Þjóðólfur - 30.06.1883, Síða 1

r
FJÚDÓLFR.
XXXY. árg. Reykjavík, Laugardaginn 30. júní 1883. M 26.
Uflp- Kaupendr hér í bœnum, sem eigi
hafa borgað þ. á. þjóðólf, vera krafðir
borgunar nú um leið og þetta blað er
út borið, og þeir, sem nú borga eigi, verða
krafðir aftr um leið og næsta blað verðr
borið út, og eru peir beðnir að sjá svo
um, að borgunin verði þá til reiðu, því
að ella yerða þeir krafðir
uj)p á sjálfra sín kostnað
nema þeir semji öðruvísi um.
— Kaupendr hér í nærsveitunum áminn-
ast um, að þeir eiga að borga „þjóðólf11
eigi síðar en i 1. viku júlí-mánaðar.
— Kaupendr lengra að út um land á-
minnast um, að þeir eiga að hafa borg-
að „þjóðólf“ fyrir ágústlok.
Afgreiðslumaðr „þjóðólfs“ er Sighvatr
Bjarnason, landshöfðingjaritari, og er
hann að hitta i húsi sínu á Hlíðarhúsa-
stig hvern dag kl. 3 — 4 e. m. og eftir
kl. 7 e. m. — Hann tekur við andvirði
Þjóðólfs og sendir hann út.
IJm endrreisn
ins forna Austiirðingaíjórðiuigs.
(Eltir Jón prófast Jónsson í Bjarnanesi).
(Niðrlag).
Þegar alt þetta er tekið til greina,
vtrðist mér það ekkert áhorfsmál fyrir
oss A.ustr-Skaftfellinga, að vér eigum að
gjöra það, sem í voru valdi stendr, til
að stj'ðja það áhugamál Múlasýslubúa,
að inn forni Austfirðingafjórðungr
verði sem fyrst endrreistr til sjálfsfor-
ræðis, eða að inir sundrskildu hlutar
hans sameinist aftr í eina heild undir
sérstöku fjórðungsráði. Bezt kynni eg
líka við það, ef Vestr-Skaftfellingar
vildu vera oss samtaka i þessu, og eg
get varla annað ætlað, en að þeim væri
öllu hentugra að standa í sambandi við
A.ustfirðinga heldr en Sunnlendinga,
Því að bæði hefir hérað þeirra ávalt
Verið talið til Austfirðingafjórðungs,
°g svo rekr líka meiri hluti þeirra
verzlun austr á bóginn, og eru því hags-
munir þeirra að mörgu leyti inir sömu
°g vorir. Það er reyndar vitaskuld, að
að með því að Skaftafellssýslurnar eru
svo viðlendar og bygðin svo strjál og
sarngöngur erfiðar, þá verðum vér æf-
inlega að tiltölu atkvæðaminni um al-
menn mál en flestir aðrir landsbúar, en
þó munum vér geta betr komið málum
fram á Qórðungsþingi Austfirðinga,
heldr en í amtsráði Suðramtsins, og ef
vér getum það, þá sýnist mér, að vér
megum vel við una, þótt Múlasýslubúar
kynni ag v|jja hafa þar mest metorð,
(eins og forfeðr þeirra [þrændir] báru
forðum í Frostaþingslögum ægishjálm
yfir Háleygjum
og Mærum), og vér
hljótumaðsegja líkt og Bjarkeyingrinn
sagði fyrir Stiklastaða-orustu: „Hafa
frændir hér mannmúg mestan, kann ek
stórlæti þerra, at þeir muno eigi mér
vilja hlýða eða öðrum háleyskum
manni“.
— í 35. árg. „þ>jóðólfs“ nr. 19 stóð
grein frá yfirumsjónarmanni söngkensl-
unnar í skólum Danaveldis V. Sanne.
Fyrir framan hefir ritstjórnin sett dá-
lítinn formála. Allir vita, hvað ritstjóri
sá er fimr og leikinn í því að skjóta
formálum framan við, eftirmálum aftan
við og athugasemdum neðan við grein
í blaðinu; eg skal nú engan efa vekja
á því, að ritstjórinn sé venjulega bæði
heppinn og skarpskygn í slíkum auka-
greinum, en með því að mér skilst, að
beinzt sé að mér í þessum formála, skal
ég reyna til, að færa rök að því, að í
þetta sinn hefir hann hvorki verið
heppinn né skarpskygn. Ég er eigi
orðsjúkr maðr og skal því sem fæstum
orðum fara um það, að hann kallar
grein mína „býsna ósvífna, fulla af vífi-
lengjum og hártogunum“, án þess að
sanna þennan þunga dóm með einu
orði eða sýna eitt orð úr grein minni.
