Þjóðólfur - 07.12.1881, Blaðsíða 3

látið til sín taka opinberlega, hvort sem það er af því að
það sé að safna kröptum til nýrra framkvæmda eða það hafi
fengið svo alvarlegan hnekki við fráhvarf erkibiskupsins og
hans manna og mótstöðu þá, er það hefir mætt af hálfu
stjórnarinnar; en miklar eru viðsjár með mönnum. Gladstone
hefir verið mjög lofaður af Englendingum fyrir frammistöðu
sína í þessu máli, en geta má nærri, hvert skap írar muni
bera til hans, enda þora menn ekki annað en hafa strangan
Vörð um bústað hans. í mæli er, að hann muni ef til vill
með öllu hætta stjórnarstörfum, áður langt um líður, en
sjálfur segir hann opinberlega hvorki af né á.
Níhilistarnir hafa sett fram í 8 greinum, hvert sé mark
sitt og mið: 1) Fullkomin þjóðstjórn, þjóðkosin, sem hefir
fult vald í öllum vanalegum stjórnmálum. 2) Sjálfsstjórn,
svo yfirgripsmikil, sem framast má verða, trygð með kjör-
gengi borgaranna til allra embætta. 3) Sjálfstæði sveitar-
stjórnanna að því, er snertir fjármál og umboðsvald. 4) All-
ar jarðir þjóðeign. 5) Allar verksmiðjur eignir vinnumann-
anna. 6) Fullkomið samvizkufrelsi, málfrelsi, ritfrelsi og
samkomufrelsi. 7) Almennur kosningarréttur, ekki bundinn
við stétt eða eignir. 8) Enginn fastur her, en allir karlmenn
skyldir til landvarnar, þá er útboð hefir fram iarið.
Hinar nýu kosningar á jpýzkalandi hafa gengið Bismarck
mjög í mót. Hefir hann látið í veðri vaka, að hann muni
segja af sér stjórnarstörfum, með því að hann geti ekki
unnið með þessum ríkisdegi og verðleikar sínir séu launaðir
með vanþakklæti af þjóðarinnar hálfu. Ekki eru menn þó
hræddir um, að mikið muni úr því verða, en halda að hon-
um muni ekki falla létt sjálfum að framkvæma þá hótun
sína; enda sagði hann skýrt og skorinort á ríkisdeginum 4.
febr. síðastl., að hann mundi verða við embætti sitt meðan
nokkuð væri eptir af sér.
28. okt. heimsótti Umberto Ítalíukonungur Austurríkis-
keisara með drotningu sinni. Vita menn eigi með vissu,
hvað undir þeim fundi muni búa, en sumir telja það ástæð-
una, að honum þyki nóg um aðfarir Frakka í Afriku og vilji
því tryggja vináttuna við Austurríkí til vonar og vara. Apt-
ur segja aðrir, að sú tilgáta sé komin frá Englendingum, og
vilji þeir með henni vekja tortrygni ítala og Frakka innbyrðis.
Ferry, stjóruarforsetinn franski, hefir orðið fyrir miklu
álasi fyrir frammistöðu sína í afrikanska málinu og hefir það
mikið stutt að því, að hann nú fer frá sem stjórnarforseti.
Gambetta verður eptirmaður hans. Frökkam er farið að
ganga betur í Tunis. jþeir hafa tekið hina helgu borg Kair-
van og margir flokkar Araba hafa gefið sig undir þá.
fingið hér var sett 3. f. m., en tekur til starfa 29. þ.
m. Hér er alt tíðindalaust.
' S v a r
upp á greinina í |>jóðólfi 26 tölublaði, bls. 63—64.
Presturinn herra St. Stephensen á Ólafsvöllum hefur nú
auglýst bréf sitt eða meiri hluta nefndarinnar í Skeiðahreppi
dags. 8. marz þ. á. er inniheldur ýmsar útásetningar á
gjörðir sýslunefndarinnar í Árnessýslu 1880 og bætir við ein-
stöku aðfinningum að sýslunefndargjörðunum 1881.
Jafuvel þó útásetningar þessar séu litils virði og flestar
ef ekki allar smásmuglegar, álít ég þó réttast að svara þeim
nú til að fyrirbyggja, að þær villi sjónir almennings, skyldu
þær ella geta haft svo mikinn árangur.
