Þjóðólfur - 21.07.1883, Síða 3

Þjóðólfur - 21.07.1883, Síða 3
norðurhafnirnar að taka þar vesturfarana, sem Camoens varð að yfirgefa. Nokkur bréf um fátækrastjórn. Herra ritstjóri! Hftir samkomulagi við vin minn J. . .. sendi ég yðr bréf þessi, og vænti ég þess að Þér ljáið þeim rúm í blaði yðar.—Eins og bréfin sýna sjálf, eru þau í fyrstunni prívat- bréf milli kunnugra manna, skrifuð í flýti, °g er málefnið því ekki svo vel meðhöndlað sem við mundum annars hafa gjört, ef við hefðum ætlað að rita um það opinberlega; en bréfin geta þó þénað til að gefa sýnishorn af fátækrastjórnar-ástandinu hér í þverár- þingi; liklega mun víðar vera pottr brotinn hvað það snertir, og ekki vanþörf á að hreyfa við því. Vœnti ég að þér gjörið athuga- semdir við bréf okkar, og leiðréttið okkr, þar sem yðr sýnist að við förum villir vegar. Með virðingu. S. I. L...., 3. nóv. 1882. Heiðraði vinr! Hér kom í gær þ. frá G. með ávísun frá Þ©í sem gjaldkera sveitarsjóðsins, upp á 20 kr- af þ. á. útsvari mínu. Af því mér var ekki kunnugt, að hann væri einn af þurfa- mönnum sveitarinnar, spurði ég hann, fyrir bvern hann ætti að veita þessu útsvari mót- töku; en hann kvaðst eiga að fá það sjálfr. Hófst þá milli okkar þetta samtal: Ertu nýbúinn að segja þig til sveitar? — ég gjörði það í haust.—Hefirðu mikla fjölskyldu?—Eg hefi konu og tvö börn, á 1. °S 3. árinu.—Eruð þið heilsulítil hjónin?— ■nei, við erum svona við þetta. — Er langt síðan þið giftust ? — jþrjú ár. -—Voru þið þá efnalaus ? — 0 fremr vorum við nú það, og Það lítið við áttum er nú farið. — Svo ; en hvar hafið þið haldizt við síðan ? — 0 við böfum nú verið þarna út á nesinu hingað °g þangað í húsmensku; það er ekki svo gott að koma sér fyrir í þessari tíð. — Hef- irðu ekki róið ? — 0 jú. — Hefirðu þá ekki aflað ? — Ojú, en maðr hefir orðið að lifa á Því og láta það í skuldir.—Nú ; svo þið höfð- uð ekkert fyrir ykkr að leggja í vetr ? — Ekki Seta það heiti.—Hvað á að leggja ykkr mik- af sveitinni ? *—Ekki nema sem svarar Kieðgjöf með öðru barninu, held ég. — Svo ; Þó það. Viltu ekki vera í nótt? — Ojú, ég tek til þakkar.— Komdu þá inn,-—Ég lét þ>. setjast á rúmið hjá Jóni vinnumanni mín- 'im; þar sat hann um kveldið. |>að var Þœgilega hlýtt í baðstofunni. Jón keptist við að kemba alla vökuna, en þ>. sat rólegr °S bað ekki um vinnu; en svitinn rann af bonum; það stirndi á hann, vesalinginn, Sena ekkert hafði fyrir sig og fjölskyldu sína leggja. Ég mátti skammast mín fyrir vmnumanninn minn; hann var ekki nema að eins rjóðr og mátulega heitr við vinnuna, °g er hann þó maðr í bezta blóma og ötull “i vinnu. f>að leit út fyrir að þeir sessu- nautar hefðu haft ólfka vist það sem af var ■Vlstarárinu; og mér er næst að álíta að f>. bafi enn ejgj ijðjð neyð í neinum aðbúnaði. Hn ég vil nú gjöra ráð fyrir að þið hrepps- ^efndarmenn og sveitarstjórar hafið ná- væmlega aðgætt hagi hans, áðr en þið °röð að leggja honum fé úr vorum vösum. En eftir því sem hann segir af fjölskyldu sinni og heilsufari þeirra hjónanna, get ég þó ekki skilið, að nauðsyn hafi verið til að fara að leggja honum