Þjóðólfur - 08.05.1891, Síða 2

86
þess á leit við amtsráðið, að hlutast til
um að „nýtt markasystem“ verði innleitt
um land allt, en amtsráðið sinnti því ekki,
með því að því „virtist slík ráðstöfun, sem
stungið er upp á, koma í bága við Jóns
bókar landsleigubálk 48“, (Stjórnartíð. 1886,
B. bls. 109), og mun það rjett vera, ef
þessu ætti að koma á um land allt, með
nokkurri samkvæmni, og þyrftu því lög
til þess. Að minni ætlun ætti í lögunum
að tiltaka sýslumark hverrar sýslu, eitt-
hvert særingariítið yfirmark á hægra eyra,
en fela sýsluuefndunum að tiltaka hreppa-
mörkin hverri í sinni sýslu, þó með þeim
takmörkunum, að lireppamörkin skuli vera
undirben á liægra eyra, en láta síðan hvern
fjáreigeuda ráða, hvaða mark hann hefði
á vinstra eyra auk sýslu- og hreppsmarks-
ins á hœgra eyranu; en hver hreppsnefnd
ætti að vera skyldug til að sjá um,
að enginn ætti sammerkt í hreppnum.
Hver fjáreigandi ætti að vera skyld-
ugur til að hafa sýslumarkið og hrepps-
markið á liægra eyranu, og ekki liafa þar
annað mark. Sýslubrennimörk teljum vjer
rjettast að væru bókstaflr, en hreppsbrenni-
mörk tölustaflr, eins og nú er víða farið
að tíðkast.
Enn fremur þyrfti að vera í lögunum
einhver ákvæði um það, er menn flytja
sýslna eða hreppa á milli, og dettur mjer
ekki annað betra í hug en það, sem Mið-
firðingarnir stungu upp á, að ef fjáreig-
eigaudi flytur sýslna á milli, þá skuli hann
láta mark öbreytt á hægra eyra, en brenni-
merki fje sitt með brennimarki þeirrar
sýslu og lirepps, sem liann flytur í. Eng-
inn ætti að mega taka upp mark hans í
næstu 6 ár í sýslu þeirri, sem hann flytti
úr. Kollóttu fje ætti hann lielst að farga
í þeirri sýslu, sem hann flytur úr. Flytji
fjáreigandi hreppa á milli innansýslu, haldi
hann óbreyttu marki á liægra eyra, en
taki upp brennimark þess lirepps, sem
hann flytur í, en ekki má taka upp mark
hans í þeim hreppi, sem hann flutti úr,
fyr en eptir 6 ár.
Jeg skoða það svo mikið nauðsynjamál,
að koma á fjármarkaskipun um land allt
í þessa stefnu, sem að framau er bent á,
að þingið ætti að taka þetta mál fyrir í
sumar. Jeg veit til þess, að í einu kjör-
dæmi mun verða skorað á þingmanninn,
að flytja þetta raál á þingiuu, svo að jeg
tel víst, að það komi inn á næsta þing.
Það er því áríðandi, að þessu máli sje
hreyft á þingmálafundum í vor, bæði til
þess, að vita um skoðanir landsmanna á
því, og til að undirbúa það undir þing-
ið.
Hrauntúni í Þingvallasveit, 25. apríl 1891.
Jönas Haíldörsson.
ísland.
Vort elskaða land, sem úr leginum blá
þjcr lyptir á föstum bjarga-stoðum,
sem jökul-fald teygir mót himninum há,
en hjúpar þinn fót í báru-voðum;
þar eldfjallið gnæfir með ísþakinn tind,
þar iðar nið’rum daliun hin tæra, lireina lind,
0, ísland! Þig elskar hver þinn sonur.
Þú fóstraðir hetjanna frjálsbornu sveit
á frelsisins sögu-ríku tíðum,
er dörinn við skildina dreir-roðinu hneit
og dafnaði hreysti’ og fjör hjá lýðum.
Þeir hjuggust á velli svo bogaði blóð,
við brjóst á mennta-dísunum kváðu margan óð
og heimsfrægar sömdu kappa-sögur.
Þótt Iangvinnar þrautir þinn lömuðu mátt,
þótt liðirðu’ um aldir kúgun stríða.
þá berðu samt enn þá við heiðloptið hátt
þitt höfuð með svipnum bjarta, friða
Ó, ástkæra móðir! Ó, elskaða land!
hver alda blá, sem kyssir þin sker og dökkan sand
hún fiytji þjer frelsi nýtt og gæfu.
