Þjóðólfur - 20.08.1879, Blaðsíða 3

87
2. Frmnvarp til laga um sölu á jörðunni Miðhópi í
Húnavatnssýslu.
3. Frumvarp til laga um sölu á jörðunni Arnarnesi í
Eyjafjarðarsýslu.
4. Frumvarp til laga um verðlagsskrár.
5. Frumvarp til laga um sölu á j)jóðeignum.
6. Frumvarp til laga um breytingar á peim ákvörð-
unum, sem gilda um að ávinna Iireppshelgi.
7. Frumvarp til laga um leysing á sóknarbandi.
8. Friunvarp til laga um leiguburð af peningalánum.
9. Frumvarp til laga um breyting á lögum um laun
íslenzkra embættismanna.
10. Frumvarp til laga um bann gegn aðflutningum
sakir pestkynjaðs sjúkdóms.
11. Frumvarp til laga um löggiltan verzlunarstað við
Kolbeinsárós.
12. Frumvarp til laga um sölu á Grímstunguheiði og
Auðkúluheiði.
— í „]5jóðólfi“ þ. á., bls. 82, hefir ritstjórinn eða
einhver annar minnst á „Kirkjutíð.“ þ. á., 1. hepti, og
kveður meðal annars svo að orði: „en ekki fellum vér
oss alstaðar við skoðanir höfundarins, og allra sizt um
hugsanir lians um samband ríki og kirkju, sem vér
ætlum að standi reglulega á höfði“. En eg verð að
lialda, að petta standi á höfÖi hjá höfundinnm. Af ó-
skiljanlegu pekkingarleysi eða fljótfærni segir hann, að
pað sé ekki rétt, sem er rétt. það er ekki mín
„skoðun“ eða „hugsun“, heldur framsetning á pví, sem
er. Til pess hann geti sannfærzt um þetta, ræð eg
honum til að útvega sér og lesa pær bækur, sem eg
vitnaði til: Ueber den christlichen Staat, Zon Heinrich
W. F. Thiersch, doctor í heimsspeki og guðfræði. Basel
1875. Og 1’ Eglise et la sosiéte crétienne eptir Guizot.
París 1801. þessi síðarnefndi, mjög merki höfundur,
leiðir rök að pví, að bæði ríkið og kirkjan mundu
niðurlægjast og veikjast, ef pau væru að skilin. Höf.
í „Pjóð.“ neitar pví, að pegar ríki og kirkja sje að
skilin, pá sje pjóðfjelagið ekki bundið við neina trú.
það parf ekki postullega polinmæði til að umbera
petta, nema þegar maður atlmgar, að peir sem pannig
neita augljósum sannindum, hafa gefið sig fram til að
leiðbeina öðrum. Ilöf. segir, að eg gangi út frá þeirri
skoðun, að ef ríkið verði að skilið frá kirkjunni, pá
hætti kirkjan að vera til, og hver einstakur maður
verði guðleysingi. petta er að mínu áliti rangfærsla
eða óskiljanlegur misskilningur. Eg segi í Ivirkjutíð.,
að sé ríkið að skilið frá kirkjunni, pá hafi ríkið, sem
ríki, eða pjóðfélagið, sem þjóðfélag, ekki framar neina
trú. I’að er ekki bundið við neitt guðsorð, pað laun-
ar engum biskupi eða andlegrar stéttar mönnum, pað
styður ekkert að því, að við halda kristnum siðum,
helgihaldi sunnudagsins, kristilegum hjúskap, o. s. frv.
En prátt fyrir petta getur hver einstakur, sem vill, ver-
ið kristinn og stofnað sér kirkjuQelag og verið í kirkju-
félagi, verið sonítari og mormóni og hvað sem er; pjóð-
félagið skiptir sér ekki af pví lxvorki til né frá. fví
-Scm höf. talar við sína elskulegu bræður ætla eg
að ganga frarn hjá. Eg verð sarnt að vekja athygli
lians á pví, að pað fyrsta sem hann parf að gjöra, ef
hann vill koma breytingu á trú manna hjer á landi,
er pað, að liann útrými úr stjórnarskránni 45. grein-
inni, sem segir: „Ilin evangeliska lúterska kirkja skal
vera þjóðkirkja“. það sem liann vitnar til Ameríku,
er í vissum skilningi rétt. það er að vísu satt, að
Uki og kirkja er þar eptir bókstafnum að skilið, en
alls ekki í raun og veru. Kristilegir siðir, sem eru
• sterkari en nokkur lög, eru par drottnandi einmitt í
rikisstjórninni. pingið er byrjað með bæn, sunnudag-
nrinn er helgur haldinn, menn afleggja eið. Allt
petta sýnir, að ríkið hefuí ekki skilið sig við kirkjuna
»ð öllu leyti. Prestar og trúarboðendur hafa fría ferð
á járnbrautum og gufuskipum. En gæti höf. par að
auki að pví, að þeir sem fyrst byggðu Ameríku, voru
flestir mestu trúmenn, þeir gjörðu uppreisn með guðs-
orð í hendinni vegna trúar sinnar. Leysing á sókn-
arbandi kemur aðskilnaði á ríki og kirkju ekkert við.
