Þjóðólfur - 16.05.1885, Blaðsíða 2

Þjóðólfur - 16.05.1885, Blaðsíða 2
78 kvæmara. Reynslan sýnir að þessar veiði- samþyktir eru lagakák; þær ná eigi tilgangi sínum, þeim, að bæta úr vandkvæðum þeim, sem eru á sjávarútvegi vorum og fiskveiðum, heldr ala þær síngirni, auka rlg og óvild innbyrðis í héruðum (sem getr einnig náð til annara þjóða, t. d. Færeyinga), ala drotnunargirni amtmanna; sem í þeim mál- um hafa ótakmarkað (?) nei-vald. I þeim tilfellum þegar samþ. er synjað staðfesting- ar, veldrþað ergju hlutaðeigenda, sem hafa haft mikið fyrir undirbúningi samþyktarinn- ar, og eykr óvild þeirra til yfirvaldsins. |>eir, sem hafa ýmigust á lögunum, bera enn minni virðingu fyrir þeim þannig til orðnum en þingsömdum lögum. Misklíð varð út af því, að veiðisamþykt sunnanmanna ákvað að friða Hafnarfjörð fyrir (þorska?)netum. Bn mér virðist það gleðilegr vottr þess, að einhverjir, sem um samþ. hafa fjallað, hafi haft fiskifræðis- lega hugsun. Mér virðist Yogavík (Stakkr —Brunnastaða tangar), Hafnarfjörðr (Keil- isnes—Melshöfði) og Kollafjörðr (Engey— Kjalarness tangar) vera fyrirheitnar fiski- stöðvar, þar sem friða ætti, spekja og ala upp fisk með því að bera niðr og egna fyrir hann af öllu megni, og friða svæðið fyrir öllum þorska-veiðibrellum, nema inni friðsömu færaveiði. Og mér virðist að slíkt friðað fiskistöðvamið, ræktað með niðrburði ætti að vera ákveðið í hverri veiðistöð, þar sem botninn er hentugr fyrir fiskinn að riða, eða reynslan hefir sýnt að fiskrinn vill hclzt staðnæmast ef hann fær að vera í friði. Bf það væri satt, að útlendar þjóðir keyptu gotuna okkar til að egna með henni á fiski- stöðvum sfnum, skyldi það þá eigi vera »speculation« í þjóðmeganfræðilegu tilliti að landsjóðr keypti gotuna til niðrburðar á friðuð innfjarða fiskimið? Heppilegast og æskilegast væri að félög mynduðust í þeim tilgangi (niðrburðarfélög, gotukaupafélög) 1 hverri veiðistöð, svo gotan yrði borin niðr ný jafnóðum ; en ég vantreysti því, að það verði. f>að mun hvort sem er þykja ótil- hlýðilegt, að gjöra mönnum að lagaskyldu að bera gotu og alt hrakslóg niðr nýtt, eða leggja svo hátt útflutningsgjald á gotu, að eigi borgi sig að salta hana til útsölu ? Fiskistöðvar þær, er þannig væru ræktaðar eða til búnar með niðrburði, mundi þykja sjálfsagt að hver veiðistöð hefði fullan sérrétt yfir eins og bóndi yfir túni sínu, og ér það að vísu eðlilegra og sanngjarnara enn að deila um sjóinn óræktaðan eins og nú á stað. Bn þó virðist mér sjálfsagt, að allar innfjarðar- veiðistöðvar hefðu í fullu irmbyrðis bróðerni jafnan aðgang að öllu.m tiskistöðvunum, með því að viðhafa þá veiðiaðferð og sömu reglur sem gilti fyrir þá veiðistöðina, sem miðið til heyrði, og fyrir fiskistöðvarnar eða miðið sjálft. Sjálfsagt virðist mér að gæzlumenn þurfi að vera í hverri veiðistöð. f>eir ættu að sjá um að öllum almennum reglum væri hlýtt á landi og sjó. Og það þurfa að vera lög- bundnar reglur fyrir fiskiveiðum og fiski- verkun í hverri veiðistöð. Bða er það ekki ólíðanda að annar eins ósómi eigi sér stað eins og sagt er ýmist opinberl. eða í dylgj- um (sbr. Fjallk. 7. þ. á.), að eigi sér stað í sumum veiðistöðvum vorum ? Er ekki ó- þolandi að líða nokkrum mönnum að valda þjóðinni stórtjóni með forsjáleysi sínu? Og að lofa nokkrum sóðum og hirðuleysingjum að spilla svo áliti og ríra verð vörunnar, að það valdi þjóðinni, ef til vill, hundruðum þús. króna skaða? Bátalægi (kví, fyrir fiskibáta að fljóta í) er nauðsynlegt í hverri veiðistöð þar sem því verðr við komið. Eins og nú er ástatt, verða að vera svo margir menn á hverju fari, að þeir geti »bjargað því undan sjó«, af því að ætíð verðr að setja í land á milli róðra. Lendingarnar éru líka oft svo háska- lega vondar, og af þeim orsökum »drukknar svo margr nærri landi«. Víða verðr eigi komizt frá landi fyrir brimgarði við var- irnar, þó veðr og sjór só annars færilegt. Væru til bátalægi, þyrftu eigi nema3—4 að vera á hverju fari. Sparaðist þá mannafli á nokkur