sveitarstyrk, og vil ég nú biðja þig að upplýsa skilning minn á þessu. f>að verðr þó að vera þér skylt að gjöra grein fyrir meðferð gjalds er þú krefr. Vinsamlegast. J. E. S. Hinar ávísuðu 20 kr. hefi ég greitt f>. Sami J. * * * II. H...., 28. nóv. 1882. Góði vin ! Ég fékk bréf frá þér með f>. á G., og vil ég nú gjöra þérþaðkunningjabragð að skrifa þér nokkrar línur, enda þótt ég finni enga skyldu hjá mér til þess; því sem gjaldkeri sveitarsjóðsins innheimti ég einungis þau gjöld, er sveitabœndr hafa samþykkt að greiða, og falið mér að innheimta. Að þú komst ekki á hausthreppaskilaþingið og tókst þátt í umrœðunum um sveitarmálefnin máttu sjálfum þér um kenna. Hvað annars f>. og hans hyski viðvíkr, þá er því máli svo var- ið, að hann sagði sig til sveitar í haust, og tjáðihreppsnefndaroddvitanum vandræði sín. Nefndin sá sér ekki fært að synja honum styrks; því þá mátti búast við að hann yrði þurfandi einhvörntíma í vetr, og þá fluttr á okkr, eða að hann færi að skulda takmarka- laust upp á okkar reikning hjá N.hreppi, þar sem hann nú er, og mundi það hvort- tveggja verða Verra. Ég er að sönnu á því, að f>. hefði að þessu sinni engan styrk átt að fá; því hann aflaði töluvert í fyrra vetr og í vor, en vanrœkti að útvega sér viffnu í sumar; en við þetta er ekki hægt að ráða; því ef vér tökum ekki góðfúslega við hverju sem þannig er að oss rétt, verðr því tafar- arlaust kastað oss í nasir, og það máske svo harðfengilega, að lengi svíðr eða blœðir eftir, með öðrum orðum: taki maðr ekki þurfamönnunum undir eins og þeir kvarta, og það, ef til vill, án þess að þurfa, verða þeir valdboðnir upp á menn síðar, og þá oft stór-skuldugir öðrum sveitarsjóði, og má maðr þá gjöra svo vel að punga út með peninga f skuldina, og svo taka við þurfa- manninum sjálfum, oft þegar verst gegnir. Veiztu ekki að sveitarstjórnvísin nú á tím- um er í því innifalin, að hvert sveitarfje- lagið gjörir öðru alt það til óhags, er það getr, og að utansveitar-fátæklingum er góð- fúslega hjálpað til að komast á sína sveit, undir eins og þeir eru orðnir efnalitlir, eða hafa dvalið 8—9 ár í annari sveit ? Sveit- árstjórarnir sýna oft fram úr skarandi fram- kvæmdarsemi í því að útvega slíkum mönn- um lán og svo vegabrjef, og stendr ekki á samþykki sýslumanna og afgreiðslu í þeim efnum, þó sumt sem nauðsynlegra er megi búa á hakanum hjá þeim. Vinsamlegast. S. III. L...., 18. des. 1882. Heiðraði vinr! Eg þakka þér fyrir tilskrifið ... Fyrst við á annað borð erum farnir að skrifast á um sveitarstjórnarmálefni, ætla ég að svara þér aftr upp á bréf þitt af 28. f. m. f>að að ég sókti ekki haustfundinn, get ég ekki afsakað með öðru en því, að ég áleit slíkt vítalítið, þar eð þingvítissekt er talin ein kr.; og þó ég væri krafinn um hana, þykist ég þarfari heima en á slíku þingi, sem hreppaskilaþing vor eru vanalega; því hing- að til hefi ég ekki átt því að fagna, að tillögur mínar hafi verið teknar til greina af sveitarstjórninni. f>á sjaldan eg hefi sókt þá fundi, hefir mér virzt þingfært þá þvl að eins, að prestr og hreppstjóri hafi þar verið. Gjöri ég