Þjóðólfur - 22.12.1883, Page 1

XXXY. árg.
M 45
f JÉií&r;
Reykjavík, Laugardaginn 22. desember. 1883.
Othello Mattíasar.
Eftir JÍIRÍK yVÍAGNÚSSON.
(Niðrlag).
Bls. 18, eftir 7. línu hefir þýðari
hlaupið yfir línu og misþýtt fyrstu orð
næstu línu, til þess að þau féllu við
það, sem þau ekki eiga saman við :—
Hert:—‘I did not see you, welcome
gentle signor;
We lacked your counsel and
your help to-night’.
Brab:—‘So did I yours’. Frá þessu
gengr Matt. þannig:—-
Hert:—‘Heill, kæri vin, vér sáum yðr
eigi’.
Brab:—,Né yðr eg’.—Og þó var Brab.
nýgenginn inn I ráðstofuna, þar er her-
toginn sat í forseta sæti á ráðstefnu,
og kom einmitt í þeim tilgangi, að fá
hertogann til að rétta mál sitt við O-
thello ! — Orðrétt er þetta :—
Hert:—‘Heiil, tigni herra’, eg tók ei eftir
. yðr;
I kvöld oss reið á ráði yðru’
og liði’.
Brab:—‘Og mér á yðar eigi síðr’.
Annars eru yfirsjónir af þessu tagi,
sem margar eru i bókinni, með fram á
ábyrgð félagsins, sem gefr bókina
út.
Á bls. 19, ]0_15> lýsir Othello kafla
úr æfi sinni þannig:—
Rude am I in my speech
And little blest with the soft
phrase of peace;
For since these arms of mine
had seven years’ pith
Till now some nine moons was-
ted they have used
their dearest action in the ten-
ted field’
Matt.:— En ég er ærið stirðmáll
og hef ei iðkað orðræður á
þingum,
því síðan þessir armar að eins
höfðu
sjövetra merg og þar til fyrir
fám
tunglkomum síðan, öll var þeirra
iðja
að rækta völl, sem herbúðum
er hulinn.
Svo Othello gjörði ekkert annað, en
bera á einn völl, sem altaf er hulinn
herbúðum ! Trúir ið íslenzka bókmenta-
félag því, að Shakspere fari með ann-
að eins þvaðr eins og þetta?—Nokkuð
nær frummálinu má þó komast :—
En mér er stirt um mál
Og illa gefinn fagrgali friðar ;
Því síðan ára sjö þeir hlutu
merg
Alt þar til nú fyr’r eitthvað níu
tunglum,
Var örmum mínum tamast orku’
að neyta
Á [tjaldskipuðum vigstöðvanna
völlum.
Bls. 23, 5: Brabantio kveinar um barna
ólán sitt, og segir :—
‘I had rather adopt a child
, than get it’.
£>etta þýðir Matt.:— ‘Ég átti fyrr að
ala upp börn en eignast’, sem ég fæ
ekki betr séð en allir lesendr, ókunn-
ugir frummálinu, verði að skilja svo,
að hann harmi það ólán, að hafa átt
að ala upp börn áðr en hann eignað-
ist börn. Éýðingin er blátt áfram :—
‘Arfleiða kysi ég heldr barn en
eiga’-
I tveim síðustu viðræðum þeirra her-
togans og Brabantios á þessari bls. fer
öll hugsun frumhöfundar svo 1 glundroða
í þýðingunni, að þar sér varla eyfið af.
En vandþýddar eru þessar viðræður, því
bæði eru þær í rimi, og svo er hugs-
unin svo hnitmiðuð og málið eftir því
svo fast og sett að alt- er í þeim skorð-
um, er eigi má frá vikja. Hér er frá-
gangrinn svo hjá Mattiasi, að ég fyrir
mitt leyti skil ekki einu sinni íslenzk-
una sumstaðar. Ég tek til dæmis þetta
(6 og 5 1. að neðan) :—
‘He bears the sentence well,
that nothing bears
But the free comfort which
from thence he hears’
sem eru sveigingar-yrði Brab. til her-
togans fyrir það að hann frádæmdi
ekki Othello dóttur Brab. og eiga um
leið að mótmæla ráðleggingu hertog-
ans, að menn skyldu gjöra sér að reglu,
að bera það harmalaust sem engin bót
lægi víð. Éessi orð þýðir Matt. þannig:
‘Og góðan lærdóm ber sá
hér frá borði,
sem ber hann tóman með
hans hreysti-orði’, og mér, að minsta
kosti, er enginn vegr opinn til að fá
hér vit úr.
Hugsunin er:—‘Sá ber vel dóm, er dæmdr
ber ei meira
Enn dómsins huggun
borna’ að fegnu eyra’.
Bls. 25,23-25. telr Othello fram ástœður
sínar fyrir því, að hann vili leyfa De-
sdemonu að fylgja sér á herferðinni
gegn Tyrkjum, enn getr um leið ýmis-
legs, er eigi standi bak við vilja sinn í
því efni, og er þar á meðal þetta : —
‘Nor. to comply with heat—the
young affects
In me defunct—and proper sa-
tisfaction’, og
Matt. fer með þannig: —
‘Né til að svala blóðs míns
bernsku fýsnum
í þessu sjálfs mín unga yndis-
standi.
