Þjóðólfur - 14.03.1890, Blaðsíða 3

47
aðist af honum 1833 ; var síðan við versl-
un í Keíiavík 6 ár, en fór þá að búa og
bjó lengst (í BO ár) á Torfustaðakoti i
Biskupstungum, með konu sinni Sigur-
laugu Sigurðardóttur (stódents frá Yarma-
hlíð undir Eyjafjöllum), er hann misti
1878; var hann í kör hin síðari ár og
ólu eptirlifandi börn hans 3 önn fyrir
honum og sjúkri systur sinni með stakri
elju við mikla fátækt41.
Eyrarbakka, 8. mars. „27. f. m. var fyrst róið
hjer og 4 Stokkseyri; reru þá nokkur skip og var
hæst 9 í klut. Daginn eptir 20 i hlut hæst þar;
síðan hefur reitst bæði hjer og þar, þegar gefið
hefur að róa. 1 gær og i dag róið bæði bjer og
á Stokkseyri, hæst 14 i hlut; mestur hluti aflans
hefur verið ýsa, ‘/o þorskur. — Frost hefur í gær
og í dag verið mest á vetrinum 15° 4 E. — Kaupm.
Þorl. Ó. Jóhnson ör Eeykjavík ljet lialda hjer upp-
boð 3. og 4. þ. m. á ýmsri vefnaðarvöru, er hann
flutti hingað frá Eeykjavik. í>ar eð ekki gaf að
l’óa þá daga, er uppboðið stóð, var það vel sóttog
komst flest, sem selt var, í nægjanlegt verð. Eigi
að síður má samt fullyrða, að kramvara þessi var
með betra verði, en menn hafa til nálægs tíma átt
að venjast',hjer á Eyrarbakka. Myndasýning sú,
er Þorl. hjelt hjer i nokkur kveld, var fremurdauf-
lega sótt, nema síðasta kveldið var troðfullt hús,
og komu þá yfir 50 krónur inn fyrir innganginn,
sem gengu til fiskimannasjóðsins i Árnessýslu, því
að eptir tilhlutun caud. jur. B. Bjarnarsonar sýndi
Þorl. Johnson myndirnar það kveld til ágóða fyrir
sjóðinn. Myndasýning þessi var góð skemmtun,
þótt íærri sæktu hana en við hefði mátt búast“.
Fyrirspurnir og svör.
1. Gilda sömu lög um úttektir á kirkjustöðum
og kirkjujörðum, sem öðrum jörðum, og hefur hrepp-
stjóri sömu skyldu að gæta við þær úttektir, sem
aðrar, eða eru enn í gildi sjerstök lög um úttektir
á kirkjustöðum, og þarf hreppstjóri og virðinga-
menn hreppsins ekki að vera við þær fremur en
prófasti gott þykir?
Svar: Hið eina, sem komið hefur fram, sem get-
ur vakið efa um, að lög 12. jan. 1884 um bygging, S
ábúð og úttekt jarða, gildi um kirkjustaði, er ráð-
gjafabrjef 19. sept. 1884 (Stj.tíð. 1884, B, bls. 108).
sem heldur því fram, að 11. gr. laganna nái ekki
til prestssetra, án þess að færa eina einustu ástæðu
fyrir því, en brjef þetta talar ekki um úttektir.
Enginn dómur hefur fallið um þetta, sem farið
verður eptir, en í umræðunum á alþingi um lögin, j
var beinlínis gengið út frá þvi, að þau ættu við
„allar opinberar eignir" (o: jarðir), þar á meðal
„kirkjujarðir11 (Alþt. 1883, B, II, 180) og lögin
sjálf gefa heldur ekki ástæðu til að efast um, að
svo sje. Það sýnist því vafalaust, að þau gildi
um úttektir á kirkjustöðum og kirkjujörðum og að
hinir venjulegu úttektarmenn eigi að taka þessar
jarðir út, eins og aðrar jarðir.
2. Getur eigi prestur byggt kirkjujarðir, nema
fyrir sína embættistíð?
Svar: Jú, og er meira að segja skyldugur til
að byggja þær æfilangt.
3. Er hver kirkjulandseti skyldur að standa upp,
þó hann standi í öllum lögskilum og liafi skilyrðis-
lausa lifstíðarábúð, ef nýr prestur, sem til brauðs-
ins kemur, vill losa jörðina handa ættmönnum sín-
um eða vildarmönnum?
Svar: Nei.
4. Ef búandi, sem þiggur af sveit, heimtar með-
lag með foreldri sínu, sem á framfærsluhrepp i ann-
ari sveit, er þá framfærslusveit foreldrisins skyld
að leggja því meira en að tiltölu við það, sem fram-
færslusveit búandans leggur honum með hverju
barni? Eða ber manni ei jöfn skylda að annast
foreldri sitt örvasa, eins og barn sitt?