Undir tölulið 1 tilgreinir presturinn að sýslunefndinni hafi
þótt sér ofvaxið að stofna gagnfræðaskóla á Eyrarbakka, og
því viljað bjóða Rangæíngum í félag með sér, en þrátt fyrir
þetta hafi sýslunefndin þá á sama fundi falið oddvita sínum
að fá 1000 kr. lán í þessu augnamiði áður hún vissi, hverjar
undirtektirnar myndu verða í Kangárvallssýslu. Af því prest-
urinn finnur svo mikla mótsögn í þessu, vil ég leiða athygli
bans að því, að þó fsýslunefndin fyndi sér eða Árnessýslu
einsamalli ofvaxið__að stofna gagnfræðaskóla á Eyrarbakka,
hefur hún þó hvergi lýst yfir því, að henni væri ofvaxið að
stofna minni námsskóla, svo sem hina fyrirhuguðu unglinga-
skóla, og þegar sýslunefndin fól oddvita sínum það framan-
greinda vakti þetta fyrir henni, fengist ekki samvinnan við
Rangæinga. Áframhald af þessari hugmynd var bænarskrá
sýslunefndarinnar til Alþingis, síðast liðið sumar um fjárveit-
ingu til fyrírtækisins, og reglugjörð sú er samin var fyrir hinn
fyrirhugaða skóla, og sést ljósast af námsgreinunum og því hve
lítið er í hverri námsgrein tiltekið, að þessi fyrirhugaðiEyrar-
bakkaskóli að eins er undirbúningsskóli undir gagnfræðaskóla
eða rétt nefndur unglingaskóli, er sýslunefndin álítur mjög
nauðsynlegan hér í sýslunni og þess verðan að kostað væri
til hans talsverðu fé. Að vísu var orðinu: gagnfræðaskóla
haldið í reglugjörðinni, en bæði urðu umræður um það í sýslu-
nefndinni í þá átt að slíkt væri ekki rétt, og þess utan veitti
fjárlaganefnd alþingis, sem hafði málefnið til meðferðar, orðinu
enga eptirtekt, heldur veitti unglingaskóla á Eyrarbakka tals-
verðan styrk, svo vonandi er, að að sýslunefndinni vinnist
með tímanum að koma skóla þessum á fót, þó prestinum þyki -
byrjunin vera einber mótsögn. >
Undir tölulið 2. finnur presturinn aðþví, að sýslunefndin
hafi álitið 200 kr. rétthærri enn 371 kr. 95 a. af þeim 571
kr. 95 a. er Eirikur Ásmundsson í Grjóta heimtaði af sýslu-
nefndinni fyrir vegagjörð hér í sýslu. fetta er alveg rétt
tilgáta, því nokkuð af þessum vegakafla heyrir mótmælalaust
undir sýsluveg Árnessýslu en nokkuð óvíst enn þá hvort heyri
undir hann. Sýslunefndin heldur sem sé, að fjallvegir í byggð
eigi að enda undir brekku, en ekki upp á brekku brún, og sé
þetta rétt, tilheyrir dýrari kaflinn af þessum opt umrædda
vegi fjallveginum yfir Hellisheiði en ekki sýsluvegum Árnes-
sýslu.
Undir tölulið 3 er talað um að sýslunefndin hafi borgað
fleiri sýslunefndarmönnum fyrir setu á fundinum enn vera
bar, að sýslunefndarmenn hafi reiknað sér of marga daga til
ferðar og fleira.
Viðvíkjandi þessu vil ég leyfa mér að benda á, að þegar
sýslufundurinn var haldinn það ár, vantaði aðeins fáar vikur
upp á að breytingin á sveitarstjórnarlögunum hefði náð
lagagildi, og þar sem breytingin hlýtur að álítast bæði réttlát
og sanngjörn nefnil. að sérhver hreppur sýslunnar megi hafa
mann á fundi í hvert skípti, þræddi ég ekki þá gildandi lög,
eins og lítur út fyrir að hreppsnefnd Skeiðahrepps muni gjöra
í orði kveðnu. Áð vísu boðaði ég á fundinn þá sjálfsögðu
sýslunefndarmenn, en aðvaraði hina um fundardaginn, ef þeir
hefðu nokkuð áríðandi málefni fram að bera, en sagði þeim
um leið að verið gæti að þeir fengju enga þóknun fyrir að
sækja sýslufundinn. 2 af þessum mættu, sátu á sýslufundinum
og var mótmælalaust úthlutuð sama þóknun sem hinum, án
þess amtsráðið mér vitanlega hafi nokkuð fundið að því, en
sem heldur ekki var við að búast, þar ráðið mun ekki fara
gegn réttsýni og sanngirni. Viðvíkjandi ferðalögum sýslu-
nefndarmannanna yfir höfuð, ber þess að geta, að í fundar-
boðun minni er ávalt skorað á sýslunefndarmennina, að ein-
daga sig ekki, svo funduriun geti orðið settur á réttum
tíma; þess utan eru sumir sýslunefndarmennirnir aldraðir og
veikfeldir menn, sem ekki þola að vera á ferð í slæmu veðri
eða halda langa áfanga, t. a. m. sýslunefndarmaður Hruna-
mannahrepps og fi. Sýslunefndarmaður Grímsneshrepps hafði
árinu áður verið kosinn til að yfirskoða sýslureikninginn árið
eptir. J>ess vegna skrifaði eg honum til, og bað hann að
koma á undan fundinum til að yfirfara reikninginn, svo að
hægt væri að leggja hann fram á sýzlufundinmn, endurskoð-
aðan, eins og átti að vera. Velnefndur sýslunefndarmaður
varð við áskorun minni og var því eðlilega fleiri daga burtu
frá heimili sínu þessa vegna, en hann hefði ella verið. Sýslu-
nefndarmaður Sandvíkurhrepps var að vísu við skiprúm á
Eyrarbakka, þegar sýslufundurinn var haldinn, svo haun hefði
getað beinlinis gengið þar inn á fundinn, hefði hann álitið
það velsæmi, að sitja á fundinum í skitnum -og slorugum