ráð fyrir að svo hafi enn verið í haust. Prestarnir, sem aldrei þreytast á að prédika sælu fátæktarinnar, geta náttúrlega ekki haft á móti því að styrkja þessa drottins voluðu, þó svallarar og letingjar séu; og þar sem prestrinn hefir töglin og hagldirnar í sveitarstjórnar- málum, hefir hreppstjórann undir hendinni en aðra bændr í vösunum, þá er eðlilegt að sveitarstjórnin verði eintóm náð ogmisk- unn slíkum volæðingum til handa. Ég hefi nú komizt eftir, að f>. aflaði vel síðastl. vetr og vor; að hann sat heima í sumar, aðgjörðalítill, og vildi ekki ganga í vinnu þó hún byðist; að hann oft var drukkinn á slangri; að hann tók út á fisk sinn mikið af vínföngum, kaffi og tóbak, sem hann kvað brúka á ýmsa vegu og ekki spara; hvorugt hjónanna nenti í fyrra vetr að mala rúg til matar sér, heldr gáfu grannkonu sinni einni fjórðapart af því í mölunarlaun, og tóku þau svo tómt hveiti og mjöl í sumar handa sér. í stuttu máli: þau hafa synt ina mestu eyðslusemi og ráðleysi, og hvor- ugt gjört nokkurt ærlegt handtak síðan þau giftust, nema þegar maðrinn hefir róið á vertíðunum en konan hirt börnin. Nú hefir sveitarstjórninni þóknazt að gjöra oss sveitar- búum að skyldu að annast þau, af þvi þau nenna því ekki sjálf, eða, eins og þú kemst að orði, af ótta fyrir enn þyngri búsifjum af þeim, ef ekki væri undir eins vel við brugð- izt. Enn ertu þá viss um að þau gjöri sig ánægð með þetta barnsmeðlag? Ef ég þekki rétt slíkar persónur, má sífelt búast við kvabbi þeirra, úr því þau komast á lagið; gæti jeg trúað að þau þyrftu aðrar 60 kr. til, áðr vetrinn er úti: — f>að er því miðr of satt, að alt of mikil úlfbúð á sérstað á milli sveitarfélaganna, og að opt er ósæmi- legum brögðum beitt til að losast við ímynd- uð yfirvofandi sveitarþyngsli, svo þar af leiðir aftr margan óhag; vænti ég að heyra uppástungu þína um að afstýra því, þegar þú skrifar mér næst. Ég vil nú ekkert tillit taka til þeirrar óstjórnar, en skoða málið eins og það liggr beinast fyrir. Alít ég, að það séu óhafandi lög (ef nokkur eru), sem heimila hverjum letingja og óreglu- manni framfærslu af annara fé, þegar hann er búinn að sóa eigum sínum eða nennir ekki lengr að hafa ofanaf fyrir sér, en hefir þó krafta og ástæður til þess. Spurðu þá menn, sem þekkja til slíks hjá öðrum þjóð- um, livert sá rnundi álitinn sannr þurfamaðr er daglega keypti vínföng og væri drukkinn, reykti, spýtti og snýtti tóbaki takmarka- laust, drykki sterkt kaffi 4—6 sinn. á dag hjá sjálfum sér, og hefði þar að auki hagfelt fæði af dýrri matvöru hverdagslega, smjör- ið jafnþykt brauðinu o. s. frv., en veigraði sér við að taka atvinnu sem áreynslu krefði, og hvort slíkum mönnum mundi vera lagt af fátækrasjóðnum nær sem þeir æsktu þess. Ég held ekki; enda væri það til að eyði- leggja alla lífsviðleitni, ef hver gæti, eins og Hrappr, sezt að anuars mötuneyti þeg- ar honum sýndist. Mór dettr í hug saga

x

Þjóðólfur

Beinleiðis leinki

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Þjóðólfur
https://timarit.is/publication/72

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.