Þjóðólfur - 16.10.1878, Side 4

116
|>egar bráðapest leggst að með krapti, þá er óbrygðulasta
ráðið til að deyfa hana eða að koma í v.eg fyrir hana í það
skipti að öllu leyti að láta féð standa inni nokkra daga allt að
viku við sultargjöf af grænni töðu og ískalt vatn. Féð, sem
þetta er reynt við, er tekið í hús og látið ekki koma út
minnst 3 daga. , Kindinni er ætluð mörk vegin af töðunni í
sólarhringínn. í vatnið, sem hjá er látið standa, er látin
mörk mæld af salti í hverjar 20 merkur vatns. Eptir þenn-
an «sultar kúr» er fénu beitt með varúð nokkra daga á eptir
með nokkurri morgungjöf og ekki látið út í illviðri.
Reynslan sannar að þetta er næstum óbrigðult ráð til að
kæfa niður bráðapestina og vil eg reyna að skýra það fyrir
mönnum, að svo sé, þó að mig vanti vísindalega þekkingu
til þess.
f>egar bráðapestin er svo megn hjá einhverjum búanda,
að ein eða fleiri kindur drepast úr henni í sólarhring eða þó
minna sé, þá má ganga að því vísu, að margt af fénu hefir
pestarefnið í sér fólgið. Yæri féð þá tekið og skorið og skoð-
að, þá skyldu þessi einkenni sjást: Lakinn meira og minna
harður og þó hann findist linur, þá er á blöð hans innanverð
komin svört húð, sem að öllum líkindum hamlar því aðlakinn
geti unnið það, sem hann er ætlaður til. Vinstrin optast
nær hálf tóm. Garnirnar tómar með köflum, fylltum vindi,
með sparðastíflum á milli. Blóðið of dökkleitt og of þykkt,
lengra þori eg ekki að fara út í lýsingu á því. Sú kind, sem
svona er á sig komin, hlýtur að hafa sóttveikisumleitun eða
jafnvel vera veik þó að ekki beri á. pegar féð, sem eg gjöri
ráð fyrir að svona sé á sig komið, er tekið undir áðurnefnda
lækningatilraunir, þá gefur að skilja, að lögurinn í töðunni
og saltið í vatninu, sem kindin nærist á, mýkir stíflurnar,
þynnir blóðið og jafnvel bætir það, og ásamt næðinu og hinni
náttúrlegu hlýu, sem kindin hefir, deyfir sóttveikina eða blóð-
æsinguna, sem kann að hafa verið komin meira eða minna.
En því er töðugjöfin höfð lítil, að meltingarverkfærunum
sem sjálfsagt eru orðin veilduð, sé hæfilega boðið, enda er
mönnum og málleysingjum, sem sóttveikisumleitun er í, lítill
en holl næring mjög hagfeld og vörn við stórveikjum.
J>eim sem segir að hann hefði ekki töðuráð til að gefa
fénu, megi ekki missa hana frá kúnum, vil eg benda á gott
ráð sem hann getur brúkað, gæti hann þess í tíma. Sá sem
á 100 fjár taki kind og kaupi sér fyrir hana 100 pund mjöls,
geti hann ekki öðru vísi eignast þau, þessum 100 pundum ver
hann til ábætis handa kúm sínum á þann hátt að gefa kúnni
eina mörk af mjöli, gjörðu að deigi, í mál, en dregur af kúnni
3 merkur af töðu í staðinn. Hann fær þá G00 merkur af
töðu þannig til tilraunar við fé sitt. Með þessu mun búr-
komunni ekki hafa þótt minka yfirkosturinn á kúamjólkinni
meðan mjölið var gefið. Um leið og jeg nefni þessa mjölgjöf
get eg ekki varist því að benöa á, að það er mjög víða svo
ástatt, að það er langtum betra í alla staði, að kaupa mjöl
t-il skyrktar handa fénaði til fóðurs, heldur en kaupa fé dýr-
um dómum, eða slægjur erviðar eða taka kaupafólk þar sem
eptirtekjan er lítil.
