Þjóðólfur - 28.02.1890, Page 2

Þjóðólfur - 28.02.1890, Page 2
38 fræði snertir. „100 tímar“ Eibes byrja á höttum, en G. Z. og Plate byrja á skóla og þeim hlutum, sem í honum eru. Nem- andinn lærir þannig fyrst það, sem næst honum liggur (ef hann lærir málið í einhverjum skóla), og svo koll af kolli, eins og þegar barn er að læra móðurmál sitt. Þess vegna er bókin aðgengileg og við hæfi manna (praktisk). Höf. kennir ýmislegt nýtt um fram- burð, sem aldrei hefur áður verið kennt í íslenskum kennslubókum í ensku, t. d. um hið suður-enska r o. fl. Aptur er miður heppilegt að tákna með útlendu hljóðtákni, sh, hljóð, sem ekki er óná- kvæmara að tákna með sj, eins og J. Ó. og H. B. hafa gert, en að tákna a-hijóðið í able með ei. Hljóðtáknið sj hefur gildi fyrir íslensku auga, en sh ekkert hljóð- gildi, þótt það hafi það fyrir útlendinga. Tungutak Islendinga er ólíkt Englend- inga og Þjóðverja, og þeir færa sömu hljóðin sinn í • hvern búning. Höf. segir, að enskur samhljóðandi sje borinn fram tvöfaldur í enda áherslusamstöfu á eptir stuttum hljóðstaf, og ritar þess vegna samhljóðandann einfaldan í hljóðtáknum. En víða sjest ekki hjá honum, hvort þessi hlj óðstafur er stuttur eða langur t. d. í food, cripple, linen, sem hann ber fram: fúd, krip’l, linin, en í þessum orð- um er samhljóðandinn tvöfaldur í fram- burði. I father og rather (bls. 5) er sam- hljóðandinn tvöfaldur á eptir iöngum hljóðstaf. J. Ó. og H. B. rita samhljóð- anda tvöfaldan í hljóðtáknum, þegar hann er borinn svo fram. Höf. táknar hljóð það, sem í dönskum eyrum er i, en íslenskum næst e, með i og er það víst Plate eða öðrum bókum að kenna. Hann ber e í violet fram eins og i í tulip (bls. 40), y í thoroughly fram eins og ay i yesterday (bls. 50), allt eins og i. Hann ber e í exclaim og seinna e’ið í careless fram eins og i. Þetta hljóð ligg- ur nær íslensku e, eins og t. d. í menn, senn. í tulip er hreint i-hljóð og í thoroughly er y = í. Höf. gjörir ekki nægan mun á i og í, o og ó. Hann ber city fram siti (á að vera sTtí), fully fram fúli (fúlí) og gerir engan mun á o-hljóð- inu í lawn og before, hefur ö í báðum orðunum. En o í before er ó og í lawn er hreint ö-hljóð. Höf. segir, að k sje borið ffarn eins og k í kaldur og g eins °g g í gagn; J. Ó. tekur beinlínis fram, að það sje ekki j-hljóð í k á undan e, i Og se, og er það skýrara og greinilegra. Þetta eru smáar og ljettvægar aðfinn- ingar, en mjer þykir skylt að benda höf. á þetta, svo að vönduð bók verði vönd- uð enn betur. Sweet er mikill hljóðffæðingur, en þó er varasamt að styðjast við framburð hans. Hann er borinn og barnfæddur í Lundúnum og hefur alist þar upp við mállýskuna, sem kölluð er „Cockney dialect“ (sbr. Handbook of Phonetics 112). Honum hættir við, að sletta henni meir en góðu hófi gegnir í framburði. Þess vegna fylgir Murray, höfundur hinnar miklu Oxforð-orðbókar, sem nú er að koma út, honum ekki nema í sumu. Sweet hefur sjálfur breytt skoðunum sín- um, síðan hann ritaði handbókina 1877. Hljóðfræðin er ung vísindagrein. Jeg skal nefna fáeinar villur, sem ann- aðhvort hafa slæðst inn í af ógáti eða þá eru Plate að kenna. Bls. 5.: 1 á að heyrast i almanac og al í almond á að bera fram a en ekki ö. Eyrir rúmum 200 árum var reyndar 1 ekki borið fram í almanac. Bls. 7: cam í Cambridge er er ekki borið fram keim heldur kám og o í quality er ekki stutt. Bls. 14: ö- hljóðið í search er öðruvísi en e-hljóðið í early. Bls. 15: lei í leisure á að bera fram lí eingöngu, en ekki le ; strew er venjulega ritað svo, en ekki strow. Bls. 82: priför'eb’l á að vera prePfereb’l. Bls. 149: ðer á að vera ðeir. H. B. ber líka fram ðer, en