Þjóðólfur - 29.11.1883, Blaðsíða 2

126
Þjóðverja, Austrríkis og ítaliu, og sem
sagt er að Spánarkonungr hafi gengið
i. í þetta sama bandalag hefir nú
konungsrikið Rúmenía gengið, og þyk-
ir mörgum, sem það sé skiljanlegt svar
til Rússa fyrir undirróðr þeirra í
Bolgaralandi.
Danmörk. — þ>aðan er mikið skráð
um heimsóknir þær, er konungr vor
hafði af börnum sínum í haust, og því
stórmenni, er þar fylgdi með, svo sem
þeir tengdasynir hans prinsinn af
Wales og Rússakeisari. Meðan þeir
dvöldu þar, kom og Gladstone, forsæt-
isráðherra Engla, á lystiskipi til Hafnar,
og heimsótti hann konung.— En þessar
heimsóknir hafa enga þýðing fyrir heim-
inn, heldr að eins fyrir þá sjálfa, er
þar áttu hlut að máli.
—„Dijmphna“, er vér gátum um ný-
lega, losnaði úr ísnum í Kariska hafinu,
eins og við var búizt, en braut í sér
skrúfuna og var komin til Noregs, er
síðast fréttist, á heimleið til Danmerkr
með heilu og höldnu.
—Rikisþing Dana var sett á venjuleg-
um tíma, og bar það helzt til nýlundu
þar, að Krabbe bæjarfógeti, er lengi
hefir verið íormaðr fólkþingsíns, tók nú
eigi kosningu, hafði hann lýst yfir því
í vor, er þingi var slitið, að hann mundi
eigi oftar taka kosningu. í fyrra lenti
honum í deilu við einn helzta skörung
vinstri manna Herup, og gjörði Horup
honum upp úr því lífið svo súrt, að
Krabbe mun hafa fengið nóg af. Vinstri
menn réðu forsetakosningu, og kusu
til forseta Berg, forvígismann vinstra
flokks þingsins. Una hægri menn því
ið vesta. þ>að sem af var þingi, var
ekkert sögulegt orðið, utan það, að
vinstri menn, sem ráða lögum og lof-
um á þinginu, höfðu að eins sett tvær
nefndir, auk inna lögboðnu, það sem
enn var kornið þings. Annað var íjár-
laganefndin, og til hennar vísuðu þeir
þeim málum, er þeir vildu nokkru sinna,
en þau voru reyndar fá. Hin nefndin
var eins konar ruslakista, er þeir vísa
öllum öðrum frumv. stjórnarinnar í, og
þykir það alt til dauða dæmt, er þá
leið er vísað. Enda kalla hægri menn
hana greftrunarnefnd. Eins og kunn-
ugt er, þá er það nfl. nú ráð vinstri
manna, til að koma Estrúps ráðaneyti
frá völdum, að láta ekkert frumvarp
fram ganga, það er stjórnin ber upp.
Enn landsþingið gjörir frumvörpum frá
vinstri þingmönnum, er fólksþingið sam-
þykkir, sömu skil, og verðr þvi lítið
um nýja löggjöf í Danmörku meðan
þessu fer fram. Langmestr hluti þjóð-
arinnar fylgir vinstri mönnum, og eykst
þeirra flokkr dag frá degi. Hafi þing-
menn þessa flokks því þol, og bresti
eigi þjóðina úthald til að fylgja þeim,
þá er varla efamál, hver endir verðr á
stjórnardeilu Dana.
Síðustu fregnir. [Eftir „DailvNews11,
„Standard“ og „Newcastle Cronicle“
io.—12. þ. m.].—q. þ. m. fékk utanríkis-
ráðherra Frakka, Challemel-Lacour, or-
lof frá embætti um stund fyrir sjúk-
leika sakir. Forsætisráðherrann Ferry
tók að sér utanríkismálin. J>að er mál
manna, að Challemel-Lacour munialdrei
taka aftr við ráðherrastörfum, heldr
muni Ferry halda þeim. Fregnriti
Standard’s segir, að það mundi öllum
erindrekum útlendra ríkja í París vel
líka, að þessi skipti héldust, og mundi
það mjög miða til að vinsæla Frakk-
land meðal erlendra þjóða. „þ>rátt fyrir
sinn af bragðs-lærdóm og ágæta mælsku
er Challemel- Lacour enginn stjórn-
kænskumaðr. Hann er, hefir verið og
verðr ávalt—prófessórinn“, segir fregn-
ritinn; „stjórnkænskumaðrinn (diplómat-
inn) þarf að vera lipr og lagirin, geð-
stiltr og umfram alt hafa rriannþekking
og heimsþekking. f>essa eiginlegleika
skortir Challemel-Lacour, en þeim er
Ferry gæddr sem bezt má verða. Og
fyrir utanríkisráðherra eru þeir meira
virði enn allr bókvísdómr".