Ég tel víst, að ritstjórinn og alþingis-
maðrinn muni fróðari um það, hvað
frjálslegt og frjálslynt er, en aldrei hefi
ég neitt blað sjeð, sem talið er fylgja
flokki frelsis- og framfaramanna, sem
hafa slík orð um grein, sem það ekki
birtir, til þess að sanna slíkan dóm.
Grein sú, sem ég sendi „J>jóðólfi“,
var um „söngreglur“ J. H., svo að þótt
Jónas safnaði vottorðum frá öllum söng-
meisturum í heimi um sínar „forskel-
lige Samlinger til Brug for Sangfor-
eninger og Skoler“, þá stoðuðu þau
sön•greglurna.r ekki neitt, því að „hen-
tede fra de bedste Samlinger“, getr
einungis átt við sön<gheftin, en ekki söng-
reglurnar. Auk þess er ekki sagt einu
sinni, að hefti Jónasar séu gallalaus,
eða að það hafi verið rangt að finna
að þeim ; það hafði ég gert og Sanne
vissi það, þvíað hann sagði mér sjálfr
að Jónas hefði beðið sig um þetta vott-
orð einmitt í því skyni að gera aðfinn-
ingarnar að engu. J>að sér hver heil-
vita maðr, að þegar Sanne vissi, að beð-
ið var um vottorðið til að gera aðfinn-
ingarnar að engu, þá hefði hann, ef
hann hefði séð sér fært, sagt að ekkert
vœn hægt að þeim að finna, eða þá að
minsta kosti sagt, að óþarfi væri að
finna að þeim. En það er alveg eins
og hann forðist alt slikt eins og heit-
an eldinn. Hann talar svo í almenn-
um orðum, að það er eins og hann hafi
vegið hvert orð. Herra Jónas tekr
ekkert eftir þögninni um aðfinningarn-
ar, sér ekki heldr að svo almenn orð
stoða hann ekkert við sérstaklegar að-
finningar. Hann hleypr með vitnis-
burðinn í þjóðblaðið. Herra Jónas, hann
er ekki fyrsti maðrinn, sem hefirbeðið
sér meiri menn um vottorð og vitnis-
burði og svo orðið utan við sig af gleði
þegar hann hefir kríað út vottorð, sem
allir sjá, nema hann, að ekkert er að
græða á. Allar mínar aðfinningar standa
enn óhaggaðar, eins og hver heilvita
maðr getr séð. Villurnar 68 að tölu—
í heftunum og fyrri söngreglum Jónas-
ar—hefi ég sýnt og sannað, og nú tel
ég að þær séu fullsannaðar, þar sem
Jónas 1, aldrei hefir reynt til að hrekja
rök mín, og 2, er nú svo f vandræð-
um staddr, að hann fer í annað land
til að smala vottorðum, og getr ekkert
fengið, sem stoðar hann.
Viðvíkjandi aðfinningum mínum við
söngkenslubókina „fyrir börn og byrj-
endr“, þá skal ég geta þess, að ritstjóri
„Norðanfara“ hefir lofað mér að taka
svar mitt gegn því, sem Jónas svaraði
þeim aðfinningum í Skuld V. 169.
Að endingu vil ég sterklega ráða
Jónasi frá, að leita aftr til Sannes með
að fá vitnisburð. Ég er hálf hræddr um,
að Sanne kynni að þreytast á því, og
seinni vitnisburðrinn yrði, ef til vill,
ekki lagaðr til þess að birtast í þjóð-
blaðinu, sem eindregin meðmæli frá
„yfirumsjónarmanni söngkenslunnar í
skólum Danaveldis“.
Björn Kristjánsson
frá Akreyri.
* * *
— Herra B. K. hafði látið í veðri
vaka, að frágangrinn á söngheftum hr.
J. H. lýsti vankunnáttu; hr. V. Sanne
vottar, að þær sé samdar með „smekk-
vísi og kunnáttu“. Samt þykir hr. B.
K. vottorð hans ekki að neinu nýtt( !).
En hafi aðfinningar B. K. við söng-
heftin verið hártoganir einar og heimsk-
ur, þá getr hver einn ráðið í, hvers
virði aðfinningarnar um söngreglurnar
sé.— J>að er dálítið hæpin ályktun hjá
hr. B. K., að það sé óhætt að taka
það, að greinum hans er ekki svarað,
sem merki þess, að þær verði ekki
hraktar. Menn láta oft fleiru ósvarað,
en þvf, sem órækt er; sumt þykir ekki
svaravert, og svo mun vera um greinar
hr. B. K.
Ritstj. „þjóðólfs“.
t
Ástriör Hannesdóttir.
þann 26. febr. þessa árs andaðist að Vil-
mundarstöðum í Reykholtsdal sóma og dánu-
konan Astríðr Hannesdóttir. Kona þessi
var fædd á næsta bæ Steindórsstöðum, og
átti góða og heiðarlega foreldra í bændaröð;