Þjóðólfur - 08.10.1886, Blaðsíða 2

178
um (d: 15) eru nýir (homines novi) og flestir
Jieirra er ungir menn, sem hafa aldrei, svo að
menn viti, fengizt við þingmál; jiar á móti
hafa menn hafnað mörgum eldri reyndum al-
þingismönnum, sjálfsagt af því, að menn hafa
verið hræddir um, að þeirmundu gugna í stjórn-
arbaráttunni; sýnir það bezt hve miklum und-
irróðri og œsingum* hefur verið beitt við kjós-
endurna, og að þeir hafa ekki gætt þess, að
kjörtíminn er sex ár, og á þessum tíma eiga
þessar nýju hegbrcekur* (Straamænd) að taka
þátt í löggjafarstörfunum. Það er þess vegna
auðsætt, að meiri hlutinn af þingstörfunum
hleðst miklu meira eun áður á hina konung-
kjiirnu* alþingismenn i efri deild, og þó fer
stjórnarskrárfrumvarp þingsins fram á, að af-
nema þá (mirabile dictu). Nokkrir af hinum
nýju þingmönnum vilja ganga enn lengra i
frelsiskröfum en stjórnarskrárfrumvarpið11,
(það eru hrein og bein ósannindi; öll-
um nýjum þingmannaefnum er lengra
vildu ganga, var hafnað),
„en það sýnir að þeir hafa ekki einu sinni vit-
að, að jafnskjótt, sem frumvarpinu er breytt,
er það fallið. En þessir grœnu* þingmenn
munu, þegar þeir koma á þing, verða tamdir
af hinum eldri þingmönnum úr biltingaflokkn-
um og varaðir við að gera nokkur form-
leg afglöp. Biskupinn hefur falið hinum kon-
ungkjörna þingmanni, prestinum Arnljóti Ólafs-
syni áð prjedika við setning þingsins 28. næsta
mánaðar11. —
Svona lítur nú þessi brjefritari út. E»að
er alkunnugt, liver hefur verið fregn-
ritari hjeðan til Nationaltíðindanna, en
sá maður er sjálfsagt hættur við það,
því að hann hefði auðvitað ekki getað
látið sjást eptir sig annað eins ogþað,
að kalla liina nýju þingmenn (þar á
meðal 5 presta, 2 sýslumenn o. s. frv.)
heyhrækur og græna þingmenn ásamt
öðrum vitleysum í brjeflnu. Það gild-
ir nú reyndar einu, hver skrifað hefur
þetta brjef. En svo mikið sjest afnið-
urlaginu á brjefkaflanum hjer að fram-
an, að rætur lians ná ekki síður en
Dagblaðsritarans til hinna hæstustaða,
þar sem hann vissi mánuði fyrir þing,
hver átti að prjedika við þingsetning-
inguna, þótt það yrði ekki hljóðbært
hjer fyrr en rjett áður en þingið var sett.
í Berlinske Tidende er nú ekkert
merkilegt um stjórnarskrána eða þing-
mennina, en aptur á móti er í einu núm-
eri þess blaðs (21. ág. þ. á.) minnzt á,
að Djóðólfur hafi sagt frá því, er farið
var með íslenzka flaggið og afhent skip-
*) Leturhreytingin eptir oss. Bitstj.
stjóranum á Romny. Berlinske Tid-
ende segir, að þetta hafl verið gert til
að óvirða danska flaggið, en muni ann-
ars vera strákapör ein. Petta verðum
vjer að telja í mesta máta ósvífið, og
vjer furðum oss á, að sjálft stjórnar-
blað Dana skuli bjóða dönskum lesend-
um önnur eins ósannindi og æsandi ill-
mæli.
Dað má sannlega. segja, að hægri
blöðin í Danmörku geri sitt til að gefa
Dönum rjetta hugmynd um mál íslands
og bæta samkomulag og bræðraanda með-
al Dana og íslendinga!
Pappírspeningar bankans og póst-
ávísanir.