Enn rétt er það :
‘Né heitum losta svala’og seðja
fýsn—
því æsku minnar ástríðum er
lokið’.
Enn—ég gleymi mér. Ég er ekki
kominn út fyrsta þátt !eiksins enn. enn
mál þetta þó orðið svo langt, að varla
gegnir hófi. Að eins eitt dœmi
vil jeg fœra til enn, og láta svo staðar
nema með ástœður fyrir því dómsat-
kvæði, er hér er verið að fœra rök að.
Á bls. i20,17 er eftirtektaverðr staðr,
sem nauðsynlegt er að leiða athygli að;
Othello heyrir að Cassio sé ekki drep-
inn, og segir : —
'then murder’s out of tune,
And sweet revenge grows harsh’;
eftir orðunum : —
‘þ*á er morðið hjáróma.
Oghefndin sjálf in sœta verðr rám’.
Enn úr þessu gjörir Matt. : —
‘morðið missir þá
sinn höfuðstaf og hefndin kveðr
skothent'.
Hér er ekki nóg með því, að grund-
vallar hugmynd frumhöfundar, sem er
söngr, er steypt um, og grundvallar-
hugmynd önnur sett í staðinn eftir höfði
þýðanda, sem er rlm; — þau Morð
og Hefnd eiga að setjast við að fara
að yrkja!—heldr er Shakspere látinn
hafa komið fram á 16. öld á ensktleik-
svið með líkingu, sem heimti in þýð-
ingarmestu kjarn}>rði sín úr háttatali
Snorra Sturlusonar! Og enda ekki nóg
með þessu, heldr er Shakspere þar á
ofan látinn hafa orðið ‘skothent’ í þeirri
merkingu, er alþýðuskáld og almúgi á
íslandi hafa lagt í það nú á síðari tlm-
um.—Risum teneatis amici? !
þ>á er meðferðin á málinu! Eg get
ekki nefnt nema fáein dœmi af því tagi,
er rétt fyrst verða fyrir. Hvað þýðir
t. a. m., ‘að láta þig vorkennast fyrir’;
bls. g.j ? — ‘eigi er holt að mœta móti
Márnum’, bls. 20,32?—‘ef ég mætti geta,
bls. 13...,? ’breyskleikr frétta’ og ‘að
blindast gagnvart aðalmáli’ bls. r 6,18-19?
—‘viðburðir bíða sinnar lausnarstundar
í kviðrúmi tímans’! bls. 29,21?—’Eg kalla
þetta. (sic) ei bón; nei, eins og ef ég
mæltist til, þú hefðir hanska, o. s. frv.,
bls. 62, neðst ?—‘þ>að var þessi hin sama
hönd sem hjartað í mér gaf þér, bls.
79,21 ’ 29? Eitthvert ríkisefni . . . hans
hreinu sálu hefir fylt með ryki! bls.
83>i2> 15 ? — sálir tortrygninnar , bls.
83, neðst? Er ei heilinn boginn, bls.
99,14, o. m. o. m. fl.?
Enn—þótt flestum muni nú þykja nóg
komið — eru þó gallar á bókinni, sem
ekki hafa verið nefndir og ekki verða
eignaðir þýðanda einum, enn sem fé-
lagið ber sérstaka ábyrgð fyrir : á bls.
13,15 er mál lagt Jago í munn, sem
Othello mælir. Bls. 18 eftir 7. línu er
heilli línu slept; hið sama er gjört á
bls. 21, eftir 15. línu. Bls. 78, eftir 8.
línu vantar inn í svar fíflsins og gagn-
svar Desdemónu. Bls. 104 eftir 16.
llnu vantar inn _ I svar Ródrigós og gagn-
svar Jagos. Úr ræðu Jagos, bls. 105,5
hafa fallið orð, er svara skyldu þessu :
—‘and your suspicion is not without wit
and judgment’. Bls. 107, eftir 23. línu
vantar inn I svar Emilíu og gagnsvar
Desdemonu. Á sömubls., eftir 13. línu,
vanta orð, er svari þessu: — ‘ánd he
she loved proved mad’, sem hafa sína
þýðingu þar sem þá er komið leik.
Bls. 114 eptir 15. línu vantar inn í svar
Crratianos og gagnsvar Jagos, m. fl.
Hvað hugsar nú stjórn Reykjavlkr-
deildarinnar með að gefa út slíka bók?
Hér kemr fram ótrúleg skyldu-vanrækt
forseta og allra embættismanna, er helzt
bera ábyrgð aðgjörða félagsins. Af for-
seta kemr mönnum almennt saman um
að heimta megi þann glöggleik, eftirlit-
semi og gjörhygli um annarra verk, er
félaginu mætti vera trygging I, það er
kemr til rita þeirra, er aðrir senda því
til prentunar. Enn það tek eg upp á
mig að fullyrða, að forseti getr ekki
hafa borið tvær blaðsiður handritsins
saman við frummálið, áðr en lcaup voru