Þjóðólfur - 02.09.1882, Blaðsíða 1

PJÓÐÓLFUR
34. ár.
Kostar 3 krónur (erlendis 4 lcrónur),
á að borgast fyrir lok ágústmánaðar.
Rcyltjavík 2. sept. 1882.
Uppsögn á blaðinu gildir ekki, nema VvIqA
hún sé gjörð fyrir I. okt. árinu fyrir. a\J. Old/O.
Hugleiðingar
um hin helztu mál, er eigi náðu fram
að ganga á alþingi 1881.
(Framh. frá bls. 78).
„11.
5- gr.
Bankinn má gefa út og koma í
veltu manna á milli seðlum, er tiema
jafnmiklu, sem hin seldu hlutabréf hans,
en aldrei meiru. Seðlar bankansskulu
gilda 5 krónur, 10 krónur og 50. kr.
6. gr.
Seðlar bankans skulu teknir með
fullu ákvæðisverði, sem gildur greiðslu-
eyrir í öll gjöld til landssjóðs, til allra
sveitarfélaga og annara almennra stofn-
ana í landinu.
7- gr-
Bankinn skal jafnan hafa að minnsta
kosti einn þriðja hlut af stofnfé sínu
fyrirliggjandi í slegnum gullpeningum
og silfurpeningum til að leysa til sín
seðla, þá er eigendur seðlanna óska.
III.
8. gr.
Bankinn lánar út fé gegn nægu og
tryggu veði, einkum fasteignarveði.
9. gr-
Stjórn bankans hefir heimild til að
semja svo við lántakendur, að þeir í
veðskuldabréfum sínum til bankans
gangist undir, að stjórn bankans megi
láta fógeta taka veðið lögtaki og selja
það við opinbert uppboð, ef þeir halda
eigi samninga sína við bankann, án
j þess sáttatilraun, lögsókn eða dómur
fari fram á undan. En rétt hefir skuldu-
nautur til, að búa til mál á hendur
bankanum til skaðabóta.
IV.
10. gr.
Bankinn tekur að sér fé til að geyma
og ávaxta um ákveðinn tíma, eða með
ákveðnum uppsagnarfresti.
V.
11. gr.
Til þess að koma bankanum á stofn,
má verja allt að 10,000 kr. úr lands-
sjóði. Fé þetta veitist bankanum sem
lán, og skal það að fullu endurgoldið
landssjóði á 10 ára fresti með 4 °/0 leigu
um árið.
12. gr.
Landshöfðinginn semur reglugjörð
fyrir bankann og setur bankastjóra til
að veita bankanum forstöðu fyrst um
sinn undir yfirumsjón sinni. Reglu-
gjörð bankans skal síðan leggja fyrir
næsta alþingi, og kýs alþingi upp frá
því bankastjóra, en landshöfðingi stað-
festir kosninguna41.
Ut af frumvarpi þessu spruttu mikl-
ar umræður á þinginu og risu þeir menn
einkum upp á móti því, er mest höfðu
stuttlánsfélags-frumvarpið. þ>eir sögðu,
að kostnaðurinn við að koma upp banka
væri ókljúfandi, og að til þess að banki
gæti staðizt þyrfti 5—10 miliónir króna,
en engar ástæður færðu þeir fyrir því
eða neinar reikningslegar sannanir. þ>eir
sögðu og, að tíminn væri enn ekki
kominn til að stofna banka, og að
bezt væri að stofna lánsfélagið fyrst;
það væri hægra að stofna banka á ept-
ir. Landsmenn mundu ekki kaupa
hlutabréf bankans og seðlar hans mundu
heldur eigi ganga út; almenningur hefði
hér ótrú á seðlum. þ>að væri of lítið
að hafa að eins */s af stofnfé bankans
fyrirliggjandi í peningum, og mundi
eigi veita af í/2. Að því mundi reka,
að bankinn kæmist í peningaþrot, því
að líklegt væri, að seðlar bærust mjög
að honum.
