Þjóðólfur - 23.04.1886, Blaðsíða 2

66
jafnframt verður að lengja hann. Um
leið og hver spilda er búin, skal sljetta
hana og rækta, og þar sem gamlar
grafir verða fyrir, verður einnig að
sljetta yíir þær. Einnig þarf að leggja
afræsluskurði — helzt lokaða—frá hæð-
unum á ská niður eptir mýrinni út í
aðalskurðinn, og þar, sem þeir koma
saman, ætti hornið eða tungan, sem
gengur fram á milli skurðanna að vera
sem næst 60 gráðum; því að ef skurð-
irnir eru lokaðir, og liggja þvert út'í
aðalskurðinn, þá leiða þeir vatnið mikið
ver en ella. Yel getur verið að svo
mikið vatn komi fram undan hæðun-
um, að þessi framræsla verði eigi ein-
hlit, en þá verður að grafa skurði
með fram þeim og niður í tjörnina.
Gfetur og verið, að eigi þurfi aðra
skurði en þessa, og aðalskurðinn. En
þetta kemur bezt í ljós, þegar verkið
er unnið.
Þessi aðferð hefur verið við höfð
erlendis, t. a. m., á hollenzku heiðun-
um, og hefur verið skilið þannig við
mólandið, að þar eru nú fagrir og arð-
berandi akrar, sem áður voru heið-
ar, þaktar gráum mosa og mó-
rauðu lyngi. Á líkan hátt yrðu hjer
fógur og frjóvsöm tún eða matjurta-
reitir í staðinn fyrir óþokkamýrina;
auk þess, sem þessi móskurðaraðferð er
auðveldari og þokkalegri en sú, er nú
er við höfð. Mórinn verður og mikið
drýgri, því að þótt dálítið eyðist af
honum sökum þess að hann frýs í sár-
inu yfir veturinn, þá er það ekkert á
móti því, sem fer til ónýtis í bríkun-
um milli grafanna.
Til þess nú að drýgja og bætamó-
inn enn meira, er hann víða troðinn
erlendis, því að þar hafa menn ekki
svo mikil efni, að þeir þurfi ekki að
spara; en þannig er farið með móinn,
að hann er settur í trjekassa og troð-
inn undir fótunum, og vatni helt á
öðru hverju. Það má og troða hann
í dældum milli þúfna. Troða skal
hann, þangað til hann er orðinn eins
°g þyhk leðja, flytja síðan á þurkvöll
og breiða hann út með stórum spöð-
um, líkt og þegar klíningur er gjörður.
Skán þessi verður að vera um þrjá
þumlunga á þykkt; og mgðan hún er
blaut, skal skera með þumlungsþykk-
um trjehnífum eða spöðum skánina í
reiti, jafnstóra og flögurnar eiga að
vera. — Hjer ættu menn að minnsta
kosti að troða alla mórúst, sem kemur
við mótakið.
Nú verður bráðum farið að taka
upp móinn. Ætti þá almennt að hugsa
um að viðhafa skynsamlegri aðferð en
að undanförnu. Hjer ætti bæjarstjórn-
in að sjá um þetta, og fyrirbjóða mó-
tak eptir öðrum reglum en þeim, sem
hjer er bent á, og fela sjerstökum
manni að stjórna verkinu. Hún hefur
nægan tíma enn þvi til undirbúnings.
Það sæmir eigi lengur, að fara svona
villimannlega með jörðina, og allra
sízt ætti það að eiga sjer stað rjett
við höfuðstað landsins, þar sem land
er í svo háu verði. Og litla framtíð
á Island fyrir höndum, ef eptirkom-
endurnir kveða eigi harðan dóm upp
yfir oss, fyrir það, hvernig vjer höf-
um farið með mólandið.
Brennivínskaup og bókakaup.
—o—
Það er ekki svo lítið, sem gengur
til vínfangakaupa hjerálandi. Á ár-
unum 1880—82 fluttust til landsins
ölföng fyrir alls 1,246,633 kr. eða
415,544 kr. að meðaltali á ári. Það
er álitleg upphæð. Fyrir þetta fje,
sem gengið hefur til ölfanga á ári,
hefði mátt kaupa 20 þilskip á 10000
kr. hvert, leggja ekki að eins 20000kr.,
eins og nú er gjört í fjárlögunum,
heldur 50000 kr. til eflingar búnaði;
til alþýðuskóla liðugar 45000 kr.; til
brúargjörða 80000 kr. og til annara
vegabóta 40000 kr.; og þannig bæta
að miklum mun aðalatvinnuvegi vora,
samgöngur og menntun. En hvað
skyldum vjerkaupa mikið af bókum?
Það skal jeg ekki segja; en það er
ekki mikið af vínfangaverðinu; og þó
er munur á vörum. Vínfong er engin
nauðsynjavara, heldur miklu fremur
spillingarvára. En bækurnar? Sum-
um kann að virðast þær ekki sem
nauðsynlegastar. Að vísu er svo um
aumar; ekki verða þær beinlínis látn-
ar í askana, en af góðum bókum má
margt læra og marga skemmtunar-
stund veita þær manni. Það er og
ein tegund bóka eða rita, sem hefur
sjerstaka þýðing; það eru blöðin. Þau
eru að vísu misjöfn eins og margt
annað í heiminum, en ef þau eru á
annað borð eins og þau eiga að vera,
þá gera þau ómetanlegt gagn. Þau
gefa mönnum leiðbeining um, hverjar
bækur eru eigulegastar af þeim bók-
um, sem út koma; þau flytja mönnum
frjettir áreiðanlegri og greinilegri, en
annars er kostur á að fá, benda á
ýmislegt, sem aflaga fer og endurbót-
ar þarf, og flytja ýmsar fræðandi og
skemmtandi greinir. Og svo getur
farið, að við lestur hinna ýmsu greina
vekist menn til umhugsunar og fræð-
ist um, hvernig þetta eða hitt megi
betur fara. Menn ættu almennt að
halda blöðunum saman; því að það
er opt skemmtilegt og fróðlegt að líta
i blöð frá fyrri tímum og sjá, hvað
þá hefur einkum verið talað um; og
þau sannindi, sem einu sinni eru þar
skráð, missa ekki gildi sitt og geym-
ast þar, en hverfa ekki, eins og brenni-
vínið, er menn drekka það. Blöðin
eru merki upp á menning og fram-
farir þjóðanna og því lengra, sem ein-
hver þjóð er komin, því meir hefur
hún af blöðum, enda geta menn ekki
án þeirra verið, þegar menn á annað
borð eru orðnir þeim vanir.
Úr þvi að vinföng gjöra svo mikið
illt og eru óþarfinn einber, ættu menn
aldrei að kaupa þau; enda er það al-
gild regla, er hver efnalítill maður og
efnalítil þjóð ætti jafnan að hafa fyrir
augum, að ngita sjer um það, sem
menn þurfa eigi með og kemur eigi
að gagni, þótt gómsætt sje, en meta
heldur það meira, sem gjörir mönn-
um eitthvert gagn, eða færir þeim
einhvern fróðleik. Yæri þeirri reglu
jafnan fylgt, mundi margt fara a ann-
an veg en opt fer.
A.