Eg óska að hugvekja þessi verði að eins góðum notum
og liún er gefin af góðum huga. G. E.
Hiö nýja kveiinaskólaliús,
er þau hjónin Páll Melsteð og frú hans hafa látið byggja í
sumar, mestmegnis á sjálfs þeirra kostnað, var svo lángt komið
1. okt. að skólinn gat þegar byrjað. Hús þetta má kalla hið
snotrasta hús hér í bænum. Yfirsmiður hússins er Helgi snikk-
ari Helgason. Húsið er 22 álnir á lengd 14 á breidd, tvíloptað,
vandað að viðum og veggjum og milliþil úr límdum hraun-
steini, Kjallari úr steini er undir öllu húsinu, ramlega bygður,
er þar í eldhús, búr, þvotthús með brunni og fleiri herbergi;
hann er 3*/« al. undir lopt, sem allt er klætt gipsi. Frá kjall-
aragólfi til mænis er húsið 20 álnir að hæð. Á framhlið
skólans, er snýr að Austurvelli, er lítið framskot á miðhluta
veggjarins, girt hvítum röndum og bust yfir fram úr þekjunni;
gefur það húsinu léttara og snotrara yfirbragð.
Námsstúlkuruar verða í vetur 21, og búa 10 þeirra að
öllu í skólanum, og skiptast þær til æfinga í matreiðslu með
liúsfrúnni; hinar hafa bústað í öðrum húsum. Auk þess læra
10 stúlkur aðrar söng ásamt hinum í skólanum; skólanum er
nú skipt í 2 bekki. Af kennurunum e_ru þrír karlmenn (Páll
Melsteð, Jónas Helgasou organisti og Ásm. kand. Sveinsson),
en konur þær, sem kenna, eru frökenarnar Valgerður Gísia-
dóttir, Sigríður Thorarensen, Anna Bjering og Martha Guð-
jóhnsen. Námsgreinir þær, er stúlkurnar fá tilsögn í, verða
hinar sömu, er voru í fyrra.
Nöfn meyjanna eru: heimastúlkur:
Guðný* | (*æ*'ur s®ra Pr<5fast3 þórðarsonar á Auðkúlu.
Anna Jónsdóttir prófasts á Mosfelli í Grímsnesi.
Steinunn Arinbjarnardóttir bónda í Njarðvík í Gullbr.sýslu.
Solveig Snæbjarnardóttir bónda á Hrísum á Snæfellsnesi.
Lilja Jónsdóttir, bónda á Akranesi í Borgarfjarðarsýslu.
Steinunn Frimannsdóttir bónda á Helgavatni í Húnavatnssýslu.
Láretta f>orvaldsdóttir prests í Saurbæ á HvalQarðarströnd.
Sigurlaug Árnadóttir bonda á Höfnum í Húnavatnssýslu.
En bæjarstúlkur:
Olafía Jóhannsdóttir prests á Iválfafellsstað í Skaptafellssj^slu.
Sigríður Tómasdóttir Zoéga fyrrum bónda á Akranesi.
Magnea Norðfjörð fyrrum verzlunarmanns í Rvík.
Jóhanna Arnljótsdóttir prests á Bægisá í Eyjafjarðarsýslu.
Kristjana Goirsdóttir Zoega Dannebrogsmanns í Reykjavík.
Jónína Jóusdóttir bónda í Reykjavík.
Katrín Sigrfður Skúladóttir bónda í Hrappsey í Dalasýslu.
Helga Guðbrandsdóttir bónda á Hvítadal í Dalasýslu.
fóra, J
Guðbjörg ogj dætur Torfa prentara í Reykjavík.
María )
Jóhanna Jóhannesdóttir bónda á Bústöðum í Gullbr.sýslu.
AUGLÝ8ÍNGAR
— Sumkvaimt opnu bréti 4. janúar 1861 er hér með skor-
að á alla þá, er telja til gkuldar f dánarbúi skólakenuara
G f s 1 a lieitins Magnússonar, að lýsa kröfum sfnum inn-
an 6 mánaða frá sfðustu birtingu þessarar auglýsingar og sanna
þær fyrir skiptarétti Beykjavíkur.
