Þjóðólfur - 07.10.1885, Blaðsíða 3

155
Orsakir að skemdum á því, hygg ég að
vera muni þessar: hvað mjög rigndi
milli þess að lieyið var látið niðr; hvað
fljótt var tekið á því; hvað veggirnir
voru holir og ósléttir, og að moldin
hefir verið heldr lítil, sem ofaná var.
E>að er skoðun mín, að hver duglegr
bóndi hér sunnanlands ætti að gjöra
súrhey aí nokkru af heyi sínu, hvenær
sem votviðri ganga, en helzt þó þeir
bændr, sem eiga starungsengjar, því
sjaldan fæst nægilegr þurkr á starung-
inn á þeim stað, sem hann er sleginn,
sem oftast eru votar mýrar.
II. Skýrsla frá Einari Bjarnliéðins-
syni á Hallanda í Hraungerðis-hrepp.
Heyið var látið í gryfju, sem var
grafinn í hól 9 al. á lengd, 4 al. á breidd
að ofan, en um J/2 al. flái á veggjun-
um; dýpra en l1/^ al. varð ei grafið
fyrir klöpp, var svo hlaðinn um J/2
al. hár veggr umhverfis; varð þá öll
dýptin um 2 al. 17.sept. lét ég í hana
30 votabands-hesta af mýrarheyi, sem
tekið var úr hálfsmánaðar gömlu drýli;
veðr var þurt er ég gjörði þetta, en
hafði rignt áðr mikið. Af þessum 30
hestum var tóftin full með litlum kúf
upp af; þareftir var tyrft yfir. 19. s. m.
bætti ég í hana 7 votabands-hestum af
samslags heyi, þá var frost nokkurt.
og lieyið hrímað; af því varð tóftin
sæmilega mænd; þá var kominn dálítill
hiti í það, sem áðr var látið niðr. Eftir
það var tyrft yfir og mokað alt að */a
al. þykku lagi af mold yfir, og moldiu
troðin vel; svo stóð það hreyfingarlaust
1 viku; mokaði ég þá moldinni ofanaf,
en lét torfið vera kyrt, þá var orðið
heitt í tóftinni og enda súrlykt af hey-
inu, og hafði sigið, svo það var hér-
umbil veggjahátt, en var áðr nokk-
urnveginn mænt. Nú lét ég ofaná
torfið blautan lirakning 5 vikna gaml-
an, svo mikinn, að það varð vel mænt
hey, var svo tyrft. Þetta lækkaði nú
töluvert, og bætti ég svo hrakning aftr
ofaná; var þá hitinn kominn uppí það,
sem seinast var látið. Eftir þetta var
það ekki hreyft, fyrri en síðast í nóv-
ember, að hestar voru komnir'á gjöf;
fór ég þá að skoða þetta, og var þá
enn heitt í því, og hlautt við veggina,
því vatn hafði gengið í það, einkum við
annann vegginn, og var það þeim megin
tóm for, en fúið við hinn; í miðjunni
var það stráheilt, og svart á lit; úr
því var súr hitalykt. Heyið, sem yfir
var, hafði hitnað og tekið dálitlri verk-
un, þar sem ekki hafði vatn gengið í
það, en var lyktarlaust. Hey þetta,
sem æ'tilegt var, gaf ég hestum, og
hristi saman það, sem í gryfjunni var,
og það, sem ofaná var; hér um hil 1
kýrlaup gaf ég hverjum liesti á dag;
það ázt allvel, og hestarnir héldn við
af því.
Að tilraunin mishepnaðist, hygg ég
hafi komið af því: að fargið var of létt
og tekið alt of fljótt ofanaf því, þessvegna
komizt að því loft, og einnig af því að
vatn liefir gengið í það.
III. Skýrsla frá Gísla Einarssyni á
Urriðafossi í ViUingahólts-hrepp.
Tóftin vargrafin 33/4 al. íjörð, lengd
4]/j al., vídd rúmar 2al. í botninn, en 3
al. að ofan; moldarveggir að öllu leyti.
Heyið var slegið í blautri mýri 16. sept.,
þá einnig rakað saman og dregið í föng,
en reitt heim og látið í tóftina 18. s. m.
