Þjóðólfur - 16.09.1887, Blaðsíða 3

167
þeim grein fyrir, nöfn á alkunnum
lilutum o. s. frv. Þessum reglum er
og að mestu leyti fylgt í stafrofs-
kverinu. Eins og vjer vitum hafa
sumir stafir i stafrofi voru fleiri en
eitt kljóð, þótt ekki sje höfð nema
ein mynd til að tákna hljóðin. Þess
hefur verið lítt gætt í stafrófskverum
að skipa orðunum niður eptir þessum
ólíku hljóðum hins sama stafs, en í
þessu stafrofskveri er það að nokkru
leyti gjört.
Nokkrar myndir eruíkverinu. Yjer
höfum opt sjeð, hve gaman börnum
þykir að myndum, þær geta því með
öðru stutt að því að börnum þyki
vænt um stafrofskverið sitt. Auk
þess er það almennt viðurkennt, að
góðar myndir hafi mikla þýðing við
ýmsa fræðslu; þær geta gefið kennar-
anum kost á að fræða börnin um
marga hluti, og vekja athygli þeirra
á mörgu. Aptur er sjálfsagt betra að
hafa engar myndir en vondar myndir;
vondar myndir gefa óljósar eða rang-
ar liugmyndir um þá hluti, sem þær
eiga að sýna; þær segja ekki rjett
eða satt frá þeim. Margar leturteg-
undir eru i stafrofskverinu og þar á
meðal snarhandarstafrof, en þar hef-
ur viljað s\ o óheppilega til, að sjálf-
sagt hefur ekki verið völ á betri upp-
hafsstöfum af þeirri leturtegund en
í kverinu eru. Þeir eru flestir svo
að menn munu varla kenna börn-
um að skrifa eptir þeim. Smærri staf-
irnir eru aptur á móti miklu betri.
Ekki má gleyma að geta þess að papp-
ír er góður í kverinu og letur skýrt
og fremur stórt í samanburði við það,
sem verið hefur á sumum stafrofs-
kverum vorum. En þetta allt eru
góðir kostir á stafrofskveri.
Að minnsta kosti á meðan ekki
koma ný stafrofskver til sögunnar,
má telja það víst að stafrófskver þeirra
Jóns Ólafssonar og Yaldimars. Ás-
mundarsonar verði eingöngu eða því
nær eingöngu, notuð við lestrarkennslu
hjer. Þau fá að berjast um yfirráðin
og almenningur verður það, sem á
endanum skipar öðru hvoru þeirra
öndvegi, ef hann gjörir þeim ekki
báðum jafn hátt undir höfði. -s.
Reykjavík, 16. septbr. 1887.
Prestvígsla. Sunnudaginn 11. þ.
m. var prestsskólakandídat Einar Frið-
geirsson vígður sem aðstoðarprestur
sjera Þorkels Bjarnasonar á Reyni-
völlum í Kjós.
í ofsaveðrinu 9. þ. m., sem getið
var i síðasta bl., urðu heyskaðar aust-
ur i Laugardal; á einum bæ fuku t.
a. m. um 100 hestar af heyi og þak-
ið af baðstofunni.
I sama veðrinu slitnaði fiskiskútan
Vonin upp hjer á höfninni og brotn-
aði.
Hafís. Skaptfellingar, sem komu
hingað í gær, segja, að hafíshroði hafi
nýlega verið kominn vestur á móts
við Öræfi i Skaptafellssýslu.
Sjálfsmorð. Maður einn í Arnes-
sýslu, húsmaður á Egilsstöðum i Eióa,
„veitti sjálfum sjer banatilræði aðfara-
nótt 3. þ. m. með því fyrst að skera
sig á háls, og þegar það dugði ekki,
skar hann sig á hol ofan frá flag-
brjóski, 8 þumlunga langan skurð,
svo að iðrin fjellu út. Læknir var
sóttur, er saumaði skurðinn saman, en
maðurinn dó eptir hálfan annan dag,
sunnudaginn 4. þ. m.“
Vasaúr lianda bliiiduni. Ameriku
maður einu, Samúel F. Adam í Middle-
town í Connecticut, hefur fengið einka-
leyfi fyrir eins konar vasaúrum. Þau
eru þannig útbúinn, að blindir menn
geta vitað, hvað klukkan er, með því að
þreyfa á þeim.
Sprcngiefni „Beliit44. Allt af eru
menn að finna upp fleiri og fleiri
sprengiefni. Maður einn í Stokkhólmi,
Karl Lamm að nafni, hefur nýlega
fundið upp sprengiefni, sem nefnist
„Bellit“. Eptir tilraunum, sem hafa
verið gjörðar með það, kvað það vera
sterkara en öll önnur sprengiefni, sem
til þessa hafa þekkzt. Það er blend-
ingur af saltpjetursúru ammonii og
di- eða trinitrobenzin. Það hefur auk
þessa þann kost fram yfir öll önnur
sprengiefni, að í því kviknar hvorki
með því að slá á það nje með niíningi,
heldur að eins með því að láta það
beinlínis snerta eld, eða mjög heitan
hlut. Þess vegna er hættulaust að
flytja það, t. d. á járnbrautum oggeyma
það.
Verkfæri til að slökkva á oliu-
lömpum af sjálfu sjer. Til þess að
komast hjá slysum, sem opt og einatt
hljótast af því, að olíulampar með
ljósi á velta um hafa verið tilbriin
ýmis konar verkfæri, sem hafa átt að
gjöra hægra fyrir að slökkva á lömp-
unum, án þess að því líkar tilraunir
hafi þó orðið að tilætluðum notum fyr
en maður einn í Lundúnaborg, Ed-
ward Philips að nafni, fann nýlega
upp verkfæri, sem af sjálfu sjer slökkur
á lömpunum þegar á liggur. Yerk-
færi þetta er hreyfanleg stöng, sem
gengur i gegn um lampann; á öðr-
um enda stangarinnar er slökkvihetta,
hinn endinn hvílir á borðinu, Jafn-
skjótt sem lampinn hallast nokkuð,
gengur stöngin upp í gegnum Ijós-
pípuna og flytur slökkvihettuna yfir
kveikinn ; er með því öll hætta þeg-
ar úti. A stönginni er enn fremur
hreyfanlegur hringur, sem gengur ut-
an um lampafótinn; með þessum hring
má halda stönginni fastri, svo eigi
skuli slokkna óviljandi á lampanum,
þegar hann er borinn til.
Saunmálar með fjaðraauga eru ný-
lega fundnar upp af J. Adolf Knob-
laucli ingeniör nokkrum í Muncken;
eru þær þannig tilbúnar, að aptur úr
auganu gengur örsmá rifa, sem smeygja
má þræðinum inn um, án þess að mað-
ur þurfi að horfa á nálina á meðan;
þessi rifa lykst aptur með fjaðia-
krapti, svo að eigi er hætt við að
þráðurinn fari aptur úr auganu. Þess-
ar nálar eru því mjög hentugar fyrir
nærsýnar saumakonur, þar sem jafn-
vel blindir menn geta þrætt þær.
Brjef og sending'ar með póstum. Póstem-
bættismaður einn í Ameríku hefur gjört reikn-
ing yíir póstsendingar i öllum heiminum. Ept-
ir þeim reikningi voru árið 1885 alls sendar
með póstum 5849 miljónir brjefa, 1077 miljón-
ir spjaldbrjefa, 4610 mil. sendingar af prent-
uðu máli, 104 miljónir af sýnishornum af vör-