Þjóðólfur - 30.05.1890, Blaðsíða 2

102
skrifað um Frón — er nýkomin út (1889)
í París; hún heitir: V. Meignan: Pauvre
Islande (aumingja ísland) og er með mynd-
um.
Þó allir Bakkabræður hefðu lagt sig í
líma og framkróka, þá hefðu þeir samt
naumlega getað skrifað jafnvitlausa bók.
Þeir kunnu þó að draga þorsk, en Meignan
fer að því sem nú skal greina. Fyrst
rennir hann önglinum til botns, síðan
kippir hann honum upp hart og fimlega
og krækir þá ætíð í sporð eða ugga á
einhverri þorskkind. Hann segir, að
stundum lendi í bardaga milli útlendra
skipa út af fiskiveiðum. Það er engin
furða, þegar svona krökkt er af þorskin-
um. En tólfunum kastar, þegar hann segir,
að landsbúar sofi allan veturinn í æðar-
dúni, eins og hýðbirnir, því þá sje engri
skepnu út fært. Á sumrin slá þeir gras,
en það verður aldrei hærra en manns-
fingur. Þetta sjeu líka lyddur með hvítar,
blóðlausar varir, úrættaðir niðjar Norð-
manna, hengilmænur í Európubúningi,
veiklulegir vesalingar, drembnir yfir engu,
mannfýlur. En ekki er kyn, þó keraldið
leki, þegar þeir eiga að búa í því landi
og þeim híbýlum, sem hann lýsir. Landið
er eins og stirðnað andlit með hryllileg-
um dauðateygjum. Hann sá brennistein
vella upp úr því við Mývatn og líkir því
við helvíti hjá Dante og mörgum öðrum
höfundum. íslenskur prestur eigi víst
hægt með að lýsa víti í stólnum. En ætli
söfnuðinum blöskri það, sem hann býr á ?
Hann ræður landsbúum að flýja iandið, áð-
ur en það sökkvi í sjó. Einu sinni var
hann að tala um ástir við konu á
Akureyri; hún var að munda til við
hann, hvort hann vildi ekki ganga að
eiga dóttur sína. Þá heyrir hann dynki j
mikla úti fyrir og datt strax í hug, að
nú væri landið að stinga sjer niður í sjó-
inn, eins og selurinn forðum undir Sæmundi
fróða; betur væri nú heima setið en að
drukkna með landinu eða kafna í brenni-
steinssvælu. Þegar hann kom út, hafði
reyndar Akureyrartrjeð haggast, en engin
missmíði önnur sáust. Franska herskipið
„Dupleise11 var að hafna sig og hafði
skotið fallbyssuskot. Fleira kvennfólk i
giptingarhug hitti hann ekki, en tvisvar
leist honum vel á stúlku. Önnur hjet
Chica (= Sigga) og var með jafnöldrum
sínum að hlæja að honum fram í eldhúsi
i bæ, sem var grafinn í jörð, moldargreni
verra en kolanáma. Annars sá hann
aldrei íslendingi stökkva bros. Hin var
stúlka, sem var að brýna ljá út á engi.
Hann var að drekka vatn í heila klukku-
stund í læk nálægt, en hún leit ekki við
honum, enda kunni hann ekki að yrða á
hana. Hann ræður af þessu, að tómlegt
og kalt sje í hjörtum íslenskra stúlkna!
Það er von í öðru eins landi og híbýlum
og þegar viðurværið er fjallagrös, blaut-
fiskur og mjólk, segir hann.
Áður en gufuskipaferðir komust á, voru
ætíð hraustustu mennirnir valdir á þing,
og þó nauðugir, því sterka heilsu þurfti
til að þola ferðavolkið og sjaldan komu
menn jafngóðir heim aptur! Nú sitja ekki
lengur jötnar að vexti og rammleik á
þingi; andlegir jötnar eru víst heldur ekki
þar á bekkjum samkvæmt Meignan, því
íslenskir stúdentar eru nihilistar, sem er
þannig að skilja, að þeir hugsa ekki nema
um munn og maga, eins og aðrir lands-
búar! Hann er nótt í kirkju; þar voru
fataræflar á gólfinu, svo hann var að
hugsa um að sofa á altarinu; hann þvær
sjer í skírnarfontinum og leikur þjóðsöng
Frakka „La Marseillaise“ á orgelið; hon-
um finnst trú íslendinga vera óþvegin og
garmaleg, eins og þeir sjálfir!