Ó, feðraland! vefji þig farsældar gnægð
frá fjalltindi nið’rað sjávar-bugum,
og vegur þinn aukist og vaxi þín frægð!
— Hún vex og blómgast, ef vjer sjálfir dugum,
ef að eins með kappi vjer vinnum vor verk,
þá víst er það, að tíðin er nógu rík og sterk,
að veita þjer vegsemd, auð og frama.
Þótt eigi vjer berjumst með brandi og rönd
og burtu sje hetju-öldin forna,
þá tökum vjer nútímans hjör í hönd
mót hlekkjárnuin öllum til að sporna.
Þú fjekkst oss með eldinum funa í barm,
með frosti þínu djörfung og þol, og krapt í arm:
Vjer helgum þjer hugsun, líf og krapta.
Þorst. V. Gíslason.
Heitstrenging Hólasveina.
Vjer undirritaðir, núverandi lærisveinar
Hólaskóla, bindumst hjer með því heiti,
að mæta á fundi á Hólum í Hjaltadal þriðju-
daginn í 9. viku sumars árið 1900, efvjer
verðum á lifl og innan lands og engin
sjerleg forföll banna. En verðum vjerer-
lendis eður forföll hindra oss frá aðsækja
fundinn, strengjum vjer þess heit, að skrifa
fundinum og skýra honum frá helstu bún-
aðarframkvæmdum vorum og senda yfir-
lit yfir fjárhag vorn.
Tilgangur fundarins er:
1. Að skoða búpeniuginn og kynna sjer
allarframkvæmdir búnaðarskólans frá þessu
ári.
2. Skýra fundarmenn frá búnaðarfram-
kvæmdum sínum og ræða um almenn bún-
aðarmál.
2. Skýra þeir af fundarmönnum, er
heitið hafa unnið, frá efnahag sínum, og
hafa þá ekki aðrir en þeir setu á fundi.
Fundurinn stendur ekki skemur en 3
daga.
Vjer leyfum oss að skora á alla, sem
stuuda nám við Hólaskóla frá þesssu ári
og til 1900, að bindast þessu sama heiti.
Einnig óskum vjer, að sem flestir búfræð-
ingar og búendur sæki fund þennan, til að
taka þátt í umræðum um almenn búnað-
armálefni.
Enn fremur leyfum vjer oss að skora á
hina þáverandi stjórn búnaðarskólans á
Hólum, að hún lilutist til um, að þáver-
andi skólastjóri leyfl fundarstað, veiti fund-
armönnum nauðsynlegan beina gegn sann-
gjarnri borgun. og auglýsi í tæka tíð, að hún
hafi gjört nauðsynlegar ráðstafanir í þessu
efni. Þar á móti eru allirþeir, er fundinn
ætla að sækja, skyldir að gjöra skólastjóra
aðvart um koinu sína að minnsta kosti
mánuði áður en fundur verður haídinn.
Hólum í Hjaltadal, 19. inars 1891.
Ásmundur Kristjánsson. Eiríkur Jóliannesson.
Gisli Bjarnarson. Guðmundur Jónsson.
Helgi Jóliannesson. Jón Guðmundsson.
Jón Marteinsson. Jónas Asmundsson.
Kolbeinn Þorleifsson. Kristinn Guðlaugsson.
Kristján Kristjánsson. Stefán Kristjánsson.
Tómas Pálsson. Þorsteinn Jónsson.
* * *
Heitstrenging þessi er allmerkileg og
getur haft allmikla þýðingu. Það er mjög
líklegt, að piltarnir hafi hana jafnan í liuga,
reyni því að komast áfrain og láta eitt-
hvað eptir sig liggja tit gagns og sjer til
sóma, hver þeirra keppist við að verða
ekki eptirbátar hinna og geta sýnt það,
er fundurinn verður síðar haldinn. Það
er og líklegt, að fundurinn sjálfur geti
haft nokkra þýðingu, bæði fyrir skólann
og piltana sjálfa og aðra úti frá. Það er
margt, sem mælir með því, að þeir sem
samtíða eru við eitthvert nám, t. d. skóla-
lærisveinar í sama bekk, komi sjer sam-
an um að finnast t. d. 10—20 árum eptir
að þeir skilja, til að rifja upp fornan kunn-
ingsskap og sjá, hvernig þeim hefur geng-
ið, og hvað þeir hafa gert, sjer til særnd-
ar og ættjörðinni eða því hjeraði, sem þeir
dvelja í, til gagns og framfara. Það er því
vonandi, að lærisveinar á Hólum framvegis
verði við áskoruninni, að bindast sams
konar heiti, sem þessir hafa bundist.