þessum viðbárum hrundu talsmenn
bankans gjörsamlega. Voru leidd rök
að því, að banki með einnar millíónar
stofnfé hlyti að geta staðizt með góðri
stjórn, og jafnvel þó stofnféð væri hálfu
minna. Fyrir því bar og síra Arnljót-
ur fram þá tillögu, að stofnfé bankans
skyldi að eins vera 500000 kr. af fé við-
lagasjóðsins. Skyldi fé þetta afhend-
ast bankanum að 3/5 í konunglegum
skuldabréfum, og að 2/5 í hérlendum
iðgjaldabréfum landsmanna, félaga og
stofnana, eptir sannvirði þeirra og í
Grafin lifandi
(eptir A. Badois).
(Niðurl’ frá bls. 77).
Nú var mér öllum lokið. Mér fannst
eins og höfuðið á mér ætlaði að springa.
Bg ætlaði að tala, en gat engu orði upp
komið. Loks tókst mér að stama fram þess-
um orðum :
»þér voruð í gröfinni, og eg er þorpari,
sem í nótt hef vanhelgað hvíldarstað hinna
dánu. Byrirgefið mér það í nafni hins misk-
unsama guðs og farið aptur í friði til hins
síðasta heimkynnis«.
»Guð hjálpi mér !—mér er svo illt—hjálp!
—eg dey«, sagði hún lágt og hneig niður.
þá datt mór allt í einu í hug : »Skyldi
aumingja stulkan hafa verið grafin lifandi?«
Bg þaut fram ur rúminu, tók um hendur
hennar,—þær voru heitar. Bg lagði hönd
mína á brjóst hennar,—hjartað hrærðist.
»Annaðhvort er þessi stúlka lifandi, eða
eg er þá orðinn vitlaus ?«
Eg stökk fram að hurðinni, reif hana upp
í ósköpum og hrópaði af öllum lífs og sálar
kröptum:
»Hjálp, hjálp I Hinn dauði er upp risinn«.
Stúdentar þeir, sem sváfu næst mér, vökn-
uðu þegar við kallið. þeir komu að vörmu
spori og þóttust fullvissir um, að eg væri
orðinn vitlaus.
»Aumingja greyið!« sagði einn þeirra.
»Bilkowsky hefði ekki átt að láta hann reyna
þetta. Eg þóttist undir eins viss um, að
hann mundi ekki þola það«.
»Já«, sagði annar, »það var ljótt af honum
að láta hann gjöra þetta. Hann er allt of
lingerður og huglítill til þess«.
Eg þóttist vita, hvað þeir voru að tala
um.
»Bg er ekki orðinn vitlaus«, sagði eg. »|>ið
getið sjálfir sóð, hvort það er satt sem
eg segi. Líkið er lifnað við«.
þeir fóru þá inn í svefnherbergi mitt, einn
þeirra laut niður að stúlkunni og tók á líf-
æðinni.
»Komið þið fljótt með ljós og brennivín
—hún er lifandi—hún er lifandi!!!«
Hinir hlupu nú til, hver vildi láta sína
skoðun í ljósi, svo að það varð slíkt rnálæði
og háreysti kringum stúlkuna, að það var
eins og kliður í fuglabjargi.
Yið lögðum stúlkuna upp í rúmið, dreypt-
um á hana nokkrum dropum af brennivíni,
og raknaði hún þá við.
Eg sótti háskólakennarann og hann vakti
það sem eptir var af nóttinni hjá stúlku-
aumingjanum og hjúkraði henni svo vel, að
hún var auðsjáanlega á góðum batavegi þeg-
ar morgnaði«.
Læknirinn þagnaði.
»Og hafið þér aldrei séð þessa stúlku
síðan?«, spurði eg.
»Jú, opt, opt; og þér líka«.
»Jeg? þekki eg hana?«
»Eins vel og þér þekkið mig«.
»Nú eruð þór að gjöra að gamni yðar,
læknir góður«.
»Mér er fúlasta alvara«.
»Hvað heitir hún þá ?«
»Sama og eg«.
»Er það konan yðar ?«
»því get eg ekki neitað. — þessi unga
stúlka giptist mér síðar. Foreldrar hennar