Þjóðólfur - 09.01.1891, Blaðsíða 1

Keraur út á. föstudög-
um — Verö árg. (60 arka)
4 kr. Erlendis 5 kr. —
Borgist fyrir 15. júli.
ÞJÓÐÓLFUR.
Uppsögn skrifleg, bundin
viö áramót, ógild nema
komi til útgefanda fyrir 1.
október.
XLIII. árg.
Benedikt Pálsson1.
Það var á æskunnar árum
jeg ættarlands sigldi frá strönd.
Og hugurinn hló þá við öllu;
jeg hjelt í fjarlæg Iönd.
Þá hertók mia: Hundtyrkinn leiður
og hörmunga byrjaði tíð;
þá alls konar þrautir og þrældóm
jeg þoldi langa hríð.
En loks sá jeg landið mitl aptur,
jeg losnaði úr Hundtyrkjans klóm;
rnjer fannst eins og aptur þá yngdist
mitt æsku fölnað blóm.
En ekki hjá Tyrkjanum einum
er áþján og hörmung og neyð.
í ættlandsins ástkæru byggðum
min ánauð þyngri beið.
Þá Sigríði störráðu sá jeg,
hún sigraði hjarta mitt brátt;
jeg fann það, jeg fjekk eigi staðist
þann fríðleiks töframátt.
Mig færðí’ hún í hjúskaparfjötra,
það fláráða, gullhærða víf.
Og hamingjan hvarf, en að nýju
þá hófst mitt þrældóms líf.
Jeg veit það, að Tyrkinn er vondur,
og vistin þar kvalafull er,
en samt er hún Sigríður verri,
það sýnir reynslan mjer.
Hið ytra skýn ásýndin fagra,
og augun svo djúp og svo blá;
hið innra býr ótryggð og lausung,
og illska’ und hýrri brá.
Og bros er á blómfögrum vörum,
og barmurinn ljúflega rís;
en innra býr liatrið og heiptin,
og hjartað kalt sem ís.
Svo inndælt er málið hið milda,
svo mjúklega’ og sætlega’ hún lilær,
1) Benedikt Pálsson (f 1604) var sonur Páls
Guðbrandssonar biskups. Kona hans var Sigriður
stórráða Magnúsdðttir frá Sjávarborg. Sigríður var
allra kvenna fríðust sýnum, en talin blendin mjög,
drottnunargjörn og enda fjölkunnug, og margt var
henni fundið til ámœlis (sjá J. Bsp. Árb. og Sýslu-
mannaæflr I, 536).
Reykjavík, föstudagiun 9. janúar 1891.
að finnst mjer sem Ijúflega líði
svo Ijettur aptan blær.
En ijúflegi hláturinn hylur
svo hjartgróna lævísi’ og tál,
og falseiða, fláttskap og hatur
hið fagra, blíða mál.
Sem hafgýgur limsk, er sjer leynir
í lognöldu sólroðnum straum,
hún greiðir sitt glóhár og hverfur
í gullinn bylgju-flaum.
Svo fögur er engin hið ytra
af ísalands blómmeyja fjöld,
en engin svo ferleg hið innra,
svo alspiilt, dauð og köld.
Ef Hundtyrkjann hingað nú bæri,
jeg hlypi’ honum fagnandi mót;
hann mundi mig fjötra’ og frelsa
frá flárri’ og vondri snót.
Já, ill var mín æfi með Tyrkjum,
— það aldrei úr huga mjer fer,
og feginn allt gull mitt og gripi
jeg gaf til lausnar mjer.
En nú er mín ánauð svo aumleg,
— jeg andvarpa’ í hlekkjunum þeim —
að feginn til lausnar mjer ljet’ eg
mitt líf, — og kveddi heim.
Sœm. Eyjölfsson.
Hin kirkjulega löggjöf alþingis.
Hið síðasta alþingi hefur gefið út tvenn
lög, er snerta kirkjuleg málefni vor. Það
eru 1. lögin „um innheimtu og meðferð á
kirknafje", sem gjöra umráðendum ljens-
kirknanna að skyldu að ávaxta kirkju-
sjóðina, og 2. „viðaukalögin við lög um
stjórn safnaðarmála“, sem liljóða um söng-
inn í kirkjunum og skylda söfnuðina til
að kosta liann. Það er þó sannast að
segja, að þegar litið er á liina kirkjulegu
löggjöf yora á síðustu tímum, þá er hún
hálfgert kák, scm kastar nýjum miður
fullkomnum bótum á hið götótta fat kirkju-
laganna siðan um siðabót.
Lögin um innheimtu og meðferð á
kirknafjenu eru að vísu góð þ'að sem þau
Jír. 2.
ná, en einhver sjerleg samviskusemi hefur
komið þingmönnum til að láta þau eigi
ná til bændakirknanna. Það eru því lík-
indi til, að þar sem bændakirkjur kunna
að vera komnar í hendur safnaðanna að
fjárhaldi, þurfi sóknarnefndirnar eigi að
setja kirkjusjóðinn á vöxtu með því að
leggja hann i hinn almenna kirkjusjóð, og
því síður þar sem fjárhaldið er enn í
höndum eigendanna getur um þetta verið
að tala, sem þann hlut, er fái almenna
framkvæmd í verkinu. Þetta getur verið
skaðlegt, því að vegna þessa hlýtur sem
áður mikið fje, er kirkjur eiga, að liggja
rentulaust og stundum tapast, þó víst eig-
endunum optastnær tillítilsgagns. Að sumu
leyti standa lög þessi í mótsögn við lögin
„um umsjón og fjárhald kirkna“ frá 12.
maí 1882. Þar segir, að þegar sóknar-
nefndin hafi tekið við stjórn kirkjufjárins,
skuli yfirskoðunarlaun kirkjureikninga falla
niður. Eptir því má elcki sóknarnefndin
borga starfa þennan, en í lögunum frá í
sumar þar á móti segir, að borga megi
2 kr. af kirkjufje fyrir rannsókn reikn-
ingsins. Þetta finnst mjer hvað á móti
öðru, hið fyrra er hvergi sagt að sje úr
lögum tekið með liinu síðara
En úr því jeg fór að tala um lögin frá
1882 „um umsjón og fjárhald kirkna“, þá
vil jeg taka það fram, að það er mjög
óheppilega takmarkað frelsi safnaðanna,
að mega eigi taka að sjer kirkju sina,
nema eigandi eða umráðamaður sje því
samþykkur; hann ætti að sjer skaðlausum
að vera skyldur til að sleppa kirkjunni,
þegar söfnuðurinn vill. Yið það að sókn-
arnefndin tæki kirkjuna til umráða og
legði fje hennar á vöxtu, gæti kirkjusjóð-
urinn með tímanum orðið svo mikill, að
engin kirkjugjöld þyrft-i framar henni til
viðhalds. Það er óeðlilegt að söfnuðirnir,
sem gjalda kirkjunum og lialda þeim við
fyrir sína eigin peninga, megi ekkert segja
viðvíkjandi sinni eigin kirkju, nje sjóði
þeim, er hún á afgangs. Söinuleiðis er
hitt ákvæðið, sem þessu er gagnstætt,
einnig óhafandi, það er, að þegar eigandi
eða umráðamaður kirkju vill selja af hendi
umsjón hennar og fjárráð, þá getur hann
það eigi, nema söfnuðurinn vilji taka við,
en söfnuðurinn ætti ávallt að vera skyldur