Þjóðólfur - 13.07.1882, Blaðsíða 1

34. ár.
Kostar 3 krónur (erlendis 4 krónur),
á a') borgast fyrir lok ágústmánaðar.
Reykjavík 1B. júlí 1882.
Uppsögn á blaðinu gildir ekki, nema -1 p* -■ -í x
hún sé gjörð fyrir i. okt. árinu fyrir. J-O, UlciO.
í Skuld nr. 155 og 156 er greinar-
spotti um brúun'á Elliðaánum. Höf-
undurinn kallar sig f>. G.
Vér skulum annars ekki vera að elta
alt í þessum greinarspotta sem mætti,
heldur taka það allra helzta. Alveg
skulum vér sleppa því, þótt höf. bregði
stundum til þess, að verða svo sem
eins og dálítið matseljulegum. það
fyrsta verulega, sem höf. byrjar á, er
það, að honum þykir það alveg ófært,
að vér skulum eigi hafa tilgreint ár og
dag, þegar þeir menn hafa drukknað,
er vér nefndum, og þykir þess vegna
engin ástæða til að brúa árnar, af því
vér eigi gátum um dánarárið og dán-
ardaginn, og verður meiningin þá víst
sú hjá höf., að brúunarástæðan eða
brúunarnauðsynin liggi í því, hve nær
þeir hafi drukknað, sem í Elliðaánum
hafa farizt, en ekki í því, að þeir hafi
i þeim drukknað. Síðan bætir höf. við
hja oss dánardægri og dánarári, og er
þannig að fylla það út og útfæra, sem
hann svo sjálfur játar í sömu andránni,
að komi ekki málinu við. Hann hefir
þó víst ekki ætlað sér að gjöra einmitt
það, sem hann er að víta oss fyrir ?
En ér nú höf. alveg viss að það komi
eigi málinu við, þegar um brúun ár er
að ræða, hvé ill áin er yfir ferðar og
hættuleg, og að menn hafi í henni far-
izt, og finst höf., hr. J>. G., það ekki
koma minna málinu við, hve nær það
hefir verið?
þ>að er hörmulegur misskilningur hjá
herra þ>. G., ef hann heldur að það
hafi endilega verið ætlun vor, að árn-
ar skyldu brúaðar þar sem eigi gæti
sýsluvegur um legið, því til þess höf-
um vér eigi með einu orði bent; enn
hitt þætti oss ofmikil meinsemi af höf.
við einstaka menn, ef honum þætti á
þess vegna eiga óbrúuð að vera, þar
sem sýsluvegur mætti vel um liggja,
bara ef einhver einstaklingur kynni að
geta haft einhvern smáhag af þvi.
Höf. hr. þ>. G. þykir sýslunefndinni
heldur en ekki ósæmd í því gjörð, að
sagt er um hana, að hún hafi leitað
gjafa til brúarinnar, og segir að slíkt
sé ósannindi. En rétt á undan segir
hann þó : „En sýslunefndin hefir lítið
í því gjört að beiðast gjafa“. þ>að er
þá auðséð á því arna, að eittlwað hefir
það verið, og að vér höfum með eng-
in ósannindi farið, og með því játar
höf. að vér höfum rétt að mæla. Hér
neitar þá herra þ>. G. í öðru orðinu
sem hann játar í hinu. Nú skyldi mað-
ur gera sem svo, að öll greinin að öðru
væri nú þessu lík, og þá yrði nú ekki
sérlega mikið heillegt í henni, því að
það ynni sig þá upp, ef heil brú væri
í einhverju. Herra J?. G. segir, aðvér
höfum brigzlað sýslunefndinni um, að
hún hafi ekki „nentt‘ að leggja á sýslu-
búa gjald til brúargjörðar. þ>etta lýs-
um vér alveg ósannindi, því að það orð
stendur als ekki í grein vorri, heldur
hefir herra þ>. G. lagt oss það í munn,
líklega af því honum hefir þótt það eiga
svo vel við.
j>að lítur svo út sem herra ý>. G. sé
ekki meir enn svo vel læs eða þá að
hann lesi ekki með vel „grundaðri
nærgætni“, því að það er rétt eins og
honum sýnist, að vér höfum sagt, að
30,000 planka hafi rekið upp í hvern
lækjarós í Gullbringusýslu og að hann
þurfi að vera að skýra frá að svo hafi
ekki verið. Slíkt mundi enginn hafa
komið upp með, nema vér fortökum
ekki alveg herra þ>. G., úr því hann
finnur ástæðu til að neita því, þegar
enginn hefir sagt það.