Skrifstofu bæjarfógeta í Iteykjavfk 5. október 1878.
E. Th. Jónassen.
Hér með auglýsist, að ekkjur þær og bðrn drukknaðra
flskimauna í Gullbringu- og Kjósarsýslu og Reykjavíkurbæ, er
óska að fá styrk úr fiskimannasjóði þessara héraða, eiga að
senda bónarbréf um styrk þeunan til bæjarfógetans í lleykjavík
fvrir lok næstkomandi nóvember, og láta þvf fylgja greinilega
skýrslu um efnahag þeirra og ástæður.
Skrifstofu bæjarfógeta, 9. október 1878.
E. Th. Jánassen.
— Kverið: «Kristilegurbarnalærdómureptir
lúterskri kenningu», samið af mér, verður á þessu
hausti prentað að nýju, Iftið eitt aukið og breytt, ásamt Lúters
litlu fræðum í lagfærðri þýðingu. þetta kver, þauuig aukið Og
breytt, hefir stjórnarherra íslands leyft, að börn á íslandi megi
læra undir fermiugu. J>á, sem óska að fá þetta kver, bið eg
að láta mig vita, hvað mörg kver þeir vilja fá.
Reykjavík, 14. októb. 1878.
Helgi Hátfdánarson.
— f'eir, sem vilja panta lijá mér Gjörðabæknr (Skrifbækur),
vel innbtindnar fyrir hreppanefndir og sýslunefndir geta fengið
þær á góðan pappír með vægu verði. Um leið og bækurnar
eru pantaður, þá læt eg löggilda þær. Enn fremur geta sýslu-
nefndir og hreppanefndfr fengið allt prentað hjá mér, sem þær
rneð þurfa, og hver einstakur maður og félag. Um leið og
menn semja um þetta við mig, þá skal eg sjá um, að óskir
hlutaðeiganda verði sem bezt uppfylltar.
Reykjavík, 14. okt. 1878.
Einar Pórðarson.
Hver sá, sem nú hefir í láni frá mér bók dr. C. Rósen-
bergs: Aandslivet i Norden, gjöri svo vel að láta mig vita það.
Matth. Jochumsson.
— Með síðustu ferð póstskipsins hefi eg fengið nýjar birgðir
afýmsum fatnaði, sem stendur til boða.
Reykjavlk, 11. okt. 1878. F. A. Löve.
— Til leigu fæst eitt eða tvö góð herbergi í roiðj-
um bænum. Má semja við ritstjóra þjóðólfs.
— Fundist hefir b u d d a með nokkrnm króuum f, á veg-
inum frá Hraunsholtslæk fram á Álptanes. Sá sem sannar sig
eiganda að buddunni, má vitja henuar, ef hann borgar fund-
arlaun til Eiriks Guðmundssonar á Árnakoti á Álptanesi
— í næstliðnum réttum var mér dregin hvíthyrnd gimbur
veturgömul með roínu marki: sýlt bæði, biti aptan vinstra,
brennimark: A. Æ. Getur eigandi vitjað hennar mót borgun
fyrir hirðingu og þessa auglýsingu lil Guðna Tómassonar að
Austurey í Laugardal.
— 10. þ. m. týndist úr rekstri I Rvík hvitur sauður,
3vetur, mark: sneiðrifað fr. h., stúfrifað v., lagðaður í hnakk-
ann með svörtum lagði. Bið eg hvern sem hittir kind þessa,
að koma henni til Gísla Jónssonar á Nýlendu við Rvfk, eðatil
Guðmundar vaktara, eða til skrifstofu þjóðólfs.
Grimur Jónsson, frá Laugardalshólum.
Afgreiðslustofa þjóðólfs: í Gunnlögsens húsi. — Útgefandi og ábyrgðarmaður: Matthías .Jochimuss'
Prentaður í prentsmiðju Einars þóröarsonar.