J. Ó. hefur hinn rjetta ffamburð, ðeir. Bls. 168: indzhúr’, á að vera in'dzar. Sumt af þessu er ekki bein- línis villur. Bókin er jafngóð fyrir það, þótt fáeinar villur hafi slæðst inn í hana. Have you still parents? bls. 35, er ó- ensk setning, líklega eptir Plate; Eng- lendingar segja: Are your parents still alive? eða þvíumlíkt. Bókin tekur öllum kennslubókum í ensku á ísl. fram sem skólabók. (Niíurl.). Jón Stcfánsson. Landshankinn. Bankastjórnin gefur nú lántakendum kost á að fá lánstímann lengdan úr 10 árum til 15—20 ára; þetta gildir að sjálfsögðu um þá, sem liingað til hafa að öllu leyti staðið í skilum við bankann, en þeir, sem eigi hafa staðið í skilum, eiga þó einnig kost á þessu, „ef þeir fyrir 31. júlí þ. á. greiða allt, sem þeir eiga ógreitt samkvæmt skuldabrjef- um sínum“. Jafnframt skorar banka- stjórnin á þá, sem sæta vilja þessu, að gefa sig fram fyrir 31. júlí þ. á. Settur læknir. 24. þ. m. var lækna- skólakandídat Björn Ólafsson frá Ási sett- ur læknir í Eangárvallasýslu frá 1. jan. þ. á. Hann kom að norðan nú með pósti og fór hjeðan í fyrra dag austur. Prestkosningin í Heydalaprestakalli. Af 50 kjósendum,^ sem þar eru, mættu 42 á prestkosningar-fundinum. Af þeim þrem- ur, sem þar voru í kjöri, hlaut próf. Þor- steinn Þórarinsson á Berufirði 21 atkv., prestaskólakand. Magnús Blöndal Jónsson 20 atkv. og sjera Jón próf. Guttormsson í Hjarðarholti 1 atkv. Tíðarfar. Með póstum, sem nú eru allir nýkomnir, er að frjetta mjög óstöð- uga tíð víðast á landinu og hagleysi, eins og sjest á brjefköflum síðar í blaðinu. Hjer hjelst hlákan, sem nefnd var í síð- asta bl., til 26. þ. m.; síðan blíðviðri. Sunnanlands alstaðar komin upp góð jörð og autt í lágsveitum; vonandi er, að svo sje nú einnig orðið um land allt. — Aust- ur á Bangárvöllum kvað vera búið að sleppa fullorðnu fje á stöku stað, sem mundi þykja furðudjarft fyrir norðan. Heybirgðir góðar alstaðar, sem til hef- ur spurst. AUabrögð. Ekkert farið að fiskast enn við Faxaflóa eða á Eyrarbakka. Affi við ísafjarðardjúpi, ér seinast frjettist, og fiskvart orðið undir Jökli. Rjetta- og gangnafærslu eru menn víða mótfallnir í Húnavatns- og Skaga- fjarðarsýslum. Skipskaði varð 15. f. m. á ísafjarðar- djúpi; fórst þar bátur á siglingu úr flski- róðri; tveim mönnunum varð bjargað, for- manninum Guðbrandi Einarssyni og bróð- ur hans Magnúsi að nafni, en 2 drukkn- uðu, Hannes Kárason og Stefán Þorsteins- son; voru allir frá ísafirði Mannalát o. II. „5. jan. andaðist bænda- öldungurinn Sigurður Bjarnason á Stóra- vatnsskarði í Skagafj.s. eptir þunga en ekki mjög langa legu; þess væri vert, að hans yrði frekar getið í blöðunum, því að hann var merkur bóndi í mörgu“, er oss skrifað úr Skagafirði. Úr Norðurmúlasýslu er oss skrifað 27. jan.: „Slysfarir og kvillar liafa verið með mesta móti í vetur. Lungnabólga hefur mjög víða stungið sér niður og margir dáið úr henni. Af merkum mönnum hafa látist hjer eystra Jón bóndi Jónsson á Vakursstöðum í Vopnafirði, háaldraður bændaöldungur og einhver merkasti bóndi á Austurlandi, bæði að dugnaði, dreng- skap og rausn, — Björn bóndi Jónsson í Sleðbrjótsseli í Jökulsárhlíð; hannvarmeð efnaðri bændum og merkur maður, eink- um að því leyti, að hann liafði brotið sjer

x

Þjóðólfur

Direct Links

If you want to link to this newspaper/magazine, please use these links:

Link to this newspaper/magazine: Þjóðólfur
https://timarit.is/publication/72

Link to this issue:

Link to this page:

Link to this article:

Please do not link directly to images or PDFs on Timarit.is as such URLs may change without warning. Please use the URLs provided above for linking to the website.