Þjóðólfur - 21.08.1891, Blaðsíða 1

Kemur út & föstudög-
um — Vero árg. (60 arka)
4 lir. Krlendis 5 kr. —
Borgist fyrir 15. jUll.
ÞJÓÐÓLFUR
Uppsögn akrilleg, bundin
vift áramót, ógild uema
komi til útgefanda fyrir 3.
® október.
XLIII. árg.
Reykjavík, föstudaginn 31. ágúst 1891.
Nr. 39.
Kosningarrjettur kvenna.
(Frá frjettaritara Þjóðólfs).
Sósíalistar á Þýskalandi hafa nýlega
gefið út skjal með öllutn kröfum sínum og
óskum. Heimta þeir í því kosningarrjett,
jafnt fyrir kvennmenn sem karlmenn. Á
Englandi hefur lorð Salisbury, foringi í-
haldsmanna, sagt í ræðu, sem hann hjelt
nýlega í Lundúnum, að hann væri með-
mæitur því, að kvennmenn fengju kosn-
ingarrjett og mundi bráðlega bera upp
frumvarp þaraðlútandi.
Hjer er óiíklegt saman að jafna, en
hvor um sig hyggst að efla sinn flokk með
þessu móti. Kvennfólkið á Þýskalandi og
Englandi stendur ekki á sama stigi.
Kvennmenn hafa stýrt Englandi eins vel
og konungar eða betur, og áunnið sjer
mikinn orðstír. Á Þýskalandi hefur eng-
inn kvennmaður haft sljórntauma nema
Maria Theresia og hún sat að völdum í
Austurríki. Kvennmenn hafa haft atkvæð-
isrjett og setu í stjórn hins mikla ind-
verska verslunarfjelags, meðan það stýrði
Indlandi, og stundum liaft tögl og hagldir
þar. Á vorri öld hafa enskir kvennmenn
unnið ýms karlmannleg stórvirki fyrir
Þjóðfjelag sitt og fyrir Evrópu. Florence
Nightingale umsteypti og bætti alla að-
hjúkrun sjúkra og öll sjúkrahús i heimin-
um. Hin afarauðuga frú Burdett-Coutts í
Lundúnum liefur gert meir fyrir fátæka í
þeirri borg en nokkur einstaklingur á þess-
ari öld, látið reisa torg handa þeim o. s.
frv. Octavia Hill hefur varið allri æfi
sinni til að bæta híbýli og hús fátæklinga
og orðið mikið ágengt. Tveir kvennmenn
eru i bæjarstjórninni (Connty Council) í
Lundúnum, og eru þeir látnir sitja, því
engin lög hanna það, þó enginn lagastaf-
ur sje fyrir því. Kvennfólk má vera í
hreppsnefndum og því er jafnvel skipað í
kviði (jury) í einstaka málum, er varða
kvennmenn.
John Stuart Mill bar fyrstur upp
frumvarp um kosningarrjett kvenna til
þings. Það var árið 1867. Síðan hefur
frumvarp þetta verið borið upp nærri því
á hverju ári og hefur stundum vantað lít-
ið á, að það hefði með sjer helming at-
kvæða í neðri málstofunni
í Bandaríkjunum hafa kvennmenn kosn-
ingarrjett til þinga í Washington, Wyo-
ming og Utah. í stjórnarskipunum Colora-
dos og Wisconsins er svo kveðið á, að
kvennmenn skuli fá kosningarrjett til þings,
svo framarlega sem meiri hluti kjós-
enda við almennar kosningar láti í ljósi,
að hann vilji svo vera láta. Við suma
háskóla í Bandaríkjunum standa kvenn-
menn að öllu jafnfætis karlmönnum. í
sumum ríkjum mega þær taka að sjer öll
embætti nema hermannaembætti.
Á Englandi mega kvennmenn, samkvæmt
lögum frá dögum Hinriks sjötta, eiga setu
í efri málstofunni, en þó ekki tala eða
greiða atkvæði í lienni.
