Þjóðólfur - 13.07.1882, Qupperneq 2

60
£>ess konar menn væru betur hæfir til
þess að sitja út í skemmu á reiðingi og
hnýta saman reipi, enn að sitja á
þingi, því að þar eru þeir öðrum til
ásteytingar og athlægis.
Flutningur á fersku kjöti.
»1 dag«,—stendur ritað í blaðinu »Times«
f. 27. mal — »höfum vér að skýra frá sigri
einum yfir náttúrlegum erfiðleikum, sem
mönnum fyrir nokkrum árum síðan mundi
hafa þótt ótrúlegur. Ef einhver »prótektío-
nistinn*1, þegar harðast stóð á kaupfrelsis-
stríðinu, Jhefði látið sér um munn fara í
parlamentinu, að einhverntíma mundi Nýja
Zealand senda 5000 kindarkroppa í einu
til markaðanna í London, og það eins á sig
komna og kindunum hefði verið slátrað í
London sjálfri, þá mundi hann vissulega
hafa orðið úthleginn. — En nú hefir þetta
skeð í raun og veru. Yið vorum rétt ný
búnir að fá vissu fyrir, að kjöt megi flytja
í góðu standi með viku ferð yfir Atlantshaf
þar sem leiðin er um hið tempraðasta jarð-
belti. En þessi kjötsending, sem hjer um
ræðir, er komin með seglskipi eptir 98 daga
ferð yfir hitabeltin, og það mikinn hluta
ferðarinnar í svo miklum hita, sem Eng-
lendingar kalla óþolandi. Skipið, sem fram-
kvæmdi stórvirki þetta heitir Dunedin og
heyrir til skipafélaginu Albion. Kæl-
ingar-vél sú, er notuð var í skipinu, hafði
verið pöntuð hjá Bell Colemans kæli-véla
samlagi (mechanical refrigeration company)
og hefir hún stöðugt haldið temprunar-far-
inu við 30 st. fyrir neðan frostpunkt. IJnd-
ir brennheitri sól og á mollu-volgu hafi hef-
ir tekizt að viðhalda heimskautalegum
vetrarkulda niðri undir þilfarinu þar sem
sízt virðist vænlegt til kælingar eða lopt-
skipta. En hvernig þessu hafi verið til
vegar komið og hvemig vélin sé, er oss enn
þá ókunnugt.
I) Prótektiónistar nefnast þeir sem vilja vernda
innlendan verknað og framleiðslu með háum inn-
flurnings- eða útflutnigstollum.
ferðarinnar. Níðingarnir létu hana standa
nakta í heila klukkustund og afsögðu að
láta hana fá aptur fötin, ef hún ekki-----
Pennann hryllir við að rita slík ódæmi.
Bófarnir héldu náttúrlega peningunum, og
þegar hún fékk loksins að fara til barnsins
aptur, þá varð hún þess áskynja, að mjólk-
in mundi hafa spilzt af harminum og geðs-
hræringunni, því barnið vildi ekki drekka.
En síðan hafði það enga næring fengið.
þegar eg spurði, hvar maður hennar væri,
svaraði hún með áköfum ekka, að þegar
hann hefði ætlað að verjast móti skrílnum,
sem réðst að húsi föður hans, þá hefði
hann verið högginn niður af tveimur kó-
sökkum og síðan sviðinn með járni, sem
var gert glóandi við glæður í eldhúsinu.
Með okkar bezta vilja gátum við ekki
lengur haldið út að vera í þessum pestuðu
hýbýlum. þegar við komum út, var fyrir
hópur af hungruðum og nötrandi börnum,
sem báðu okkur um að lofa sér inn. þeim
hafði varla komið svefn á augu í þrjá sólar-
hringa. Nóttina áður höfðu þau legið á
ó langt sé umliðið, þykir okkur undir-
skrifuðum hreppsnefndarmönnum í
Reykjarfjarðarhreppi það við eiga, að
minnast þakklátlega og opinberlega
á 14 ára veru merkisprestsins, prófasts
síra þórarins Böðvarssonar í Vatnsfirði,
nú í Görðum á Álptanesi, honum til
verðugs heiðurs, enn öðrum til fyrir-
myndar.
Hann kom hingað árið 1854 og tók
þá við staðnum og kirkju í Vatnsfirði
f mjög hrörlegu standi, eða því nær í
rústum ; túnið mjög lélegt, og svo sem
ekkert æðarvarp í Borgarey, og hún
að fleiru illa og óhentuglega notuð.
Strax á næsta ári bygði hann kirkj-
una, sem var torfkirkja, upp vandaða
úr timbri, og árið eptir bæinn allan,
lagði hann mestu stund á að bæta tún-
ið á allan hátt, girti það alt með grip-
heldum torfgarði. Með ýmsum tilraun-
um hlynti hann að æðarvarpinu í Borg-
arey, svo að það tók þeim framförum,
að eptir þessi 14 ár fengust þar liðug
30 pund af hreinsuðum dún; líka rækt-
aðist eyjan sjálf svo ágætlega, með því
að hann byrjaði á því, sem ekki var
áður gjört, að láta ekkert fé vera í
henni hvorki vor né sumar, enn þar á
móti láta ganga í henni fé að vetrin-
um, sem nú mun vera einhver hin nota-
sælasta inntekt í Vatnsfirði, næst ver-
tollinum í Bolungarvík, sem hann líka
breytti gjaldlaginu á, prestakallinu víst
til töluverðs hagnaðar enn gjaldendum
eins þægilegt.
