Þjóðólfur - 23.04.1886, Blaðsíða 3

67
nL^ nU nL' *sL^ •'Jx* \I/» \L» nL» %
-J (1 iÉÉ! BÓKMENNTIR. jÉÉ r
í
^ /T'í •'js. i'jN* ✓T'* ✓N ✓JN /N ✓JN /N /N ^
Sent til ritstjórnarinnar.
7. Þorlákur Guðwundsson: Þingsályktuu
oít þjöðmein. Rvík 1886. Bls. 48. 8.
(Verð: 0,40).
Bæklingur þessi lýsir góðri greind og góð-
nm vilja höfundarins. Pyrst talar hann um
þingsályktun, sem hann har upp á síðasta al-
þingi, um það, að landstjórnin ljeti rannsaka
ýtarlega bónaðarástaml og menntunarástand m.
fl. í Vestur-Skaptafellssýslu og vesturliluta Snse-
fellsnessýslu o. s. fr. Höf. hugsar sem svo:
Til þess að geta bætt úr því, sem í ðlagi er,
þarf að þekkja það.
í þjóðmeinakaflanum talar höf. um sveitar-
þyngslin, ura illa hirðing margra bænda á á-
búðarjörðum þeirra, t. a. m. tún sjeu illa rækt-
uð, hvorki sljettuð nje horið nóg á þau; skóg-
ar, víðir og lyng höggvið og rifið i eldinn o.
s. fr. Enn fremur talar hann um óviturlegan
heyjaásetning á vetrum, menntunarskort alþýðu
og samgönguleysið. AÍlt er þetta nauðsynja-
mál.
Sveitargjaldið er þyngsta gjaldið1 hjer á landi,
og er sannarlega þörf á, að taka þar í taum-
ana svo vel sem hægt er. Höf. kemur fram
með ráð gegn þessu. Hann vill, að stofnaður
sje styrktarsjóður lianda alþýðutólki í hverju
sveitarfjelagi. Frumvarp til laga um hann er
prentað í bæklingnum. Sjóðinn skal stofna
með 2 aura gjaldi af Iiverri krúnu eða krónu-
virði, er hjú, börn hjá foreldrum, lausamenn og
aðrir einhleypir menn, sem eigi hafa fyrir ó-
maga að sjá og eru 20 til 60 ára, fá í kaup-
gjald árlega o. s. fr. Óskandi er, að þetta eða
eitthvað annað eins gott komizt á sem allra-
fyrst.
Hver bóndi og bóndaefni ætti að lesa þennan
bækling Þorláks bónda, því hann hefur margt
satt að geyma og brýnir ýmislegt þarft fyrir
mönnum.
Bogi Th. Melsteð.
Ilveriiíg stúdentar útvega sjer
peninga.
—0---
Opt eru stúdentar mjög peningalitlir eða
hvitir sem kallað er. í l,org einni í Ameríku
Voru tveir stúdentar, Yiggmanu 0g Ólsen; þeir
sátu einn dag í júlímánuði í miklum hita í
herbergi sínu, þegjandi og daprir í bragði, út
af því að hafa ekki einn eyri, til að fá hress-
1) Sem dæmi upp á, hve sveitarþyngsli eru
mikil í sumum sveitum, skal jeg geta þess, að
einn bóndi í Árnessýslu, sem alls eigi má heita
rikur hann á góða jörð og gott bú — galt
348 kr. í haust til sveitar.
ing fyrir í þessum hita. Allt í einu hýrnaði
yflr Yiggmann ; hann benti á beinagrind af
apa í horninu við ofninn og sagði: „Þarna er
sá, sem skal útvega okkur peninga“.
„Hvar ?“
„Gamli apinn þinn þarna; farðu með hann
til madömu Jóhönnu og bjóddu henni hann
fyrir 10 kr.“
„Brtu alveg vitlaus? Þá held jeg, að hún
fengi eitthvað að hlægja að“.
„Hún skal nú samt kaupa apann. Hlustaðu
nú bara á mig“. Siðan sagði hann Ólsen,
hvernig hann skyldi fara að; og var hann ekki
seinn á sjer að vefja einkverju utan um beina-
grindina; var hann þegar kominn inn i
sölubúð Jóhönnu gömlu.
„Viljið þjer ekki kaupa þetta dýr, madama
góð?“ spurði hann og setti beinagrindina á
búðarborðið.
„Hvað þá, þetta? Hver skollinn er það?“
„Hálfapi1, madama góð“.
„Já, það sje jeg, helminginn vantar; það
segið þjer satt“.
„Nei ekki hálfur api, lieldur hálfapi; það er
mikill munur á því, eins og þjer skiljið, þjer
eruð svo skynsöm kona; það er einn hinn
merkilegasti api, sem Darwin fann á ferðum
sínum og sem . . .“
„Jæja, það getur allt saman vel verið; en
jeg vil ekki sjá hann“.
„Jæja, madama góð, það gerir ekkert til;
þvi að jeg get allt af komið út apanum min-
um. Má jeg ekki láta hann standa hjer, með-
an jeg skrepp snöggvast burtu?“
„Jú, gerið þjer svo vel“, sagði Jðhanna og
Ólsen fer burt.