— ii þ. m. var ár liðið frá dauða
Senor Figueras’ (í Madríd), en hann
var fyrsti forseti þjóðveldisins á Spáni.
f>ann dag fór flokkr mikill þjóðvalds-
sinna, milli 3 og 4 þús., til grafar hans
og skrýddu legstein hans blómum.
Voruviðþað færi margar ræður haldn-
ar, og mæltu allir fyrir því, að allir
flokkar þjóðvaldssinna ættu að samein-
ast, þrátt fyrir meiri eða minni skoð-
ana-mismun. Bréf voru upp lesin frá
Zorilla, Salmeron og fleirum. Alt fór
fram með mestu spekt og reglu.
— Sama dag var mikill mannfundr
haldinn að Monaleigh Chapel í írlandi.
Hélt Healy þingmaðr þar ræðu, og
fóru honum svo orð um næstu kosn-
ingar, að þá er þær væru um garð
gengnar, mundi Parnell hafa 80 fylgis-
mennn í neðri málstofunni, og væri
það svo mikill fjöldi, að með því fylgi
gæti hann ráðið, hvorir bæru hærri
hlut i öllum málum á þingi, Whiggar
(framfaramenn) eða Torýar (aftrhalds-
menn), og mundi þá fylgi hans verða
dýrkeypt, svo að hann mundi þá geta
unnið nokkuð á til frelsis írum.
— Sama dag voru fundir haldnir f
nálega hverri borg á Ítalíu, að undir-
lagi yztu vinstri manna. Var það fund-
arefnið, að fara fram á, að krefjast al-
menns kosningarrjettar í sveitastjórn-
ar- og bæjarstjórnar-málum, og að kon-
ur fengi og atkvæðisrétt í þeim mál-
um jafnt körlum. Blaðið Bersagliere
segir að Crispi, Cairoli, Zanardelli,
Baccarini og Nicotera, allir miklir
þjóðskörungar, sumir fyrverandi ráð-
herrar, hafi bundizt í eitt lag allir með
flokkum sínum til að halda fram kröf-
um þessum gagnvart stjórninni.
— 10. þ. m. voru í hverri heldri
borg í heimi, þar sem lútherskir söfn-
uðir eru, haldnar Lúthershátíðir, og
eru blöðin frá 10.—12. þ. m. full, sem
nœrri má geta, af fregnum um það.
Bróðir okkar Færeyingrinn
hefir lengi átt þátt í því að gjöra sig
heimakominn hjá okkr mörlöndunurn.
Hann hefir komið til okkar ár eftir
ár, lagt skipum sínum upp í landstein-
unutn hjá okkr, fiskað á fjörðunum
okkar, skorið sundur veiðarfærin okk-
ar, skotið í beitu æðarkollurnar okkar,
og aðra fuglana okkar, svínfylt sig
og slegizt í hverri kaupstaðarferð í
kaupstöðunum okkar, og hneykslað
með því tilfinninguna okkar; en við
höfum tekið því með íslenzku þolin-
mæðinni okkar við alt útlent, enda
var þetta líka bróðir okkar — þó hann
væri ekki nema Færeyingr, skinnið
a’ tarna !
En firðirnir okkar fiskisælu á austr-
landi eru ekki takmarkalausir; þeir
eru ekki nema firðir; og þorskrinn
okkar er sérvitringr, eða það sem
meira er: hann er þorskr, og hefir
ekki vit á að fylla alla firðina, heldr
vill hann halda sig á vissum stöðvum,
par vill hann láta veiða sig; annar-
staðar vill hann ekki „bíta á krókinn".
þ>ess vegna eru fiskimiðin okkar enn
takmarkaðri, en firðirnir, 0g það er
svo margr mörlandinn sem þarf að
fá sjer fisk úr sjó, að full-þröngsett er
oft á miðunum; menn eiga í vök að
verjast, að leggja ekki lóðirnar hver
ofan í annan og gjöra ekki hver öðr-
um ógagn. Svo er nú austfirðingrinn
ekki sanngjarnari en það, heldr, að
hann vill ekki að einstakir menn hefti
fiskigönguna með veiðarfærum sínum,
t. d. girði fjarðarkjaftinn þveran með
lóðum, og því var hann svo djarfr, að
nota heimild þá, sem lögin veittu hon-
um, til að búa sér til fiskisamþyktir.
