Þjóðólfur - 19.04.1885, Blaðsíða 1

Kemr út á laugardagsmorgna.
Verð árg. 4kr. (erlendis 5 kr.).
Borgist fyrir 15. júlí.
Uppsögn (skrifleg) bundin við
áramót, ógild nema komi til út-
gefanda fyrir 1. október.
ÞJOÐOLFR.
XXXVH. árii'.
Reykjavík. laugardaginn 19. septemker 1885.
'' X:o 37.
I
Spurning.
Bruð pér bflinn að borga „Þjðððlf“? — Ef
svo er ekki, Jiá munið eftir að gjöra Jað nú.
PÓLITÍK.

Verðr þing að sumri? Það er
undarlegt, liversu ýmsir, sem maðr á
tal við um þessar mundir, fara að
spyrja svo. Það eru ekki alþýðumenn,
heldr meira og minna lærtlir menii, jafnvel enibættismenn,
sem kveða svo að orði: „ef nokkurt
þing verðr þá að sumri“ eða „ef stjórnin
lætr pá lialda nokkurt þing að ári“.
Ekki er jiað af jiví, að þeir viti ekki,
hvað stjórnarskráin segir um þetta. Það
mun nú vart vera það lesandi manns-
barn á landinu, sem liefir ekki lesið
ákvæði stjórnarskrárinnar um þetta í
blöðunum síðan í sumar. Allir vita því,
að stjórnin er sfoyld að kveðja til þings
að sumri, ef hún vill ekki brjóta stjórn-
arskrá vora, sem er hennar einnar eigið
verk og enn í fullu gildi.
En sú fásinna og sá ósómi, að láta
sér svo mikið sem detta í hug, að stjórn
vor muni vilja vinna þvílíkan glæp!
Því fflœpr væri það, störglœpr! Og
stórglæpi vinnr enginn að gamni sínu,
alveg átyllulaust. Og hvað ætti stjórn
vorri að geta gengið til þvílíks? Vilji
konungr á sínurn tíma ekki fallast á
ina endrskoðuðu stjórnarskrá, þá getr
hann synjað lienni staðfestingar. Það
er löglegt, og þar með er sú saga úti
að því sinni. En til þess kemr ekki,
að konungi beri þar eitt orð um að
segja fyrri en eftir afstaðið nœsta þing —
þetta þing að sumjú.,
Það lýsir ekki *eínungis litlum lög-
hlýðnisauda hjá þeim, er þvílíkt segja,
aö þeir ætla öðrum slíkt; það er ekki
að eins stórmeiðandi við stjórnina að
gera henni slíkar getsakir; en það er
Þlátt áfram heimslca, barnaskapr — tómr
barnaskapr og ekkert annað.
Hvað verðr gjört á þingi að
sumri 'i — Ef alþingi að sumri er reglu-
legt þing (sbr. síðasta ,,Þjóðólfs“-blað),
þá verðr að leggja fyrir það fjárlög til
eins árs (1888), og auk þess kemr þá
fyrir það hvert það mál, er stjórnin
eða þingmenn leggja fram. En verði
það aukaþing, þá verða störf þess komin
að mestu leyti undir tímatakmarki því,
er það verðr bundið við. Það getr
aldrei orðið minna en einar 3—4 vikur,
því að minni tíma má ekki ætla þingi
nýkosnu til að fjalla um stjórnarskrána,
þegar tillit er liaft til þess tíma, sem
líða þarf milli umræðna í hvorri deild
um sig, og líkl. má búast við nefndar-
setningu í hvorri deild, getr og hugsazt
lirakningr milli deilda og í sameinað
þing, þótt von<|andi sé að kosningar
takist nú svo, að ekki komi til þess.
En meðan á slíku stendr hlýtr að verða
nokkur tími afgangs fyrir hvora deild
um sig, og það væri óforsvaranleg
eyðslusemi á fé landsins að nota hann
til einskis, því fremr sem yfrið verk-
efni er fyrir hendi, og þar af sumt,
er stendr í beinu sambandi við stjórn-
arskár-endrskoðunina, t. d. ný kosn-
ingarlög, lög um laun landstjóra og
ráðgjafa o. s. frv., um ábyrgð ráðgjaf-
anna, réttarfarvið landsdóm. Alt þetta
er ærið starf og heimtir miklu lengri
tíma, en að ofan er á vikið, ef því á
öllu að sinna. En sumt af því er ó-
hjákvæmilegt að verði samferða stjórn-
arskrár-endurskoðuninni; þannig um
laun ráðgjafa og landstjóra, og ný
kosningarlög.
„Samtaka“. — Jón Guðmundsson,
sem áhrifamestr blaðamaðr lieflr verið
hér á landi og stýrði þessu blaði með
miklum heiðri um mörg ár, liafði á inn-
sigli sínu •sem einkunnarorð: „Afram“,
en á innsigli „Þjóðólfs11 setti liann
einkunnarorðin: „8amtaka!“ — Það
lieflr verið og er vilji vor og viðleitni
að lialda áfram í liorfið, en ekki aftr
á bak, og ekki ætti „Þjóðólfr“ að gleyma
nú sínu forna orðtaki til þjóðarinnar:
Samtaka !
Það er alvarlegt verk, sem þjóð vor
starfar nú að: endrskoðun stjórnarskrár-
innar. Það hefir þegar mætt mótspyrnu
úr ýmsum áttum, og er þó, ef til vill,
minst séð enn af því. Baráttan verðr
því örðug og liörð, og ef til vill æði
langvinn. En því meiri þörf er oss
íslendingum nú á, að vera samtaka.
Köstum burt öllum öðrum ágreiningi
um alt annað á meðan. Beitum öllu
afli voru samtaka; þá vinst oss bæði
vonum fremr og vonum fyr.
Hugsum um þetta, þetta eitt, þegar
til kosninga kemr nú: að hvert það
kjördæmi, sem kýs þingmann, er fylla
vill flokk andvígismanna þjóðviljans í
þessu máli, það kjördæmi bakar sér
þunga ábyrgð gagnvart öllu landinu.
Nú megum vér ekki láta vild né óvild
úr prívatlíflnu hafa né in minstu áhrif
á atkvæði vort. Kjóstu lieldr fjand-
mann þinn á þing, góðr drengr, ef
þú ert sannfærðr um að hann fylgi
þessu máli, heldr en föðr eða bróðr
þinn, sem er á móti því.
Afneitaðu hreppa pólitíkinni í eitt
sinn, góðr íslendingr! hugsaðu nú ekki
um, hvort þú færð sveitunga eða utan-
sýslumann fyrir þingmann, en hugsaðu
um, að kjósa þann einn, sem þú ert
öruggr um að fylgir fram endrskoðun
stjórnarskrárinnar, eins og hún liggr
nú fyrir.
í stuttu máli: láttu þetta sitja fyrir
öllu, að styðja að því að allir verði
nú samtaka.
Það var skopazt mikið að þjóðviljan-
um í sumar, sagt hann væri enginn til
í þessu máli.
íslenzka, þjóð! Ertu skynlaus eða
skynsemi gædd? Hefir þú nokkurn vilja?
Láttu nú ekki óhegnt að þér hæða!
Svaraðu nú við kosningarnar til al-
þingis!
Svaraöu nú í einu hljóði!
Yeri nú allir samtaka!