10 mínútum seinna gekk Viggmann fram hjá
búðinni, og leit eins og af hendingu inn i hana
og kom auga á apabeinagrindina; stökk hann
þá inn, fór að skoða hann með njestu eptirtekt
og segir: „Viljið þjer selja þennan apa. Jeg
gef 20 kr. fyrir hann“. Jóhanna rak upp stór
augu og sagði: „20 kr.?“
„Já, get jeg fengið hann?“
„Já . . ., nei ekki i þessu augnabliki, heldur
bráðum, ef þjer viljið gera svo vel að koma
aptur; jeg þarf fyrst að semja við eigandann.
„Og þjer lofið mjer því, að selja hann eng-
um öðrum?“
„Náttúrlega“.
Siðan fór hann burt.
Bptir stundarkorn kom Ólsen og ætlaði að
taka apann, en þá sagði Jóhanna, að það væri
bezt, að hún keypti apann fyrir 2 kr., en Ól-
sen þakkaði fyrir gott boð, og sagðist. ekki selja
hann einum eyri minna en 10 kr. eins og hann
hefði sagt fyrst. Jóhanna prúttaði dálitið, en
keypti hann þó loks fyrir 10 kr. og ætlaði
heldur en ekki að græða á því. En það beið,
að kaupandinn kæmi, þangað til einn dag eptir
sumarleyfið, að Ólsen kom aptur og keypti ap-
ann aptur á 10 kr. 50 a., svo að Jóhanna rjeð
1) Hálfapar eru eins konar apakyn.
sjer varla fyrir gleði af að geta orðið af með
apann. Það hefur ekki heyrzt, hvort þeim
stúdentum áskotnuðust seinna peningar á ap-
ann; en af þessari sögu sjest, að hann var þeim
ekki til ónýtis í þetta sinn.
VISINDALEG NYMÆLI
Ljósmyndafræðin og stjörnufræðin. Hinir
frægu ljósfræðingar og stjórnufræðingar, bræð-
urnir Paul og Prosper Henry i París hafa ný-
lega fundið nýja stjörnuþoku i Sjöstjörnunni.
2 nætur í röð náðu þeir ljósmynd af þokunni,
en þeim hefur enn ekki tekizt, að eygja hana
í sjónpipum sínum. ■— Þetta sýnir, hve mikla
þýðing ljósmyndafræðin fer að hafa við stjörnu-
fræðislegar rannsóknir, einkum þegar um ósýni-
legar stjörnur eða stjörnuþokur er að ræða;
við slíkar rannsóknir verður Ijósmyndavjelin ef-
laust framvegis eitt af aðalverkfærum stjörnu-
fræðinganna. — Það sýnir, hve mönnum hefur
farið fram með það nú seinustu árin, að nota
ljósmyndafræðina á þennan hátt, að fyrir 20
árum þóttist ameríkanskur maður, Itutherford
að nafni, góður, að ná myndum af stjörnum af
8. stærð, þegar hann tók Ijósmynd af Sjöstjörn-
unni; nú ná menn mynd af ósýnilegum þokum.
— Hvert mannsbarn þekkir Sjöstjörnuna. Með
berum augum sjer maður 6—8 stjöruur í þess-
um einkennilega stjörnuhóp, en í góðum sjón-
pípum sjást 625. — Menn hafa áður sjeð þoku,
sem umkringir allan stjórnuhópinn, en það má
telja víst, að þessi Henry’s þoka á ekkert skilt
við hana, þvi hún nær að eins yfir litið svæði.
Af stjörnuhröpunum miklu 27. nóv í haust,
sem margir hafa eflaust sjeð hjer á landi, reyndu
menn erlendis að taka ljósmyndir, en það mis-
tókst víðast, mest vegna veðurs. Zenker dr. í
Berlín gekkst mest fýrir því, en tilraunir hans
mistókust, en hefðu áreiðaulega tekizt, ef veður
hefði ekki bagað. „Seinna koma sumir dagar,
en koma þó“, segir Zenker. St.
Reykjavík 23. april 1886.
Undirbúningsfuudur undir þingkosningar í
Borgarfjarðarsýslu var haldinn á Akranesi 15.
þ. m. Þar mættu undir 100 manns. Hallgr.
Jónsson í Guðrúnarkoti, fundarstjóri, gat þess,
að hanu vissi, að dr. Gr. Thomsen væri fús að
taka þar kosningu, þótt hann hvorki hefði
mætt á fundinum nje sent framboð sitt. Það
kom til orða, hvort enginn þeirra fjögra,
Andrjes Fjeldsteð, Hallgr. Jónsson, Snæbj. Þor-
valdsson eða B. Björnsson á Hvanneyri vildu
bjóða sig fram; 3 hinir fyrstu kváðu nei við,
en B. B. sagðist eigi mundi draga sig i lilje,
ef hann sæi, að það væri eindreginn vilji kjós-
enda að kjósa sig. Þórður Þorsteinsson á Leirá
bauð sig fram. Margir voru með stjórnarskr,-