Iíöf. hneyklast á pví, að menn segi, að tíminn sé ekki
kominn. Iiann veit pó, að pað er tími til að tala og
tími til að þegja.
Görðum, 28. júlí 1879.
Þórarinn Böðvamson.
* *
*
— Vér skulum lofa hinum heiðraða greinarhöfundi, að eiga
síðasta orðið i þessu máli að sinni. petta framtíðar-mál er
svo risavaxið, að lítið gjörir til, hvorumegin þeir tveir, hinn
heiðraði greinarhöfundur og ritstjóri pjóðólfs, narta í það.
Ríkiskirkjan hefir svo sterka hornsteina — nei, vér vildum
heldur segja h o r n, að þótt sín flugan settist á hvert, mætti
hún svara eins og nautið í vísunni eptir sira Jón porláksson,
(þótt ólíku sé saman að jafna):
■'Öflugt settist á uxahorn
eitt sinn dálítið flugukorn;
«viltu», fékk hún af vorkunn spurt,
«veslingur, að jeg fari í burt?»
«Ei vissi eg» kvað hann, «af þjer fyr,
«eins er mér hægt þó sitjir kyr».
Að öðru leyti skulum vér játa með ánægju, að auðséð er á
svari greinarhöf, að skoðun hans á þessu máli stendur til bóta
í frjálsari eða skynsamari stefnu.
Ý m i s 1 e g t.
— Englendingar eru auglýsinga- eða plakatamenn
mestir í heimi; hvervetna par sem auga er litið, sjást
söluplaköt, prentuð með allskonar hugsanlegu og óhugs-
anlegu letri og flúri, og eptir pví er efnið útbrotasamt
og ótrúlega margbreytt. Stöku sinnum Iiittist plakat,
sem „ekki er af þessum heimi“, svo sem t. d. þetta;
Týnst hefir!
einhverntíma milli sólaruppkomu og sólarlags
tvær gullnar klukkustundir,
liver um sig sett
s e x t í u d e m a n t s - m í n ú t u m.
Engum fundarlaunum er lofað, pví pær verða aldxæi
að eilífu aptur fundnar.
— Dr. C h a n n i n g. Að áiá verður öld liðin frá
fæðingu pessa fræga rithöfundar; ætla Amerikumenn pá
að byggja kirkju mikla til að kenna við hann, í bænum
Newport, par sem hann var borinn, og í Boston á að
reisa honum minnismerki, en trúarbræður hans, hinir
ensku Unitarianar, ætla pá að gefa út rit hans í 100,000
exempl. og selja hvert á 1 shilling (80 a.).
— Maður er nefndur Bradlaugh, hann er kennimað-
ur mikill og kennir: að afnema allan kristindóm og
alla trú. Ilann er í London og kallast trúarleysingja-
flokkur hans secúlaristar. Um daginn hélt hann ræðu
út af þeim texta; „hvað lxefir kristindómui’inn unnið til
gagns fyrir Evrópu?“ og vildi sanna að pað væri ekkert.
Maður nokkur tók til máls í móti honum og sýndi fram
á liið gagnstæða, kvað anda kristindómsins hafa ávallt
verið einn og hinn sama heilagan og hreinan, pótt
kirkjan hefði jafnan atað sitt skírnarklæði með hjátrú og
ofríki. „Og hvað á pá — spurði liann — að korna í
staðinn; jarðfræðin talar um tórna steina, efnafræðin um
tóm öfl, sálarfræðin um eðlislög vitundarinnar, o s. frv.
en engin vísindi tala um anda og skyldu, ábyrgð og
ákvörðun eða nokkur hin æðri spursmál mannkynsins“.
pá svaraði Bradlaugh: „pessu er of fljótt að svara,
mitt embætti er að rífa niður, en seinna er nógur tírni
til að byggja upp aptur“. pá gall við einn í söfnuð-
inum: „Nú skil eg hvað presturinn meinar, hann
meinar: Eg ætla fyrst að taka af mér höfuðið, og svo
ætla eg að fara að sjá mér út annað“.