Svar: Eptir 4. gr. reglug. 8. jan. 1834, er börn-
um skylt að framfæra foreldra sina „eptir föngum“
og „eptir megni“, en á framfærsluskyldu foreldra
við böru sín er engin takmörkun sett eptir efna-
hag, svo að framfærsluskylda foreldra við börn sin
er ríkari eða sterkari, en barna við foreldra sína.
Ef einhver þvi getur eigi framfært börn sín án
sveitarstyrks, verður naumast álitið, að hann „megni“
að leggja nokkuð foreldrum sinum til framfæris.
Annars er það amtmaður, sem ákveður forlagseyr-
inn eða meðlag barna með foreldrum sínum, og er
því rjettast að leita úrskurðar hans um ágreining
í þvi efni.
5. Tveir ábúendur búa á eignarjörðum sínum og
eru óskipt lönd, nema löndum skipt að slægjum.
Má hvor þeirra brúka landið eptir vild, svo sem
skjóta, hafa gripi, sem honum list o. s. frv., án
alls samkomulags, án tiltölulegrar brúkunar við
hlutfallslega eign, eða án endurgjalds fyrir þá brúk-
un, er þar er langt yfir?
Svar: Eigi er það leyfilegt með búpening eptir
Jónsb. landabrigðab. 4. kap. um búfjár itölu í haga,
sem eigi er úr lögum numin og mun því enn vera
talin í gildi, eu dýraveiði er báðum „jafnheimil"
(|ilsk. 20. júni 1849, 1. gr.).
36
að sloka í sig liöggorminn. Hún gleypti fyrst höfuðið
og færðist svo niður eptir bolnum. Þegar hún var kom-
in nokkuð áleiðis, gekk jeg að og drap hana. Jeg ljet
báðar slöngurnar í spiritus, eins á sig komnar og þær
voru, þegar jeg fann þær, og eru þær nú geymdar á
háskólasafninu í Kristjaníu.
Jeg var vanur að drepa höggorma með því að slá
á bak þeim; að því búnu gátu þeir ekki hreift sig. Það
er um að gjöra, að fara svo að, að þeir komi því ekki
við að bita. Svertingjastúlka átti einu sinni að sækja
vatn; hún kom hlaupandi lieim og kvaðst hafa sjeð högg-
orm. Maður skundaði þangað, sem höggormurinn var
og rjeð á hann, en fórst það svo klaufalega, að högg-
ormurinn fjekk færi á, að margbíta í hendina á honum.
Sár þessi leiddu hann til bana.
Smekkvísir eru Ástralíu-svertingjar ekki. Þeir geta
að vísu fljettað laglegar karíir, og trjevopn sín smíða
þeir, en eigi eru þau með miklum hagleik gjör; yfir
höfuð bera þeir ekki skyn á, hvort hluturinn er lagleg-
ur eða ekki. Þeim þykir mikið varið í að skreyta sig
með fötum, en ekki fer þeim búningurinn jafnan vel.
Grult band hafa þeir um hálsinn, sem sorgarmerki, en
eru að öðru leyti allsberir. Sá svertingi, sem mjer fjell
fiest við, hjet Jokkai, og mun jeg síðar tala um liann.
^egar jeg hitti hann í fyrsta sinni, hafði hann kvenn-
33
an álinn, og ljettu þeir ekki fyr en þeir höfðu snætt
hann upp. Ástralíu-svertingjar geta svelt furðu lengi,
en þegar þeir ná í mat, eru þeir gráðugir eins og gammar.
Þeir borðuðu upp álinn, en þeim varð fremur bumb-
ult af máltíðinni. Þegar fram á nótt var komið og jeg
var sestur að, komu menn mínir og sögðu, að þar væri
ekki tryggileg vistarvera. Þeir bentu á álæturnar og
sögðu, að þær gætu best borið um það. En álæturnar
skirptu í sífellu og sögðust vilja fara burt. Hinir fóru
og að skirpa. Jeg sagði, að þeir ljetu eins og heimsk-
ingjar, og að jeg vildi hafa frið til að sofa. Jeg hugs-
aði, að þeir mundu sefast við þetta, en það varð ekki
af því. Þeir lögðu af stað og jeg heyrði þá skirpa langt
upp eptir dalnum. Jeg lá kyrr um stund, en íor þó að
hugsa um, að þeir mundu líklega yfirgefa mig með öllu
og láta mig einan eptir í óbyggðum þessum. Jegstökk
á fætur og klifraði á eptir þeim upp fjallshlíðina. Upp
á brúninni fann jeg þá; þeir sátu þar undir stóru trje
og skulfu af ótta. Mjer tókst að telja þá á, að koma
með mjer niður í dalinn aptur, til að sækja farangur
minn Eitt vantaði mig þó. Hundur einn, sem liafði
fylgt oss alla leið, liafði notað sjer fjarveru mína og
stolið eina kjötbitanum, sem jeg átti. Þetta kom mjer
mjög illa; vistir mínar þrutu brátt með öllu, og jeg
varð að gjöra mjer að góðu það, sem svertingjarriir öfl-