Öllu þessu ryður hann úr sjer með
skáldlegum orðum og ummælum. En opt
ratar kjöptugum satt á munn. Maginn
hefur steindrepið andlegt líf hjá íslend-
ingum, segir hann. Það kemur nú ekki
vel heim við það, að þeir lifi á fjalla-
grösum eins og meinlætamenn og ein-
setumenn. En svo nýr hann oss í nasir
þorskinum flatta, höfuðlausa, sem hann
segist hafa sjeð á húsum og skjölum stjórn-
arinnar! Merki þjóðarinnar er, segir hann,
þorskur á leiðinni ofan i íslenskan maga,
en ekki guðs skepna lifandi á sundi í
sjónum. Það er von, að hann haldi, að
þorskurinn á þinghúsinu sje þjóðarmerki.
Fálkann þekkir hann auðsjáanlega ekki.
Annað er það, sem nokkuð satt er í
hjá honum, og það er lof hans um ís-
lensku hestana, sem'”reyndar er oflof sum-
staðar. Hestarnir eru lífið, gleðin og sál-
in í landinu, segir hann, og hestar hans
hafa vit fyrir fylgdarmanni hans. Islensk-
an hest vantar ekki nema málið til að
taka manngörmunum fram, sem búa í
landinu! Sá hestur, sem hann reið, var
hans andlegi ráðanautur og fjelagi. Öil
ferðasagan er lof um hestana. Hann skil-
ur þá betur en landsbúa, enda voru þeir,
hann og hesturinn hans, mállausir við ís-
lendinga, en sín á milli voru þeir aptur
hjaldrjúgir og skrafhreyfir. Meignan legg-
ur ríkt á við landa sína, að þeir skuli
hafa með sjer hafrapoka til íslands til að
gæða hestunum. Vegna þess að hann er
svo elskur að héstum, hefur hann tekið
vel eptir þeim, og segir margt frá þeim,
sem er rjett og satt.
í formála bókarinnar minnist hann
á Pierre Loti, sem ritaði skáldsöguna
„Islenskir fiskimenn“ og vakti eptir-
tekt Frakka á íslandi, svo að nú
eru þeir farnir að venja komur sínar
þangað vegna landsins sjálfs, og ekki ein-
ungis vegna fiskiveiða. „Hver þekkir ekki
hin íslensku höf, þeirra fegurð og bjarma
og hættur, og hver hefur ekki ímyndað
sjer, að hann væri úti á þeim í illviðrum ?“
Eins og Pierre Loti liefur kynnt Frökkum
hafið, ætlaði nú Meignan að kynna þeim
landið. Óvíst er samt, að nokkur útlend-
ingur leggi trúnað á bók hans, hvað þá
heldur íslendingur. Að fara að hrekja
þenna þvætting væri fásinna; höfundur
hefur sjálfur gefið sjer þann rokna löðr-
ung með bók sinni, að hann bíður þess
aldrei bætur.
Jón Stefánsson.
Inflúenza-sýkin. Úr Vestmannaeyjum
kom brjef hingað í fyrra dag, dags. 18.
þ. m., þar sem sagt er, að um 4/5 af eyj-
arskeggjum, væri búnir að fá inflúenza, og
að þá sje þar að eins ein verzlunarbúð
opin að staðaldri, en ekkert getið um
manndauða, svo að ætla má, að enginn
eða þá fáir hafi dáið þar úr henni. Á
hinn bóginn sýnir þessi brjefkafli, að
margir sýkjast, flestir eða því nær hvert
mannsbarn, óhætt að segja, þar sem 4/5
eða 80 °/0 eyjarskeggja höfðu fengið sýk-
ina á tæpum 3 vikum, sem hún hafði
gengið í eyjunum.
Aðrar fregnir um inflúenza-sýkina, sem
borist hafa híngað í þessari viku, eru
mjög svo óáreiðanlegar. Þó er það lík-
legt, að hún sje komin í land og gangi í
Landeyjum, Fljótshlíð og ef til vill víðar
þar eystra.
Sannorður maður, úr Fljótshlíð, sem kom
hingað í gær og vjer áttum tal við, sagði,
að kvefsótt gengi þar eystra, mjög væg,
og gerði lítið úr henni, kvað ýmislegt, sem
hjer hefur verið sagt um hana, vera mis-
hermt, ,t. d. að allt fólkið í Vatnsdal í
Fljótshlíð hafi legið, nema einn maður;
hann tók það sjerstaklega fram, að fólkið
frá þessum bæ hefði verið við kirkju á
Breiðabólstað á annan í hvítasunnu, og að
enginn maður hefði farið nýlega þaðan
út í Vestmannaeyjar. Sjálfur var maður-
inn kvefaður; sumir hjer í bænum eru