Þjóðólfur - 21.05.1886, Qupperneq 1

Kemur út á föstudags-
morgna. Verð árg. 4 kr.
(erlendis 5 kr.). Borgist
fyrir lö.júlí.
ÞJÓÐÓLFUR.
Uppsögn (skrifleg) bund-
in viö áramót, ógild nema
komi til útgef. fyrir 1.
október.
XXXVIII. árg.
Afgreiðslustofa Þjððólfs er nú ílutt í liúsið
á Bakarastignum, þar sem áður var ísafoldar
prentsmiðja, á 1. sal.
Með því að jeg verð að öllu forfallalausu
fjarverandi um tíma hjeðan úr hænum, hef jeg
á meðan falið ritstjórn Þjóðólfs cand. mag. Pálma
Pálssyni, en alla útsending hlaðsins hefur bók-
sali Sigurður Kristjánsson á hendi, og veitir
auk þess viðtöku auglýsingum i hlaðið og hrjef-
um til mín.
Þorleifur Jónsson.
Seltirningar eru beðnir að vitja búð Geirs Zoéga. Þjóðólfs

H BÖKMENNTIR. w

Stormurinn (The Tempest), sjónleikur
eptir William Shakspere. Frumtexti
með skyringum og íslenzk þýðing
eptir Eirík Magnússon, M. A. —
Rvík 1885.
(NiðurL). Málið á þýðingunni er
fremur gott, en ekki er það ætíð sem
viðfeldnast. Þó hafa málvillur slæðzt
inn í á stöku stað, og ekki er laust
við að því bregði fyrir, að ensku- og
ddn.s/nikeimur sje að sumum setning-
Bm. Á bls. V: nolla ekki kveðandau
O'k.) í stað: valda ekki kveðandi (kvk.).
Á bls. XII: nheyjaðu í stað: háð (heyjað
=aflað heys). Á bls. XIII: „í vend-
mgum“ í stað: í snúningum. Á bls.
XVII: „Þessu vendir öllu við“ í stað:
Þetta breytist allt saman. Á bls. 3
(í Þýð-): 7,út til sjós“ í stað: í haf, til
hafs (sbr. a d.: til sos, á e.: off to sea).
Á bls. 43: „betlariu i stað: beininga-
maður. Ábls. 89: „megi faðmau í stað:
faðmi [hvatarháttur] (sbr. á d.: mátte
°g á e.: may með nafh. sem óskandi).
Aukþess, sem hjer hefur verið getið,
skulu hjer tilfærð nokkur dæmi, þar
sem málið á þýðingunni er mjög óvið-
feldið, og eru þau eins og hin dæmin
að eins tekin úr litlum kafla. Á bls.
Iteykjavík, fiistudaginn 21. maí 1886
XII (í form.): „vallari“ í stað: píla-
grímur. Á bls. 3 (í þýð.): „ósterk semu
í stað: engu sterkari en (á e.: „no
stronger than“, sbr. aths. þýð.). Á
sömu bls.: „alt úti!“ í stað: úti um
alt! (á e.: „All lost!“). Á sömu bls.
„vjer klofnum" í stað: skip okkar
klofnar. Á bls. 4: „skók mitt hjarta
inst“ í stað: hneit mjer við hjarta (í
e.: „did knock against my very heart“
o: (angistarópið) smó gegn um merg
og bein inn að sjálfu hjartanu og sló
á það); sbr. á bls. 5, þar sem „touched“
er þýtt með: hneit við. Á bls. 13:
„ei hann ærði af viti“ í stað: ærði úr
honum vitið, eða öllu heldur œrði hann.
En hjer stendur i enskunni : „would
not infect his reason“ = mundi ekki
lmékkja (hafa skaðleg áhrif á) skyn-
semi hans og er því þýðingin heldur
ekki allskostar nákvæm. Á bls. 88:
„Milan“ í stað: hertogi Mílans; að
minnsta kosti hefði hjer þurft skýr-
ingar við, því það er ekki titt í ís-
lenzku að brúka staðanöfn í stað ráð-
anda staða, þótt slikt megi gera á
ensku.
Svo er að sjá sem þýð. hafi verið
það ljóst, að bókin mundi ekki gera
eins mikið gagn og æskilegt væri sem
skáldrit, en til þess að sjá um, að hún
yrði þó að nokkru gagni, hefur hann
viljað gera hana þánnig úr garði, að
menn gætu notað hana til þess að
læra af henni ensku. Þetta er nú
gott og blessað. En heppilegra heíði
verið að velja einhverja nýrri bók.
Ensk tunga hefur tekið afarmiklum
breytingum siðan á dögum Shaksperes.
Bæði þýðing, kyn og myndir orða hafa
breytzt svo, að Englendingar skilja
ekki rit hans almennt án mikilla skýr-
inga. Jafnvel lærðu mennirnir geta
ekki orðið á eitt sáttir um sumt. Það
getur verið gott fyrir þá, sem stunda
vilja malið vísindalega, að lesa slíkar
Nr. 21.
bækur, en almenningur, sem læra vill
hið lifandi mál, hefur ekkert með þær
að gera. Þýð. hefur nú reyndar vilj-
að bæta úr þessu með því að hnýta
löngum skýringum aptan við textann.
Margt er gott í skýringum þcssum,
en hvað á almenningur að gera með
allan þann lærdóm, sem þar er borinn
á borð ? Aptur vantar opt það i skýr-
ingarnar, sem mestu varðar fyrir þá,
sem ensku vildu læra af bókinni, og
það er að fá að vita, hvernig þau
orð og setningar, sem úreltar eru,
hljóða á ný-ensku. Þessa hefði þýð.
átt að geta alls staðar eins og Dr.
Wright gerir í útgáfu sinni, sem þýð.
segist hafa haft fyrir sjer. Auk þess
er sumt í skýringunum miður rjett.
Við skulum taka nokkur dæmi, er
sýni það, er hjer hefur verið talið.
Á bls. 87 (í skýr. við frumtext.) stend-
ur að „bósen“ sje hinn vanalegi fram-
burður sjómanna á orðinu „boatswain“,
en hinn almenni framb. er bós’n (sbr.
Webster). Á bls. 88 er „play“, lat.
„plaga“ set í samb. við blak, blaka á
ísl. Hver líkindi eru til þess að „blakK
sje komið af „plaga“? Er það vana-
legt að b í ísl. svári til p í lat. ? Nær
sanni mundi vera að setja „plaga“ í
samband við fíá (flag), flengja, ftaka,
flaga sem öll eru af sömu rót runnin
(sbr. Skeat). Blak, (blaka, blakta, blakra)
mætti ef til vill setja í samband við
lat. orðið flagrum (flagellum). Þegar
blaka þýðir sama og blakta og blakra,
er það líklega komið af blað (o: blaðka)
og ð fallið burt (sbr. I. Aasen: btakra
= flagsast [um blöð]), enda er það þá
mest brúkað um hreyfing á blöðum,
hári eða fjöðrum. Á bls. 89 hefði átt
að geta þess, hvað nú væri brúkað í
ensku i stað orðanna „present“ og
„hand“, sem er: present time og handle.
Þar hefði og ekki verið úr vegi að
geta um, að orðið félagi væri sama