Þjóðólfur - 14.02.1890, Síða 3

31
1. okt. 1869; á þeim þrem mánuðum, sem
eptir voru af því ári, voru þar þegar
brúkuð 3 miljónir brjefspjalda! I Þýska-
landi voru þau innleidd 25. júni 1870
og þann dag þegar selt 45,468 af þeim.
Meðan stríðið 1870 stóð yfir milli Frakka
og Þjóðverja voru send til þýska hers-
ins á Frakklandi og frá honum 10 milj.
brjefspjalda. Gambetta innleiddi brjef-
spjöld á Frakklandi 29. sept. 1870. Þessi
ódýru brjef (brjefspjöld) hafa aukið tekj-
ur rikissjóðsins á Þýskalandi töluvert,
með því að brjefaviðskipti hafa aukist
mjög, síðan þau voru innleidd þar. 1873
t. d. voru þar í landi afgreidd 337 milj.
brjefa og 25 milj. brjefspjalda. en árið
áður 307 milj. brjefa og 8 milj. brjef-
spjalda. I 70—80 löndum eru nú brúk-
uð brjefspjöld. Milli Þýskalands og ann-
ara landa voru 1878 send 14 milj. brjef-
spjöld og 1879 lö1/^ milj. Þannig fara
þau sífjölgandi. I allri Evrópu eru af-
greidd yfir 350 milj. brjefspjalda á ári,
en í Bandafylkjunum í Norður-Ameríku
250 miljónir!
Tíminn er peningar, segja Englend-
ingar og sýna það í mörgu, þar á með-
al með þeirri fleygiferð, sem tíðkast á
járnbrautum þar í landi. Mestur er ak-
hraðinn á járnbrautinni milli Lundúna-
borgar og Edinborgar, enda er sú járn-
brautarlest kölluð „fljúgandi Skoti“, og
er orðlögð fyrir hraða sinn um heim
allan. Hún fer 60 enskar mílur (1 ensk
míla = ’74 danskrar mílu) á kl.stundinni
eða 1 enska mílu á mínútu hverri; hún
þarf ekki 3 stundir til að fara jafnlang-
an veg, eins og yfir þvert Island, þar
sem það er breiðast, frá Dalatá við Siglu-
fjörð til Dyrhólaeyjar, sem er 42 mílur,
og tæpa 4] /2 stund til að fara jafnlang-
an veg, eins og eptir endilöngu íslandi
milli Ondverðarness á Snæfellsnesi og
Oerpis á Austfjörðum, sem er 66 mílur.
1 engu landi eru heldur jafnmargar hrað-
brautarlestir, sem á Englandi. Á hverj-
um degi fara þær 14000 mílur. 'Þar næst
kemur Frakkland með 8800 milur og
ÞýskaJand með 7600 mílur. Að meðal-
tali fara þær tæpar 10 milur á klukku-
stundinni. Þarnæst kemur Ameríka með
tæpar 9 mílur, Frakkland með tæpar 8
mílur, Holland og írland með 7x/2 og
Þýskaland með 7 xlr>. Af þessum tölum
má marka þrek hverrar þjóðar fyrir sig og
mátt þeirra til að keppa hver við aðra í
verslun og viðskiptum heimsins; tölur
þessar sýna ekki síður en annað, að tim-
inn er peningar.
Mannslát. Með mönnum austan úr
Oræfum frjettist, að nýlega sje látinn sjera
Jón B. Straumfjörð í Langholti í Meðal-
lándi. Hann var fæddur 30. apr. 1840;
var nokkur ár í latínuskólanum, án þess
að taka burtfararpróf. Eptir það var
hann mörg ár við verslun í Rvík. Hann
hafði jafnan mikla löngun til að verða
prestur og sótti þrisvar (1871, 1873 og
1877) um að mega taka prestvígslu og
sækja um brauð, þótt eigi hefði hann
tekið stúdentspróf eða burtfararpróf við
prestaskólann, en fjekk það ekki.—1882
fjekk hann konungsleyfi til að ganga á
prestaskólann og útskrifaðist þaðan 1887,
varð prestur í Meðallandsþingum vorið
1888 og þjónaði því brauði síðan.