Sem prestur var hann einhver sá
bezti sem við höfum þekt; hann lét
sér ant um uppfræðingu ungmenna í
sókninni; tók hann á heimili sitt nær-
felt á hverjum vetri 3 til 7 unglinga,
pilta og stúlkur, og sagði þeim til 1
skrift, reikningi og dönsku, og hans
góðfræga kona sagði stúlkunum til í
handavinnu. Sem búhöldur og félags-
hinu grjótharða gólfi »Sýnagógunnar« (Gyð-
inga-samkundunnar), og þegar við spurðum
þau, hvar foreldrar þeirra væru, gátu sum
ekki svarað fyrir gráti, en önnur sögðu frá
ránskap og manndrápum, frá skelfilegri
eymd og bandvitlausu æði. Drengur einn
frá Niesen tólf ára gamall og heldur
greindarlegur benti á föður sinn blindan,
sem stóð við húshornið hinumegin. »þeir
hafa sviðið út á honum augun«, sagði
drengurinn ; það var fyrir þá sök, að hann
vildi ekki fá þeim peninga sína. A móður
drengsins höfðu þeir slitið eyrnahringana
úr eyrunum, og þegar systir hans ætlaði
að stöðva blóðrásina, þá drógu þeir hana
burt. »Við höfum ekki séð hana síðan«.
»Og hvar er hún móðir þín ?«
Drengurinn þagði. »Eg get ekki sagt
það« sagði hann með grátstaf og hljóp yfir
til föður síns. Hin börnin sögðu ókkur að
móðir hans væri dáin fyrir 8 dögum síðan
á leiðinni frá heimili þeirra í Bússlandi.
»Og mín líka«, »og mín líka«, var við-
kvæðið hjá ýmsum af börnunum.
uiaður var hann eptir því sem við köll-
um afbragð. Hann byrjaði búskap hér,
víst heldur fátækur ; réðist strax í mik-
inn kostnað, við það sem áður er sagt,
að byggja upp kirkju og staðinn. Að
vísu mun hann hafa fengið ofanálag,
enn það mun heldur eptir kringumstæð-
um hafa verið lítið og í molum. Enn
með einstökum dugnaði og ágætri út-
sjón, kom hann fljótt upp miklum bú-
stofni, bæði til lands og sjávar, og
heppnaðist það svo, að hann því nær
strax gat búið eptir sem við köllum
höfðingsbúi, og varð máttarstólpi sveit-
arinnar og bjargvættur fátækra bæði
innan hrepps og utan, með því bæði
að géfa og hjálpa um hey og mat í hörð-
um vetrum, og það stundum þó hann
sæi tvfsýnu á, hvað heyforða snerti fyr-
ir sínar skepnur. Til mikils hagnaðar
fyrir almenning, og þar með Vatnsfjarð-
ar prestakall lagaði hann og breyttitil
batnaðar stífni þeirri og þrefi, sem var
á millum eiganda veiðistöðunnar í Bol-
ungarvík, sem var búin að gjöra útvegs-
mönnum því nær ómögulegt að nota
veiðistöðuna. Hann var einhver hinn
ötulasti og bezti frumkvöðull til, að
menn hér fóru alment að kaupa salt
og verka fisk sinn sjálfir, og selja hann
verkaðan, sem má heita ómetanlegur
ávinningur á móti því sem áður tíðk-
aðist. Hann hafði um tíma undir hönd-
um töluvert af meðölum, sem hann
með hepni hjálpaði mörgum sjúkum
með, hér í kringum sig.
í fáum orðum að segja, var hann
sem prestur stöðu sinni til sóma; hafði
skynsamlega vandlætingu með alt sem
henni til heyrði, og lét aldrei sjá né
heyra til sín annað enn það, sem var
til heiðurs fyrir þá stétt; var líka við
kunnuga og ókunnuga glaður, skemtinn
og fræðandi hvar sem hann hittist; viss
og áreiðanlegur í öllum viðskiptum, og
»Hafið þið þá jarðað þær á leiðinni?«.
»Við urðum að skilja þær eptir í skógin-
um«, svaraði eitt barnið, »hitt fólkið sagði,
að annars yrðum við of sein til að ná í
járnbrautar-togið, sem á að koma okkur á
leiðina til Ameríku, og dæum hér úr
hungri«.
þetta fólk hafði nefnilega ímyndað sér
að alt væri búið í haginn fyrir það í Brodý,
og nóg væri að komast þangað í réttan
tíma til þess að fá flutning til Ameriku. í
þessu óðagoti hefir það flúið úr einni eymd-
inni í aðra, og vel gæti eg trúað því, ef
þetta ástand helzt í hálfan mánuð enn, að
bráður dauði liggi fyrir því öllu. Skynber-
andi menn segja, að hungur-týfus (tauga-
veiki) hljóti að koma upp í þessari eymd-
ar-hrúgu.
Aumingjar þessir sofa þúsundum saman
á slíkum stöðum, sem menn hjá oss mundu
ekki einu sinni nota handa skepnum.
Flestir þeirra hafa verið ruplaðir inn að
skinni á landamærunum, þeir hafa hvorki
rúm, nærföt né klæðnað, þeir hafa verið sí-