd Victoríu drottningar og ljósmyndir af 12 enskum fríðleiks-
konum; lýsingarbók Lundúnarborgar, og margt annað fróðlegt
fyrir menn að sjá, að 5—100 öldum liðnum!
Færeyjar. Af 4 þilskipum úr Færeyjum, sem aflað
hafa hér við landið í sumar, hafði það, sem aflaði minst
fengið 19000 fiska, en það sem fékk mest, aflaði 34000. Geir
Zoéga og félagar hans hafa keypt 41 tonna skip af Færey-
ingum fyrir 10000 krónur. (Dimmalætting).
Hjörfundnr var haldinn í Reykjavíkurbæ 12. þ. m.;
skyldu bæjarins 240 kjósendur mæta til þess að velja 4 nýa
menn til 6 ára, samkvæmt lögum þessa höfuðstaðar, til þess
að jafna fátækraútsvörum niður á bæjarmenn. Er það bæði
vandasamt og ábyrgðarmikið starf, þótt minni og fábrotnari
sveit sé en Reykjavík er orðin. fessir hlutu kosningar: H.
Sveinsson dómkirkjuprestur, Jónas læknir Jónassen, Árni Gísla-
son, fyrrum pólití, og ólafur Ólafsson, fyrrum hreppstjóri. En
hve margir sóttu þessa þýðingarmiklu málstefnu? Heilir 24!
Að vísu var hér hvorki um persónulegan hagnað eða
metorð að tefla, en vissulega um bæjarins hagnað og sóma,
og því væri all-illt, ef þessi kjörfundur gæfi ástæðu til að
ugga um félagsanda og borgaralega menningu bæarmanna. I
öðrum löndum en þessu, er slíkt afskiptaleysi af sínum eigin
málum, sem hér á sér opt stað, kallað allsherjar rænuleysi,
borgaralegur volæðisskapur (ef ekki eitthvað verra), og óðara
sett í háðblöð til spotts og aðhláturs. Vér svegjum alls ekki
til einstakra manna, heldur til félagsins eða hans anda yfir
höfuð, og höfum áður bent til hins sama, t. a. m. þess, að
aldrei skuli vera lialdinn frjáls eða pólítiskur fundur í þessum
bæ; aldrei fundur til ráðagjörðar eða undirbúnings eða varnar
í neinum málum, nema þá ef vera skyldi í ótíma, eins og í
kirkjuskattsmálinu í fyrra haust. J>etta spáir engri góðri fram-
tíð og má ekki svo til gánga. fað verður að kveykja meiri
félagsanda og drengskap í þessum bæ, anda, sem er bygður á
rækt til félagsins og virðingu fyrir sjálfum sér sem meðborg-
ara, anda, sem stefnir að sameiginlegum framförum. fessum
anda er því miður margt til fyrirstöðu; vér skulum að eins
benda á eitt eða tvcnnt. Bæjarbragurinn, smáborgarandi sá,
sem hér eins og annarstaðar fæðir af sér töluverða léttúð út
á við, en töluvert hugsunarleysi inn á við, hann er eitt. Og
svo er hin ólíka mentun og staða bæjarbúa og hinar ólíku
stéttir, sem í smábæ leiðir svo auðveldlega til sérdrægni og
sundrúngar, og það ekki einúngis milli stétta og flokka, heldur
og milli húsa. Vér ætlum nú víst að þesskonar ójöfnuður fari
heldur minkandi í bæ vorum, en hann fer aldrei til fulls fyr
cn fjöldinn vaknar til þess að vilja hann fari. J>að mun nú
ekki eiga við hér, að minna menn á, að kuldi og óhreinlyndi sé
mestur meinvættur í mannlegu félagi, en vér viljum segja hitt,
að þótt stéttirnar væru jafnmargar og húsin eru og hvert hús
vildi, hvað velvild snertir, vera sem lengst frá hinu, þá ætt
hver stétt samt að styðja aðra sem borgaralega stétt, og
hvert hús að hallast upp að hjarta annars sem hús í sömu
borg. Eins hinir einstöku borgarar, þeir eiga, þeir hljóta,
þeim er nauðugur einn kostur að halda hóp, reynast hver
öðrum trúir, já elska hver annan sem borgara, sem samfé-
laga. I>ennan anda eiga menn, sem skulu byggja saman höf-
uðstað, að innræta sér þegar í neðsta bekk barnaskóla bæjarins.