En þess er eptir að geta, scm mikils er
um vert: Mön heitir ey í írlandshafi. í-
búar hennar eru milli 50 og 60 þúsund að
tölu. Mön hefur í 7—800 ár haft þing
! sjer. Það kallast „House of Keys“, og
sitja á því 24 mcnn. Á Mön hafa kvenn-
menn um langan aidur haft kosningarrjett.
Árið 1882 setti Manarþing þau lög, að ó-
giptir kvennmenn, sem gyldu jafnháa skatta
og karlmenn, skyldu hafa kosningarrjett
til þings, og var það þegar samþykkt af
Lundúnastjórninni.
Alþingi.
x.
Lög afgreidd frá alþingi.
XXI. Lög um breytingu á lögum um
lcosningar til alþingis 14. sept. 1877.
1. gr. Kjörskrárnar skulu samdar einu
sinni á ári hverju; skulu þær kjörskrár
lagðar til grundval’ar, sem þá eru í gildi,
en þeir kjósendur úr felldir, sem síðan eru
dánir eða hafa flutst burtu eða misst
kosningarrjett sinn (sbr. 2., 4. og 5. gr.
laga um kosningar til alþingis 14. septbr.
1877) og þeim bætt við, sem síðan hafa
öðlast kosningarrjett eða fyrir 6. júnímán-
aðar fullnægja þeim skilyrðum, sem sett
eru um aldur og heimili. Enn fremur
skulu þeir, sem að vísu enn þá eigi hafa
fullnægt þeim skilyrðum, er síðast var
getið, en vænta má að muni fullnægja
þeim einhvern tíma á því ári, er kjör-
skrárnar skulu gilda fyrir, teknir upp á
skrá sjer, og skal um leið tilgreina þann
dag í árinu, er þeir annaðhvort verða
fullra 25 ára að aldri, eða hafa verið
heimilisfastir í kjördæminu eitt ár.
2. gr. Kjörskrárnar skulu leiðrjettar í
febrúarmánuði ár hvert. Efasemdum þeim,
sem þá kunna að koma fram, skal hlut-
aðeigandi hreppsnefnd eða bæjarstjórn
skera úr, þá er búið er að fá skýringar
um málið.
3. gr. Frá 1. til 21. mars, að báðum þess-
um dögum með töldum, skulu kjörskrárn-
ar liggja öllum til sýnis á þeim stað, sem
er heutugur fyrir hreppsbúa, eða eptir at-
vikum á fleiri slíkum stöðum. Staðfest
eptirrit af skránum má hafa til þess að
leggja fram. Hvenær og hvar skrárnar
verða lagðar fram, skal hirta að minnsta
kosti með 14 daga fyrirvara við kirkju-
fund eða á annan hátt, sem vant er að
birta almennar auglýsingar þar á staðn-
um.
4. gr. Kjörskrárnar gilda frá 6. júní til
5. júní árið eptir. Samkvæmt þessum
skrám skulu allar kosningar til alþingis
framfara á því ári, þó þannig, að þess
verði gætt, að þeir menn, sem á auka-
skránni eru (1. gr.), að eins hafi rjett til
þess að greiða atkvæði, ef þeir fyrir kosn-
ingardaginn hafa fullnægt þeim skilyrðum,
sem sett eru um aldur og heimili. Ef
kosning kemur fyrir fleirum sinnum á ár-
inu, skal eptirrit af skránum, sem stað-
fest sje af hlutaðeigandi sveitar- eða bæjar-
stjórn, vera til taks til afnota við hina
nýju kosningu.
5. gr. Með lögum þessum eru úr gildi
felldar 9., 10., 11. og 17. gr. i lögum
um kosningar til alþingis 14. sept. 1877.
6. gr. Lög þessi öðlast gildi 1. dag
janúarmánaðar 1892.
XXII. Löq um breyting á lögum um
stofnun laudsbanka, dags. 18. sept. 1885,
25. gr.
1. gr. Framkvæmdarstjóri landsbanknsa
hefur í árslaun 5000 kr. Framkvæmdar-
stjóri landshankans má aldrei hafa em-
bættisstörf eða önnur atvinnustörf á hendi.
Bókarinn hefur 2400 kr. í árslaun.
Fjehirðir hefur 2400 kr. í árslaun.
Enn fremur hefur fjehirðir x/& °/00 af