Þjóðólfur - 28.02.1885, Blaðsíða 3

35
dögg og glaðar fagna
hinum rauðu rósum.
Smali hýr á heiði
hóar, lömbin stökkva;
sjómenn vægum vindi
voðir hvítar fylla
og af viðarvindli
vefja sveigum lokka,
hunangsflugur hús úr
hvítu vaxi steypa;
fugla söngvi fyllist
fold og inar og himinn.
Már yfir miði djiipu,
máriuerla’ á húsum,
svanur sætt á vatni
syngur, en í skógi
niður næturgala
náttlangt blíður heyrist.
Fyrst að haf og hauður,
hirðirinn og sauðféð,
sjómaður á sævi
og sjálfur Dionysos1)
við sumri hlýju hlæja,
en fuglar syngj a’ og seimi
suða þrungnar flugur,
skyldi þá ekki skáldið
skærum rómi fagna
vori’ og vísu kveða?
Þá var enn þetta sýnishorn eftir Þeokritos:
Yið lágum þar í ljiífu rjóðri
á laufahrúgu’ af skornum vínvið,
yfir okkur þaut i eikum .
alma-viðar og platans-greinum, 1
en úr dísa helgum helli
hrundi tæra vatnið ofan;
viðartístur suðuðu sœtán,
sungust á í skuggum kvista,
en lengra burtu þröstur í þyrnum
þreytti söng við dúfu’ og lóu
og um lindina 'lóku glaðar
lj ettvængjaðar hunangsflugur;
ilmaði’ alt af auðugs sumars
aldinum, því greinar hentu
plómum, eplum á oss ofan,
angar gróða þrungnir fylgdu. —
Úr flöskunni var þá tekinn tappinn
og teygaður sopi’ af gömlu víni2).
Ef menn nú vildu fara að leggja
fyrir óðal alt nám forntungnanna og
kasta fyrir borð allri klassiskri ment-
1) Dionysos er ið gríska nafn vínguðins
(Bakkusar).
2) Fyrirlesarinn gaf enn eitt sýnishorn,
sem vér rúmsins vegna verðum að sleppa.
Bitstj.
un, þá væri það að klippa sundr all-
an inn sögulega þráð, sem mentun
vorra tíma er af spunnin, því að öll
mentun vorra tíma hvílir á þessum
klassiska grundvelli. Leikmaðrinn hef-
ir líka klassíska mentun, án þess
hann viti af því, því að hans mentun
hvílir á sama grundvelli, sem öll
mentun vorra tíma yfir höfuð. En
forsjónin hefir adlrei ætlazt til að
straumr framfaranna slitni; sagan
verðr ekki þannig kubbuð í sundr.
Ef menn vilja láta hætta að læra
latínu og grísku, þá verðr að útrýma
nálega öllum vísindalegum orðum og
orðtækjum (termini . technici) úr nýju
málunum í flestöllum vísindagreinum,
einkum tir stjarnfræði, eðlisfræði, rúm-
fræði, læknisfræði og meðalafræði, því
að þessi orðtæki verða þá óskiljanleg.
Þá verðr að hætta að nefna baromet-
er, thermometer, díameter, diagnosis,
diætik o. s. fr., o. s. frv.
Af hverju skyldi nú þessi mótspyrna
móti klassísku mentuninni vera kom-
in ? — Að öllum líkindum af öfugri
kensluaðferð í skólunum. Lar er of
mikil áherzla lögð á andlaust orð-
mynda-stagl og málfræðisreglur, en
of litið lesið af inum fornu höfundum,
of lítið gjört til að kynna nemendum
bókmentirnar og alt mentunarástand
þjóðanna.
Pyrirlesarinn áleit of litlum tíma
(varið til klassisku málanna, einkum
grískunnar, í latínuskólanum hér og
| á norðrlöndum yfir höfuð.
Auk þess, sem grískt mál og grísk-
ar bókmentir væru miklu meira verð-
ar í sjálfu sér, en latínan og róm-
versku bókmentirnar, þá hefðum vér
Islendingar sérstaka ástæðu til amast
ekki við griskunni; það stæði líkt á
fyrir oss og Grikkjum með það, að
bæði vér og þeir héldum enn fornu
klassisku máli lifandi.
Framan ritað inntak úr fyrirlestri
Dr. Gr. Th. höfum vór skráð eftir
því sem vér rituðum upp eftir höf-
undinum meðan hann flutti ræðu sína,
og auk þess sýndi hann oss þá góð-
vild að ljá oss til hliðsjónar smágrein-
ár þær, er hann hafði ritað sór til
minnis áðr en hann flutti ræðu sína,
og kunnum vér honum þökk fyrir það.
Reykjavík, 27. fe’brúar.
—Brauð veitt. Yestmanna-eyja kall
veitt 24. þ. m. séra Stefáni Thordersen
uppgjafa-presti frá Kálfholti. — Auk
hans sótti séra Lárus prófastr Þor-
láksson í Mýrdals-þingum.
— 27. febr. séra Jak. Benediktssyni áMikla-
bæ veitt lausn frá emb. frá næstk. fard.
:— Norðanpóstr kom loksins hingað
að kvöldi 24. þ. m. (í stað 14. eftir
áætluninni). Hafði fengið vont veðr
og legið úti á Holtavörðuheiði, en
sagði færð annars heldr góða.
— Yestanpóstr kom í fyrra dag (í
stað 15. þ. m. eftir áætlun). Sagði
verstu veðr að vestan, bylji og storma.
Góðr afli bæði á ísafjarðardjúpi og
yfir höfuð á fjörðunum vestra, þá
sjaldan á sjó gaf, bæði fiskafli og
bezti hákarlsafli. — Sögu þá, sem hing-
að barst með Akrnesing einum um
daginn, að lík Magnúsar pósts væri
rekið vestra, hafði póstr eigi heyrt
fyrri en hann kom hingað, og mun
því vera flugfregn.
— Aflahrögð. Á Miðnesi og í Höfn-
um er farið að verða vart (2—5 í hlut)
af nýgengnum feitum þorski; einnig
vart heilagfiskis og hákarls. — Á Eyr-
arbakka dálitið farið að aflast (10—12
í hlut), er síðast fréttist, af ýsu. Einn-
ig orðið lítillega vart á Akranesi.
Bæjarstjórnarkosningarnar. Eins
og getið var stuttlega í síðasta blaði,
feldi landshöfðingi úrskurð, sem dæmir
bæjarstjórnar-úrskurðinn (15. f. m.) ó-
merkan, og kosiiingarnar 3. f. m. þar
með auðvitað gildar.
Ull eöa hrosshár.
Eftir að ég í næst síðasta bl. Þjóðólfs
hefi séð auglýsingu um, áð hrosshár
verði keypt af einum kaupmanni í
Keykjavík fyrir 70 til 90, eða jafnvel
75—95 aura pundið, en hefi hins veg-
ar séð ullarverðið erlendis af síðasta
blaði „Þjóðólfsu, þá hefir mér komið
til hugar að vekja athygli manna á
því, að það er varla talsmál um annað
en að hætta að búa til hrosshársreipi,
heldr virðist einsætt að vinna reipi hór
eftir úr ull; því að þótt ullarreipi sé
ekki fult svo endingargóð, þá er svo