Þjóðólfur - 09.09.1887, Side 1

Keraur út A föstudags-
morgna. VerÖ árg. (60
arka) 4 kr. (erlendisö kr.).
Borgist fyrir 15. júlí.
ÞJÓÐÖLFUR.
Uprsögn (skrifleg) bund-
in viö áramót, ógild nema
komi til útgefanda fyr-
ir 1. október.
íieykjavík, föstudaginn í). septemker 1887.
Nr. 41.
XXXIX. árg.
Þokkaleg meðul.
Á seinni árum hafa Islendingar
fengið ýmsa meðmælendur i úfclend-
um blöðum, og mörg blöð liafa bein-
línis tekið að sjer að verja málstað
vorn. Sjerstaklega er mismunurinn
mikill í Danmörku. Meðan þeir fje-
lagar Orla Lehmann og Plógur höfðu
orðið, sást varla annað en skammir
og ósannindi um Islendinga í dönsk-
um blöðum. En nú halda mörg blöð
í Danmörku fram málstað vorum og
má þar á meðal nefna með þakklæti
Morgunblaðið.
Eins og gefur að skilja svíður
dönsku stjórninni harla mjög þegar
vinveittar greinir koma um Islend-
inga í útlendum blöðum. I fyrra
þegar vinveitt grein um okkur kom
ut i heimsblaðinu „Times“ var lagt
af stað, og leið ekki á löngu áður
heljarmikil grein kom undan handar-
jaðri stjórnarinnar aptur út í sama
blaði, rituð bæði með illgirni og
fítonsanda móti Islendingum. Siðar
var gjört mikið stáss með greinina;
hún var rítlögð og orðrjett prentuð
innan fárra daga atimgasemdalaus í
sjálfu stjórnarblaðinu Berlingatíðind-
um. Svona var stjórnin glöð yfir
þessu andlega fóstri.
Um daginn þegar greinin „Stjórn
íslands“ stóð í Morgunblaðinu, þá
þóttist stjórnin ekki geta þagað leng-
ur. En hvar var nú ráðið, sem duga
skyldi ? Það var að minna danska
bændur á „tillagið“ til íslands úr rík-
issjóði. „Ef bændurnir fyrst gá að
þessari hlið málsins^þá hyggur stjórn-
in að allt muni ganga vel fyrir sjer.
Allir sjá, hver tilgangurinn- er, enda
væri þá vel að verið, ef hægt væri,
að vekja úlfúð og fjandskap milli ís-
lendinga og hins frjálslynda flokks i
Danmörku, með því að gefa í skyn
1) (Daghlaðið 28. júlí j>. á.)
að „tillagið“ sje gjöf eða sveitarstyrk-
ur til Islands. Hitt er þagað um, að
hjer er um skuldaborgun að ræða.
Eða eins og viðurkennt var af sjálf-
um þeim, sem skömmtuðu oss rjettinn
með stöðulögunum 1871. Þegar þeir
sögðu um þessa borgun eða „tillag“
sem stjórnin svo nefnir: „Öll slndda-
slúpti, sem verið hafa hingað til milli
ríkissjóðsins og íslands, eru hjer með
á enda kljáð". (Stöðul. 5. gr.) Það
voru íslendingar, sem áttu um sárt
að binda, þegar stöðulögin komu út;
þeir urðu að sætta sig við bolmagns-
rjettinn, en nú er skörin farin að
færast svo upp í bekkinn, að stjórnin
skoðar borgunina eins og náðargjöf.
Vjer vonum, að stjórnin vinni lítið á
með þessu, en hins vegar gefur þetta
oss tillefni til að hugleiða, hvernig
rjetti vorum hefur verið fram haldið
síðan Jóns Sigurðssonar missti við.
Auðmýkt þingsins við stjórnina verð-
ur ekki ávallt til góðs. Þvi væri ósk-
andi, að alþingismenn hjer eptir tæki
rögg á sig og heimtuðu innstæðu þá,
sem vjer eigum hjá Dönum samkvæmt
stöðulögunum, útborgaða þvi fyr því
heldur, eins og Jón Sigurðsson vildi,
og eins og vjer höfum fyllsta rjett
til.
Úr því vjer unum við stöðulögin,
þá er bezt að fara að heimta að orðin
i þeim: „Öll skuldaskipti, sem verið
hafa hingað til milli ríkissjóðsins og
íslands eru hjer með alveg á enda
kljáð“, verði meir en á pappírnum.
x+y.
Fáein orð um þjóðjaröasölu
og hafnafrelsi,
Á undanförnum þingum hafa ein-
att verið borin upp frumvörp til laga
um að selja ýmsar þjóðjarðir og um
að löggilda eina eða aðra höfn lands-
ins til verzlunar. Slík frumvörp hafa
einatt átt erfitt uppdráttar; sumir
þingmenn hafa hamast i ákafa gegn
þeirri eyðilegging, er þjóðjarðasalan
mundi baka landsjóði og þá ekki síð-
ur gegn slíku tjóni og spillingu, er
löggilding óhóflega margra hafna
mundi leiða yíir land og lýð. Slík
frumvörp hafa þannig einatt fallið,
en framburðarmenn hafa þá komið
með þau aptur svo endirinn hefur
optast nær orðið sá, að frumvörpin
hafa loks eptir mikla erfiðismuni náð
framgöngu. Á þinginu i sumar hef-
ur verið borið upp frumvarp þess
efnis, að allar þjóðjarðir megi seljast
ábúendum gegn fullu verði, og það
með mjög vægum borgunarkjörum, og
virðist rnálið því vera komið á þann rek-
spöl, að það hveríi varla aptur í gamla
horfið, því hvort sem tjeðu frumvarpi
verður framgengt á þessu þingi eða
ekki*, þá er framkoma þess og við-
tökur trygging fyrir að mönnum er
loks almennt farið að skiljast, að þjóð-
jarðasalan er hagur bæði fyrir lands-
sjóð og landsbúa. Fyrir landssjóð er
þjóðjarðasalan hagur ekki einungis
að þvi leyti, að sjeð er um að söluverðið
verði svo hátt, að lág renta af
þvi samsvari afgjaldinu, heldur einnig
að því leyti að með tímanum þarf
landssjóður ekki að kosta umboðsmenn
og sparar þá þannig nokkur þúsund
krónur. Fyrir landsmenn er þjóð-
jarðasalan hagur að þvi leyti, að þá
eykst sjálfseign i landinu og bænda-
stjettin verður öflugri. Það mun þvi
mega ganga að því vísu, að slík lög
muni fá framgang innan skamms.
Um löggildingu hafna er þar á
móti öðru máli að gegna. Þar virðist
*) Þegar höf. skrifaði þetta, var liann eigi
búinn að fá að vita um afdrif l>essa frumvarps
á þinginu, en þau eru nú kunn orðin; Jað var
fellt í efri deild, eins og ýms önnur nauðsyn-
leg frumvörp. Bitstj.