Þjóðólfur - 14.10.1887, Blaðsíða 1

Köniur út á föstudags-
töorgna. Verö árg. (60
arka) 4 kr. (erlendis 5 kr.).
Borgist fyrir 15. júlí.
OÐOLFUR.
Uppsögn (skrifleg) bund*
in viö áramót, ógild nema
komi til útgefanda. fyr-
ir 1. október.
Keykjavík, föstudaginn 14. októker 1887.
XXXIX. árg.
Stjórnarbaráttan.
(Niðrl.). Hinir hoiðruðu minni hluta
menn á alþingi i sumar höfðu sitt
fram, að stjórnarskráin væri svæfð
og báru fyrir sig kjósendur sína.
Síra Þórarinn sagði í fyrra á þingi:
„Hinn háttv. þingmaður Borgfirðinga
(Grímur Thomsen) lýsti því yfir, að
hann hefði ekki fundið þann þjóð-
vilja í Borgarfirði, að menn hefðu
viljað halda fram stjórnarskrárfrum-
Varpinu 1885 óbreyttu; en jeg verð
að segja það aptur á móti, að sá
Vilji var í mínu kjördæmi; þvi að á
fundi í Hafnarfirði, þar sem mættu
kosnir menn úr öllum hreppum sýsl-
Unnar, var þessi spurning borin upp
fyrir fundarmönnum, og var það sam-
þykJct með ollum atlivœðamJ, að fram-
fylgja frumvarpinu óbreyttu. (Alþ.t.
1886 B 248). En í sumar hafði hann
ályktun frá 7 mönnum, og hafði hana
seru ástæðu fyrir því, að nú gæfi hann
atkvæði móti stjórnarskránni. Frið-
rik Stefánsson fór mörgum orðum um
þjóðviljann 1885 og 1886, en þegar
hann snerist í mót í sumar, þá bar
hann einnig þjóðviljann fyrir sig.
Það skulum vjer fúslega játa, að
menn í sumum sveitum hafa viljað,
að stjórnarskrármálið væri ekki tekið
fyrir á alþingi í sumar, en þetta rjett-
lætir samt ekki hið minsta framkomu
þingmanna í sumar, þvi að þó menn
vilji að málið sje ekki tekið fyrir, þá
er ekki þar með sagt, að nokkur kjós-
andi hefði viljað, að þingmaður hans
skærist úr hóp með meiri hluta þjóð-
kjörinna þingmanna og gengi í lið með
hinum konungkjörnu til þess að drepa
málinu niður. Og það er einmitt
þetta, sem vjer vitum að mörgum
kjósendum likar afarilla. Þjóðin hefur
gengiðíbandalagtilaðframfylgjastjórn-
') Breytt letri af oss. Ritstj.
armálinu, og það erum vjer sannfærðir
um, að þjóðin vill af alhuga, að full-
trúar hennar haldi hóp og láti eitt yf-
ir alla ganga, þangað til þetta mál
hefur fengið happasælan endi. Og
það er einmitt fyrir þetta, að vjer get-
um svarað þeim spumingum, sem
gjörðar voru í upphafi þessarar grein-
ar neitandi. Vj er kunnum að standa
fjarri takmarki voru, að fá innlenda
stjórn, en vjer stöndum þó nær því
heldur en 1888 og 1885, því að þjóðin
hefur sýnt svo skýlaust vilja sinn í
þessu máli og það er hún sem allt
hvílir á. Þó að Friðrik Stefánsson
beri fyrir sig kjósendur sína í Skaga-
firði, þá þekkjum vjer Skagfirðinga
of vel til þess, að þeir sendi til
lengdar þá menn á þing, sem ganga
í lið með hinum konungkjörnu til
þess að svæfa stjórnarskrármálið, enda
hafa þeir marga góða menn aðra en
Friðrik Stefánsson til þess að vera
fulltrúa sina á þingi. Og sama er að
segja um önnur kjördæmi, þar sem
menn hafa komið fram á líkan hátt
og Friðrik Stefánsson.
Þingmenn þeir, sem gengu í lið
með hinum konungkjörnu, gátu ekki
gefið fullnægjandi ástæður fyrir fram-
komu sinni; fyrir þeim sem annars
voru málinu hlyntir, mun helzta á-
stæðan hafa verið kostnaðurinn, en
þegar um „mesta áhuga- og velferðar-
mál landsmanna11 er að ræða, eins og
Friðrik Stefánsson sagði 1885, þá er
þetta ekki góð aðalástæða. „Auðmenn-
irnir í Konstantinópel tímdu ekki að
leggja fje í sölurnar11 til þess að verja
feðraborg sina, segir Páll Melsteð
(Miðaldarsagan bls. 240), þegar Tj'rk-
ir sátu um hana 1453 og fyrir því
vann Hund-Tyrkinn borgina og hefur
síðan setið þar og unnið hin mestu
grimmdarverk. Þetta er sem dæmi
| um krónusparnaðinn.
Enn fremur gátu minni hluta menn
Nr. 47.
ekki bent á neinn heppilegan veg eða
sýnt fram á, að þeir vildu gera neitt
til að framfylgja málinu. Sjera Þór-
arinn sagði í sumar á alþingi við
Benedikt Sveinsson: „Um eitt erum
við þó báðir samdóma, eitt viljum
við báðir; við viljum báðir hafa inn-
lenda stjórn, sem mest innlenda stjórn;
— En að koma stjórninni inn i land-
ið, það er vandinn, það er hnúturinn,
sem þarf að leysa“ (Alþtíð. 1887 B
626 og 627). Þetta er sú stóra spurn-
ing, sem hann strandar á, og getur
ekki svarað með öðru en því að hann
vilji bíða. „Jeg vil fresta málinu“,
segir hann, „þar til menn eru búnir
að hugsa sig svo vel um það, að þeir
geti sagt, að nú vilji þeir eigi fram-
ar nokkrar breytingar á þvi (stjórn-
arskrárfrumvarpinu) gjöra. (s. st. 550).
Sjera Þórarinn vill bíða þess tíma,
sem aldrei kemur og aldrei getur kom-
ið samkvæmt náttúrunnar lögmáli.
Hann gæti eins vel sagt, að hann
vildi bíða þangað til lækirnir hættu
að renna, grösin að spretta og fisk-
arnir að synda í sjónum.
Þorlákur Guðmundsson kvaðst hafa
„þá skoðun, þá föstu sannfæringu, að
rjett sje að láta málið nú bíða, og að
heppilegast hefði verið, að flytja ekki
málið inn á þiug í þetta sinn, án þess
þó að gefa eina hársbreidd eptir af
þeim rjetti, sem þingið hefur til að
samþykkja breytingar á stjórnar-
skránni, þegar hentugur tími er til“
(S. st. 511—512). Það getur nú eng-
inn þakkað þessum þingmanni, þótt
hann ekki vildi fara að sleppa þeim
rjetti, sem þinginu er heimílaður í
61. gr. stjórnarskrárinnar, en hitt
hefði verið þakkavert, ef hann hefði
bent á, hvenær tíminn er hentugur
til að bera fram fyrir konung óskir
vorar um stjórnarskrárbreytingu, en
þetta gjörði liann ekki og þetta get-
ur enginn maður, því að hvenær