þilskip (fiskiskip) án þess að minka fiskibáta útveginn. Fiskibátana þarf einnig að lagaað lagi og breyta seglunum á þeim. Báta- lagið þarf að vera svo að bátarnir séu stöð- ugir og þoli mikla sigling, því að árar yrðu eigi brúkaðar nema í logni. þeir eiga að vera yfirbygðir í skut, svo í þeim megi láta fyrir berast úti á sjó þar til hlaðið er, ef veðr leyfir. |>ar má hafa smá-eldstó, geyma vistir o. s. frv. Sprytsiglingin er bæði erfið viðfangs og háskaleg i rokviðrum; ætla ég rásiglinguna miklu hagfeldari, einkum þá fáir eru á farinu; ráseglunum auðveldara að lægja í rokviðrum, ætla ég, ef æfðir menn eiga við þau. Bátalægi þessi þurfa að vera bæði sækví og landkvf. Upp í landkvína á að mega setja bátana, þegar rok og sjó- gangr hamlar þeim að liggja óhultum í sækvínni, og eins þá á hana leggr ís, eða á annan hátt verðr uppihald milli róðra. Við slík lægi mundu brátt myndast þorp. Slík fiskimannnaþorp eru nú Reykjavík, Hafnarfjörðr, Alftanes, Skipaskagi og fleiri, en þau vantar bátalægi. Ég skal gjöra ráð fyrir að hér við suðrhluta Faxaflóa væru slík báta- lægi: 1. í Garði (Varaós?) eða Leiru, 2. í Njarðvíkum, 3. í Vogum eða fyrir Strönd, 4. í Hafnarfirði, 5. á Alftanesi, 6. á Sel- tjarnaruesi (t. d. í Seltjöru; gæti þá Sel- tjarnarnes orðið »merkilegt sjómannaþorp«, en Rvík ómengað [óslorugt] »embættis- mannaklaustr«; sbr. Isaf.), 7. á Akranesi. þó að hvert slíkt lægi kostaði 15 -— 30 000 kr., virðist eigi ofætlun fyrir landssjóð að gjöra eitt á ári, og mundi það verða stór- kostleg framför fyrir landið. Styrk þeim til eflingar búnaði, sem skift er milli sýslna og svo hreppa, álít ég miklu betr varið til að gjöra með honum eitthvert slíkt gagn- virkitil almennings þarfa, heldren að kaupa fyrir hann kvíslar og spaða. Landbændrn- ir hefðu bæði beinlínis og óbeinlfnis hag af slíkum lendingabótum ; og þingið á að veita fé til eflingar þjóðarhagsins yfir höfuð. |>að liggr í augum uppi, að fyrirtæki, sem bæta atvinnuvegu landsmanna veruléga og greiða fyrir samgöngum og verzlunar-við- skiftum innanlands, mundu glæða og fjörva þjóðlífið, auka iðnað, velmegun, og yfir höf- uð hafa verulegri framfaraleg áhrif á þjóð- ina og á hag einstaklingsins, en nokkrar skóflur, kvíslar eða önnur einföld áhöld, sem notuð eru til ýmsra dagl. búsþarfa eða liggja ónotuð ella. Mér virðist slíkir smáskamtar eigi ná.þeim tilgangi sfnum að efla búnað- inn. Bg held að smá verkfæra útbýtingar af lándsfé miði helzt til að ala þenna gamla sórpukurs-hugsunarhátt og draga huga bænda frá almennum þrifamálum landsins, venja þá á sórdrægnislega sfngirni, með því að næra þá tilhneigingu, sem svo margir hafa, til þess að ná aftr beinlínis í sinn vasa sem drýgstum skerf af því, sem þeir hafa látið úti—í stað þess að sameina sem bezt þess litlu peningalegu krafta landsins til verulegra almanngagnlegra fyrirtækja, sem óbeinlínis og yfir höfuð veittú landsmönn- um meiri hag, og miðuðu þar að auki til þess að koma á hjá oss dálitlum þjóðarblæ. þingmenn eiga jafnan að hafa ið verulega almenningsgagn fyrir augum. það er mjög óheppilegt þegar þingmenn eða aðkvæða- mestu mennirnir í héraði láta blokkjast af óverulegri smámunasemi og hlutdrægni hver fyrir sína hóraðsbúa (eða sjálfa sig) og tálma með því allri verulegri framfaravið- leitni þjóðarinnar. P. J. Torfason á Flateyri hefir í »Norð- anf.« -2^ minnzt á vöntun siglingalaga og leiðarljósa m. fl. Bdilon Grímsson hefir ritað um skipa-ábyrgðarsjóð í »ísaf.« Bg vil hér einungis geta þess, að mér þætti til- hlýðilegt að íslenzk fiskiskip nytu einhverra forréttinda á meðan þau væru að komast upp, svo sem tollfrelsis eða annars, sem mið- aði til að hjálpa að tilveru þeirra. Annað eins fiskisældarpláss eins og Faxa- flói hefir verið, og gæti að líkindum enn verið, væri tilhlýðilegt að hann væri allr nákvæm-

x

Þjóðólfur

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Þjóðólfur
https://timarit.is/publication/72

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.