Hann fékk þær staðfestar til ákveðins
tíma til reynslu af amtinu. Auðvitað
voru þær samdar til að efla hagsmuni
íbúanna sjálfra í þeim fjörðum, er veið-
ina eiga að nota; þeim datt ekki í hug,
að þeir væri skyldir að gæta hags-
muna Færeyinga, par sem peir
komu í bága við hagsmuni lands-
manna. Lögin munu heldr ekki hafa
ætlazt til annars, þvi hafa þau lagt það
undir alkvæði peirra, er í bygðarlagi
hverju búa, hversu þeir vilji haga sam-
þyktunum. Nú reyndist samþykt aust-
firðinga svo, að þeir báðu um endr-
nýjung á staðfesting samþyktarinnar,
þá er reynslu-tíminn var út runninn.
Amtið segir: „Nei !“ — Af hverju? —
Var það af því að amtið hefði komizt
að raun um, að samþyktin væri bygð-
arlaginu, sem í hlut átti, til tjóns ? —
Nei, langt frá! En Færeyingar höfðu
farið í okkar holla trygðavin Nelle-
mann, og tjáð honum, að þeir, Færey-
lngarnir, þjóðblendingarnir, þjóðernis-
leysingjarnir, væru eitt danskt amt úr
Danmörku. þeir væru því réttir Nelle-
mannslandar, og þar á ofan ráðgjafa-
hollr hægrilýðr, en vér, baldstýrugir
mörlandarnir, dirfumst að risa upp á
aftrfótunum móti „dönskum þegnum“
og þættumst eiga rétt á að skipa at-
vinnuvegum vorum samkvæmt einhverj-
um íslenzkum lögum, sem sig varðaði
ekkert um, og boluðum sig svo, sig
(hér kom hjáróma gremju-gráthljóð í
kverkarnar), já, sig, „danska þegn-
ana“, burtu af veiðistöðvum vorum.
Hvað gerir Nellemann svo? — Jú, hann
bannar amtmanninum að staðfesta aftr
veiðisamþyktina austfirzku, eða í öllu
falli fer þeim orðum um þetta, sem
ráðgjafahollr maðr, sem ekki var nema
settr í embætti sínu, hlaut að taka sem
bann.
Og vor færeyski bróðir „tríumfer-
ar“ og hefr á ný sína fyrri aðferð á
fjörðum vorum.
Nú í sumar samþykkti alþingi vort
lög1 um fiskiveiðar útlendra hér við
land. J>ar er meðal annars kveðið svo
á, að veiði á opnum bátum í landhelgi
megi þeir einir reka, sem búsettir eru
íslandi. Færeyingrinn kemst að þessu,
og rís nú upp til handa og fóta, bæði
í blaði þeirra Færeyinga (Ayntstidende
for Fœr. eða Dimmalœtting), og svo í
„Dagblaðinu" danska, og vafalaust fær
veslings Bærentzen þeirra (sem ávalt
þegir á þingi Dana) málið, og hleypr,
sem fyr, { herra Nellemann, til að fá
hann til að láta konung synja lögunum
staðfestingar. Að minsta kosti lætr
„Dimmalætting“ og höfundrinn í „Dag-
blaðinu“ (hr. Bærentzen?) þá vissu von
í ljósi, að það muni takast.
Vér viljum nú reyndar, þrátt fyrir
sorglega undanfarna reynslu, bera það
traust til herra Nellemanns, að hann
fari ekki að afsetja algjörlega Kristján
9- °S 8‘jöra bróðr okkar Færeyinginn
1) Vor heiðraða færeyska systir, sem heitir
„Dimma“ (og kemr út i skómaskoti því, er pórs-
höfn heitir) veit ekki, að alþingi býr til lög, en
ekki frumvörp (sjá Nr. 42 þ. á.). Væri það
frumvöri> gæti konungr breytt þeim. En það
gelr hann ekki; hann getr að eins neitað að
staðfestft þau, alveg eins og lög rikisdagsins.
„Dimmu“ hefir líkl. verið að dreyma um amtsráð
hæreyinga, sem kallar sig iögj>ing, líklega af því,
að það getr ekki gefið lög (sbr. lucus a HOH
luoendo)!