í ísafold XIII. 40.. bls. 158, d. 3.
hefur herra 15 látið í ljósi, að póst-
stjórnin hjer — að því leyti sem póst-
ávísanir nemi meiru enn tillagið frá
Danmörku — „verði að fá gull og
silfur úr jarðabókarsjóðnum fyrir seðl-
ana og senda þetta út“. Þetta er mis-
skilningur. Póstmeistarinn sendir ekki
gull og silfur út til borgunar því, er
hann ávísar, heldur greiðir hann and-
virði þess til jarðabókarsjóðsins, livort
heldur það er borgað til hans með seðl-
um, eða með gulii og silfri eins og áð-
ur var, en upphæð ávísananna er end-
urgoldin póststjórninni erlendis úr rík-
issjóðnum, að því leyti, sem hún eigi
lætur úti ávísanir upp á pósthúsið í
Reykjavík. Landssjóður íslands — auk
viðlagasjóðsins — er í 2 deildum: rík- I
issjóðnum og jarðabókarsjóðnum, og fer
þeim margt fleira á milli en tillagið
frá Danmörku, þannig eru t. a. m. toll-
ar og aðrar tekjur landssjóðs opt borg-
aðar með ávísunum til Kaupmannahafn-
ar. Það er þvi eigi hætt við, meðan
sömu reglur gilda um póstávísanir, „að
menn missi öll peningaviðskipti við
aðrar þjóðir“, en eins og tjeð grein ísa-
foldar bendir á, er varhugi gjaldandi
við, að menn fari sjer eigi að voða, og
að bankinn verði eigi til ógagns og
eyðileggingar. Þó nú megi setja eitt-
hvað út á bankastjórnina, verður því
eigi neitað, að hún fer varlega, og væri
óskandi, að almenningur hefði sömu var-
kárni frá sinní hlið, og að menn taki eigi
að sjer meiri skuldbindingar, en lík-
indi eru til, að þeir geti eínt t. a. m.
með afborganir.
í Þjóðólfi XXXVIII 31, 32 hefur stud.
polit. Sigurður Briem látið í ljós þá
skoðun sína, að þó 1,200,000 kr. hafi
verið skipt, þegar krónumyntin kom,
muni það eigi allt hafa verið notað sem
viðskiptamiðill, og að nú sje viðskipta-
þörfin minni enn þá, svo honum þykir
eigi hægt að segja með fullri vissu, að
viðskiptaþörfin geti borið 500,000 kr.
af pappír, eða að pappírspeningarnir
haldi verði sínu, en samt álítur hann,
að þeir þurfi eigi að missa það, og að
mikil líkindi sje til, að með góðri og
duglegri stjórn megi halda þeim í fullu
gildi (s. st. bls. 127 d. 2, 3).
52.
1 Þjóðólfi 13. 1>. m. stendur grein frá Jóni
Runólfssyni á Hvanneyri, er hann nefnir „við-
vörun til leiguliða“. Það er að vísu leiðinda
verk að þurfa að svara grein þessari, sem er
full af mótsögnum, ýkjum og ósannindum, en
af því hann þykist hafa orðið fyrir harðýðgis-
fullri meðferð af prófasti sjeraStefáni Þorvalds-
syni í Stafholti og mjer, þykir mjer þörf að
sýna að þetta eru ýkjur og ósannindi.
Jón segir frá því í upphafi greinarinnar, að
frá árinu 1853, er hann byrjaði búskap á Vatns-
hömrum, hafi hann goldið eptir jörðina ár hvert
60 pd. smjörs í leigu og 20 rdl. i landskuld;
hafl þá jörðin verið niðurnídd („íhreysum11, sem
hann kallaij, en hann bætt hana mikið i þau
33 ár, er hann bjó þar við sama leigumála
byggingarbrjefslaust. Það er ekki annað að
sjá, en Jóni hafi þótt sanngjarnt að borga 20
1 rdl. í landskuld fyrstu árin, er hann bjó þar,
þótt jörðin væri í „þvílíkum hreysum“. En
hann hefur ekki vit á að sjá að þetta var á
þeim árum miklu hærri landskuld, en honnm
var gjört að svara i byggingarbrejfi því, er
sra Stefán prófastur vildi setja honum árið sem
1 leið; þar var landskuldin sett 4 ær með lömb-
um eða 4 sauðir tvævetrir. Árið 1853—54 var
ærin eptir verðlagsskránni í Borgarfjarðarsýslu
á 2 rdl. 89 sk. 4 ær á 11 rdl- sk.
og hundraðið náði þá ekki 20 r(b- eptir
meðalverði allra meðalverða, en l’á borgaði Jón
20 rdl. í landskuld. Jón sannar þannig, sem
þó sjálfsagt ekki hefur verið ætlun hans, að
það hefur verið 6 vætta eða hundraðslandskuld,
er hann varð að borga fyrstu búskaparárin á
Yatnshömrum, enda mun sá leigumáli lengi
hafa verið á jörðunni, áður en Jón kom þang-
að. Að vísu lækkuðu peningar í verði eða