Illutafjelag er stofnað hjer í bænum,
mest eptir tilhlutun kaupm. Þorl.ó. John-
sonar, með því marki og miði, að veita
verðlaun fyrir íslenskt frumsamið leikrit.
Verðlaunin eiga að vera 500 kr., enleik-
ritið aptur á móti eign fjelagsins. Hver
hlutur er 25 kr. og þurfa því eigi nema
20 hlutir, tilað safna verðlaununum, enda
munu þeir nál. allir vera lofaðir.
Vermenn koma með fæsta móti núað
norðan hingað til Suðurlands.
Tíðaríar, 10. þ. m. var hjer asahláka;
24
l
dýr, og af því, að hvíti maðurinn skaut ekki á þá einu
einasta skoti, misstu þeir alla virðing fyrir honum og
óttuðust hann ekki hót. Einn morgun heyrir hann ó-
hljóð fyrir utan hús sítt, hann fer að njósna, hvað um
sje að vera, og sjer þá, að svertingjar stefna að honum
með trjevopn sín. Hann hleypir af smábissu, en hittir
engan. Svertingjarnir ldaupa hlægjandi í skjól við trje-
stofna og fela sig þar fyrst; síðan gera þeir áhlaup á
hann og höggva hann í smábita. Konu hans hálfdrápu
þeir, drógu hana út í skóg og drápu hana þar. En
yfir svertingjana dundi hefnd, enn grimmari en athæfi
þeirra hafði verið.
í Ástralíu er löggæslulið, kallað „svarta löggæslu-
liðið“; í því eru svertingjar, en hvítir foringjar fyrir
því. Þetta löggæslulið á að halda uppi reglu og refsa
fyrir afbrot; en af því, að Ástralíu-svertinginn hatar alla
svertingja, sem eigi eru af hans kynþætti, þá er það
hinn mesti unaður svarta löggæsluliðsins að refsa, og
beita þeir þá fádæma grimmd.
Skammt þaðan, er hvítu hjónin voru myrt, var
íiokkur af svörtu löggæsluliði. Svo bar við, að foringi
þess kom á heimili hvíta mannsins og ætlaði að íinna
hann, en hann kom að tómum kofunum, því að þar var
öllu ruplað og rænt. Hann sá þegar, hvernig í öllu lá,
og sendi boð eptir mönnum sínum; þeir voru ríðandi og
21
fengið. Svertingjarnir heyja opt einvígi eða borbobi
sem þeir svo kalla; þar kemur saman mesti sægur af
svertingjum frá mörgum „löndum“, til þess að útkljá
þrætur sínar og deilur. Jeg fjekk einu sinni að fara
með einum flokki og vera við borbobi. Þeir skreyta sig
áður en þeir ganga til einvígjanna, en skraut mundi eng-
inn siðaður maður kalla það; þeir smyrja sig með rauð-
um eða gulum moldarlit; stundum rjóða þeir allan lík-
amann úr blendingi af vaxi og muldum viðarkolum, —
eins og þeir væru ekki nógu svartir áður! Venjulega
hugsa þeir ekki um, að rjóða allan búkinn í liti þess-
um, ef að eins andlitið er allt vel makað í honum. Við
einvígi þessi hafa þeir trjeskildi og trjesverð. Ef skjöld-
urinn klofnar hjá einhverjum, þá er sá talinn sigraður,
og sömuleiðis, ef þeir verða að hætta af þreytu. Kvenn-
fólkið er þar einnig og eggjar karlmennina með óhljóð-
um og ýmsum látum, en þegar einhver er sigraður,
þjóta þær þangað og æpa: „Dreptu hann ekki, dreptu
hann ekki!“ Með einvigum þessum skera bæði flokk-
arnir sín á milli og einstakir menn úr deilum sínum.
Jeg hitti einu sinni svertingja konu, sem í mestu
einlægni sagði mjer frá því, að móðir ein hefði myrt
tvö börn sín og hún sjálf hið þriðja. „Svo munt þú
hafa jetið barnið", sagði jeg. Hún játaði því, rjett eins