Vér skulum ekki fara mörgum orðum
um hnútur þær, sem hann er að reyna
til að kasta í þ>jóðólf, enn hittir ekki,
því að þær eru ekki þess verðar. Vér
erum alveg samdóma herra þ>. G. um
það, að alt mishermi og eins misprent-
anir eru ljótur galli á bókum og að
þær bækur eru naumast lesandi, sem
mjög mikið er af þess konar í, svo sem
eins og ef orð rétt væru prentuð í
þingtlðindunum frumvörp ug breyting-
artillögur eftir handriti þingmannsins
og löggjafans, sem sagt er að geti ekki
ritað eitt einasta íslenzkt orð óbjagað
og ferst það ekki betur, eða réttar að
sínu leyti, enn ef einhver rétti upp
litlafingurinn, þegur eiður væri af hon-
um tekinn. Slíkir menn ættu aldrei að
láta nokkurn mann sjá þvílíka ómynd.
Flóttafólkið í Brodý.1
Sumir friða sig að vísu með því að skoða
frásagnirnar um svívirðingar þær, sem
framdar hafa verið á Gyðingum þeim, er
flýðu úr Suður-Rússlandi, eins og ýkjur.
Eg hef þann tíma, sem eg var í Brodý,
leitast við að kynna mér ástand flótta-
fólksins af eigin sjón og viðtali, til þess að
komast fyrir, hvað væri satt og hvað tilbún-
ingur, hvað væri ýkjur og hvað væri áreið-
anlegt af öllu því, sem sagt er.
Fyrir þann, sem vanur er lopti, birtu
og hreinlæti, er það enginn hægðarleik-
ur að fara inn í hin pestuðu manngrúahý-
býli, sem ávísuð hafa verið þessu veslings-
fólki til íbúðar. Maður þolir varla að draga
andann, svo spilt er loptið, sem streymir
1) Brodý er bær í Galizíu nálægt landamærura
Rússlands og mestmegnis bygður af Gyðing-
um. pangað hafði fliiið fjöldi Gyðinga undan
ofsóknunum á Rússlandi, og er eptirfyigjandi
fráskýring samin af áreiðanlegum sjónarvotti,
heldri konu einni frá Wien (í maim. þ. á.).
móti manni í því maður opnar dyrnar.
þarna liggur fólkið hundruðum saman á
blautu leirgólfi í votum og skörnugum föt-
um, með tærð og píslarleg andlit, eins og
ímyndir hinnar hryllilegustu eymdar, sem
ómögulegt er að lýsa.
Eg geng til konu einnar, sem liggur
fremst við dyrnar, hún fórnar höndunum
til mín biðjandi — hún hefir auðsjáanlega
ekki krapta til að rfsa upp. Eg vísa frá
mér hinum mörgu, sem þyrpast í kring um
mig og heyri loksins að hún segir, um leið
og hún bendir á veiklað og lítið ungbarn:
»Ofurlítinn mjólkursopa! barnið deyr í
höndunum á mér«. Hvin segir mér, að hún
sé frá Balta; húsið hafi verið brent yfir
höfði sér, maður sinn og þrir drengir kefl-
aðir og dregnir burt frá henni, en sjálf hafi
hún verið svívirt þrátt fyrir það að hún lá
enn á sæng, og síðan látin liggja hjálparlaus
með barninu vikugömlu.
þegar eg loksins hafði útvegað barninu
mjólk, þá flyktust að mér konur úr hverju
horni með brjóstbörn á handleggnum og
báðu allar um svaladrykk handa börnum
sínum, því brjóstamjólkin hafði þrotnað,
svo þær höfðu ekki vikum saman getað
nært börnin með öðru enn vatni og upp-
bleyttum brauðskorpum. A meðal þeirra
var kona nokkur kornung og fríð ; hún get-
ur ekki hafa verið eldri enn 15 ára. Hún
var með dálítið sveinbarn, sem saug hendi
sína, svo steinarnir hefðu mátt vikna.
»Hann deyr, hann deyr!« sagði móðirin
grátandi; ngefið þér honum bara einn
sopa«. þegar búið var að bæta dálítið iir
neyð barnsins, sagði hún með miklum gráti
raunasögu sína. Hún kvaðst fyrir degi
síðan vera komin til Brodý eptir þriggja
daga göngu frá Kiew. A landamærunum
hefði verið teknir frá henni þeir fáu pen-
ingar, sem hún átti, og hefði hún borið þá
innanklæða; fyrst hefðu varðmennirnir á
landamærunum leitað í pjönkum hennar,
en þegar þeir fundu ekkert fémætt í þeim,
þá færðu þeir hana úr öllum fötunum og
við það duttu niður á jörðina þær 45 rúb-
lur, sem hún hafði getað sargað saman til