Þjóðólfur - 24.12.1886, Blaðsíða 1

Kemur út á föstudags-
morgua. Verð árg. 4 kr.
(erlendis 5 kr.). Borgist
fyrir 15.júlí.
ÞJÓÐÓLFUR
Uppsögn (skrifleg) bund-
in við áramót, ógild nema
komi til útgef. fyrir 1.
október.
XXXVIII. árg.
Reykjayík, föstudaginn 24. desemlber 1886.
Um laganám mitt.
—:0:—
(Niðurl. Til þess að rannsaka Krist-
innrjett Árna biskups og kirkjulögin,
hef jeg þetta ár varið öllum tíma mín-
um; jeg heí kynnt mjer allt á hand-
ritasöfnum, bæði hjer á landi og í Khöfn
(Landsbókasafninu, Safni Jóns Sigurðs-
sonar, Biskupssafninuog Landsskjalasafn-
inu, Safni Árna Magnússonar, Háskóla-
saíninu, Thottssafni, Kallssafni, Safni
konungs og Bókmenntafjelagssafninu),
sem jeg gat búizt við að gæti veitt mjer
upplýsingar um þetta efni. Jeg hef rann
sakað óprentuð rit Guðbrands, Odds
Einarssonar, Jóns Árnasonar og Finns
Jónssonar biskupa, Jóns Daðasonar,
Jóns Halldórssonar og Vigfúsar Jóns-
sonar presta, Björns á Skarðsá, Bárð-
ar Gíslasonar, Sveins lögmanns Sölfa-
sonar, Björns lögmanns Markússonar og
sýslumannanna Porsteins Magnússonar,
Halldórs Einarssonar, Magnúsar Jóns-
sonar, Jóns Magnússonar, Magnúsar
Ketilssonar og Jóns Jakobssonar o. fl.;
auk þeirra rita, sem prentuð eru. Jeg
hef enn fremur rannsakað lagahandrit,
brjefabækur og dómabækur, eignar-
skjöl, testament, gjafabrjef, arfsalsbrjef,
klerkadóma ogleikmannadóma, úrskurði
eptir biskupa, officiales, prófasta, lög-
öienn, konungsbrjef o. s. frv. Mestur
fiminn hefur aðvitað gengið til þess, að
leita og grafa þetta upp; jeg skal þann-
ig geta þess, að það er ekkert fljótlegt
verk að rannsaka 77 pakka með brjefa-
afskriptir í safni Árna Magnússonar, en
jeg hef þó skrifað eða látið skrifa upp
tttikið af brjefum og skjölum (nær þús-
Ur>cl), sem jeg nauðsynlega hefþurft að
kaf'a yið hendina. Hingað til hef jeg
báft nóg með að leita upplýsinga og
safna þeim, en nú á jeg eptir að fá
mjer afskriptir af ýmsum brjefum og
skjölum og svo nota þær upplýsingar,
sem jeg hef aflað mjer. Jeg hef eigi
getað fengið stöðu, þar sem jeg gat náð
til bókasafna og handrita, en þótt það
sje erfitt fyrir mig, að fást við vís-
indalegar rannsóknir á lögum vestur í
Dalasýslu, þá getur herra Gestur Páls-
son eigi sagt neitt um, hvað jeg muni
geta gjört, ef jeg lifi lengi.
Það er auðvitað mjög ljett verk
að segja við mig: „Þú áttir ekki að
taka þetta fyrir heldur annað“. En
til þess verð jeg að svara, að þetta at-
riði verður þó það, sem mundi standa
i vegi fyrir flestum, og meðan menn
eru eigi búnir að fá vissu um eldri
tímann, vita menn eigi hvar á að byggja
á, en þegar búið er að rannsaka þenn-
an tíma verður ljettara fyrir meun að
halda áfram. Ef jeg hefði framvegis
átt kost á, að rannsaka söfn og liand-
rit, hefði jeg næst viljað rannsaka rjett-
arbæturnar og veraldlegu lögin fram að
siðabótartímanum og síðan öll lögin frá
þeim tíma. Með þessu væri rannsökuð
lagasaga íslands, og þá væri mikið feng-
ið. Þetta væri afarþýðingarmikið fyrir
sögu íslands, og ekki síður fyrir isl.
lögfræði. Ef nákvæm íslenzk lagasaga
væri fengin, gætu lögfræðingar liaft
fastan grundvöll til að byggja á, og þá
gætu menn tekið einstök atriði í ýms-
um greinum lögfræðinnar fyrir og rann-
sakað þau, enn fremur yrði það hin
bezta hjálp fyrir alla þá, sem vildu
vita, eptir hverjum lögum þeir ættu að
fara, og hver lög væru hjer í gildi.
Jeg vona að almenningur geti nokk-
urn veginn gjört sjer hugmynd um,
hvernig jeg hef varið styrk mínum,
hvort jeg hef varið honum til lystitúra
og skemmtana eða eins og samvizku-
sömum manni ‘ber. Styrkur minn var
eigi veittur moð ncinum skilyrðum,
mjer var alveg frjálst hvernig jeg færi
með liann1; jeg var að eins siðferðis-
1) Gest.ur Pálsson segir, að styrkurinn hafi
verið veittur nieð því skilyrði, að jeg fengist
Nr. 56.
lega bundinn til að verja honum svo
sem jeg áliti bezt og rjettast; jeghefði
alveg eins vel getað sótt um málfærslu
við yfirrjettinn og varið styrknum ein-
göngu til þess að útvega mjer handrit og
bækur, eneins og jeg hefvariðhonum,hef-
ur mjer þótt skynsamlegast og rjettast.
Skal jeg svo eigi fjölyrða um þetta
meir að sinni, og enda með því, að biðja
Gest, að verða eigi allt of montinn af
því, þótt honum finnist, að jeg hafi virt
hann svars, og jafnframt ráða honum
til, að gjöra allt til að bæta ráð sitt,
læra enn að nýju 8. boðorðið og ganga
að sínu leyti eins og hann hefur geng-
ið í brennivínsbindindi, í siðferðislegt
bindindi, með að sverta eigi sjer betri
menn eða skrökva upp á þá, og þang-
að til Gestur veitir nægar tryggingar
fyrir, að hann haldi þetta siðferðislega,
bindindi, ber jeg það traust til almenn-
ings, að liann trúi engu einasta orði,
sem hann segir um mig.
Reykjavík 6. des. 1886.
Páll Briem.
Ferðabrjef úr Svíþjóð
eptir Valtý Guðmundsson.
Y.
Uppsölum 14. ftgúst 1886.
Uppsalir er elzti bærinn í Svíþjóð,
og hinn frægasti bæði að fornu og nýu.
Bærinn stendur á Fýrisvöllum. Þar
stráði Hrólfur Kraki gullinu þegar Að-
ils konungur veitti honum eptirförmeð
Svíaher. Fýrisá fellur um þveran bæ-
inn og skiptir honum í tvo liluta. Bærinn
er lieldur lítill (um 16,000 innbúa) og
ekki neitt ásjálegur, Þó eru þar nokkr-
ar byggingar, sem mjög mikið kveður
að. Dómkirkjcm í uppsölum er afar-
merkileg, bæði fyrir elli sakir, stærðar,
skrauts og fornminja, sem þarerugeymd-
ekkert við embættispjónustn og segir að jeg
hafi lofað þessu. Detta eru ósanniudi.