Takist mönnum, og fyrst þegar mönnum tekst, að kenna sam-
borgarmönnum þann lifandi allsherjaranda, sem t. a. m. ein-
kennir samvinnu borgara á Englandi og í Vesturheimi, þá
fyrst hséttir hinn auðvirðilegi stétta- og húsarígur að hafa
mikla þýðingu, þá fyrst fara menn að skilja hvað atkvæðis-
réttur þýðir og koma á allsherjarfundi, þá fyrst hætta menn
að láta afskiptalaust líf og heiður lands síns eða borgar, og
þá fyrst sézt hvað frjálst félagslíf þýðir, hvað langt má kom-
ast með litlum efnum, og hvernig sú borg blessast, sem allir
íbúar með eindrægni efla.
Ilolí»fregn. fetta ár er með fjðrlegustu árum, sem
vér munum, hvað bókmentir vorar snertir: Náttúrufræðisbæk-
ur Gröndals, landafræði og saga Melsteðs, siðabótarsaga síra
forkells, Lear og Hamlet, Skírnir eptir Eirík Jónsson, Bisk-
upasögur 2. b. ÍII. (kvæði Jóns piskups Arasonar, ættartðlur
og registur), og nú síðast Lýsing á pingvelli, eptir Sig-
urð sál. málara, prýðilega vel samið og þjóðlega merkilegt rit,
sem geta skal um sérstaklega. En af öðru, sem prentað hefir
verið á þessu ári, skal hér geta um:
j§»álmas<ing’sbóli með þremur röddum optirPétur
Guðjohnsen. Gefin út af sonum hans. K.höfn 1878. fessa
bók samdi höfundurinn í hjáverkum sínum síðustu árin sem
hann lifði, og var verkið ekki fullbúið til prentunar, er hann
andaðist, og lá síðari hluti þess hjá vini hans Berggreen pró-
fessori til frekari yfirlesturs. En að höfundinum látnum, tóku
synir hans, Pétur og pórður, að ser útgáfuna og fengu Einar
stúdent Jónsson, sem af lærisvoinum hins látna var einhver
hinn færasti í söngfræði, til að enda við handritið, síðan var
það sent til K.hafnar og Berggreen fenginn tll að lesa próf-
arkir nótnanna. Allur frágangur þessa verks er hinn vandað-
asti, en dóm um verkið sjálft erum vér ekki færir um að
uppkveða, en þykumst þess fullvissir, að það er hið bezta
verk, því það er fullkunnugt, að höfundinn skorti hvorki
þekkingu, samvizkusemi né þrek til að leysa þesskonar starf
af hendi eins og beztu söngfræðingnm, sem nú lifa, t. d.
prófessor Berggreen, þætti vel eða betur. Að lögin eru að
eins með þremur röddum, mun höfundurinn hafa gjört með
vilja, því eins og tekið er fram í æfisögunni, mundi fjórrödd-
uð söngbók hafa orðið of þúng fyrir alþýðu vora, eins og
hún er nú, og er betra að hafa færri raddir vel súngnar en
fleiri illa súngnar, í bókinni eru 109 lög, og þess utan 10 lög
í viðbæti (við sálma eptir séra Helga Hálfdánarson). Regist-
ur er ekkert við bókina enda þarf þess ekki, þar sem sálm-
unum er raðað eptir stafrófinu. Fáein lög vanta af þeim sem
eru í messusöngs bókinni, en þeirra munu færri sakna nema
ef vera skyldi lagsins: «Nálgast jól». Registur yfir höfunda
nöfn, sem hægt er að finna, þeirra er samið hafa lög við sálma
í bókinni, finst í sálmabók P. G. hinni fyrri frá 1861.
Æfisaga Péturs sál. er samin af Einari stúdent Jóns-
syni með rögg og ræktarsemi. Margir munu sakna þess, að
mynd P. Guðjónssonar fylgir ekki með æfisögunni, sem heppi-
lega fylgir bók þessari. Nákvæm andlitsmynd hans mundi
hvervetna þykja prýða, en hvergi fremur en fyrsta blað þessa
hans síðasta listaverks.
Fylgjandi nótna-prentvillur í bókinni auglýsast hér:
uo. 34 6. takt miðrödd cis les c; no. 69 19. takt yfirröddin as
les a; no. 86. 3. takt yfirrödd h los ff; no. 103 c 7. takt mið-
rödd b les 1); no. 103 15. takt bassi b les h.