í skúraveðri; þá látið niðr af 28 hest-
um, lögð borð og plankar ofaná heyið,
og látið á þá farg, ég get ekki sagt
um hversu þungt; daginn eftir tók ég
fargið af og bætti í tóftina heyi af 4
hestum; þá var sigið í tóftinni um 1
al. Þegar látið var niðr, var heyið tætt
sundr og troðið sem hægt var; daginn,
sem bætt var ofaná, var lieyið tyrft
með hálfþuru heytorfi, og svo jafn-
skjótt mokað að mold og troðin, þar til
moldarlagið var orðið 3/4 al. ofaná hey-
inu; utanyfir moldina var tyrft með
blautu grastorfi. Heyið stóð hreyfing-
arlaust, til 24. des. að ég forvitnaðist
um það; þá var heyið fúlt við veggina,
en þegar inní kom, þá mikið dökt að
lit, með sterkri lykt, og rennblautt;
mér virtist að það hefði lítið sigið, því
það var svo laust, að draga mátti tuggur
útúr því með hendinni; þá ætlaði ég
að gefa það kúm, en þær vildu ekki
éta það tómt; en hefði ég tekið úr
miðju heyinu, og hrist saman við þurt
hey, hefði það étizt í fjósi; einnig átu
lömb það bezta úr því, en sökum þess
að yfirborðið ázt ekki af kúm eða lömb-
um, þá byrgði ég gryfjuna aftr, í því
skyni að hross mundu éta það misjafna
úr því, er þau kæmust á gjöf. Svo var
tekið á því aftr 8. janúar og var þá
heyið orðið rétt, svart, rennblautt, og
talsvert lyktardaufara en fyrri er ég
skoðaði það ; þó sáust græn strá í því
hér og hvar, ekki átu það aðrar skepnur
en hestar; þeir átu það fremr vel ein-
tómt, og mér virtist þeir halda vel við
af því. Hvað mikið hestrinn fékk af
súrheyi og hvað mikið af þuru heyi,
tók ég ekki til greina; ég gaf þeim
hérum bil x/g gjafar af þuru heyi með-
an ég gaf þeim súrheyið. Efni súrheys-
ins var mjógresi og gulnefja.
Að tilraunin mishepnaðist, hygg ég
hafi komið af því: að tóftin hafi verið
mjó, og of fláir veggir og ofmikill mænir
gjörðr á geyið, svo þegar heyið seig, hefir
moldin ekki getað sigið með því. Eftir
að ég forvitnaðist fyrst um það, hitn-
aði fjarska mikið í því; eftir að þessi
hiti kom, þá fóru að koma lautir í þakið
að utan, svo eftir það gekk í það vatn
til muna, og við það óx hitinn Eftir
að hitinn fór úr, varð heyið óætilegt;
aðalorsökiu hygg ég að haíi verið in
fyrst talda.
Skýrslur þessar, er segja frá tilraun-
um 3 manna, sýna, — þó þær liafi að
meira eða minna leyti mishepnazt, að
hey má súrsa, livort heldr er mýrar-
hey eða valllendis, hvort heldr það er
nýtt eða nokkuð gamalt, — t. d. alt að
hálfsmánaðar; náttúrlega er það bezt
sem nýjast. Og sömuleiðis sanna þær, að
mjög mikið ríðr á því, að fargið sé nógu
mikið og að það sé ekki tekið af, fyrri
en heyið er orðið fullsigið. Þetta mál
er annars þess vert, að því sé veitt
eftirtekt, og fleiri gjöri tilraunir eft-ir-
leiðis og skýri svo hver öðrum frá að-
ferðum sínum, og hvernig þær liafa
hepnazt, en hætti að halda þeim hjá
sjálfum sér sem leyndardóm ; sömuleiðis
láti hvorki vanafestu, hleypidóma né
annað verra aftra sér frá að reyna þetta,
þó nýbreytni sé.
Bitru í Flóa, 2,/6 85.
Gísli Gíslason.
Spakmæli „Þjóöólfs“.
—0—
CTanilir skór falla bezt að fæti.
Auð og öriæti skortir aldrei vini.
Auðgetið er illræmi.
Allir kvarta um auðbrest, enginn um vitbrest.
Til litils kemr að benda blindum.
Stundum kemr vesall kálfr úr vænni kú.
Skárri er mörk af búviti en skippund af klerkaviti.