Þjóðólfur - 16.12.1892, Síða 1

Kenmr öt á. föstndöc;-
nm — Terí drg. (60 arha)
4 kr. Erlendis 5 kr. —
Borgist fyrir 15. Júli.
ÞJÓÐÖLFUR
®
Dppsögn skri»eg, bundin
viS áramöt, 6glld nema
koml til útgefanda íyrir 1.
október.
XLIV. árg.
BeylrjaTÍk, föstudaginn 16. desembér 1892.
Nr. 58.
Nýir kaupendur
aö 45. árg. „Þjóöólfs“ 1893
fá ókeypis
Sögusa fn
blaðsins 1892 (144 bls.), er verð-
Ur sérprentað í árslok
og
Söguna af Þuriöi formanni og
Kambsránsmönnum,
er verður byrjað að prenta
næsta ár.
IjfiS"' Saga þessi kemur út
sem sérstakt fylgirit „Þjóðólfs“
handa
Öllum kaupendum hans, og
verður alls ekki seld í lausa-
kaupum.
gjÉgT Fyrir árslokin ættu nýir
kaupendur að gefa sig fram.
íslendingar í Ameríku.
Fyrir skömmu eru komnar á prent í
ísafoldarprentsmiðju „Hagskýrslur frá Is-
lendinga- byggðum í Canada árin 1891—
1892“. Skýrslum þessum liefur agent
Kanadastjórnar, Baldvin L. Baldvinsson,
safnað fyrir hennar liönd á umferð sinni
um íslendinga-byggðir þar vestra og geflð
þær út hér, auðvitað á kostnað stjórnar-
innar. Allt „fyrir fólkið“. Þessu merkis-
riti er nefnil. útbýtt ókeypis!! handa Pétri
og Páli hér heima, auðvitað með öruggri
von um hundraðfalda uppskeru af þessari
dýrmætu, höfðiuglegu stjórnargjöf, með
öruggri fullvissu um, að allmargar óþreyju-
fullar íslenzkar sálir festist á agninu og
„forskrifi“ sig í föðurlega varðveizlu Kan-
adastjórnar, með því að útskrifast frá
gamla fslandi. Allt saman af eintómri
fóðurlandsást skýrsluhöfundarins — agents-
ins —, sem ekki þolir að horfa á landa
sína dragast hér upp í eymd og volæði á
þessum afskekkta, óbyggilega hafísliólma,
og neytir því allra krapta sinna til að fá
þá flutta vestur yfir hafið, vestur á hina
frjósömu, ljómandi fögru „Sæluvelli11 Kan-
ada, „sem orðlagðir eru um allan heim
fyrir landgæði og einkarblítt og heilnæmt
loptslag" (agenta-lýsing). Kuldinn kvað
t. d. sjaldan vera þar meiri en 40° C. (!!).
Það er ólíklegt, að landar vorir hér lieima
verði lengi að binda skóþvengi sína og
búa sig til ferðar vestur í þetta Grósen-
land.
Þá er vér virðum betur fyrir oss þetta
nýja vesturfara-agn — hagskýrslurnar —
verður ástand landa vorra þar vestra ekki
svo óglæsilegt. Skuldlausar eignir sumra
bænda (í Argylenýlendunni) eru þar tald-
ar um 10,000 dollara (þ. e. um 37,000 kr ),
en minnstar eigur 615 dollarar. í hinum
nýlendunum eru tölurnar lægri, t. d. í
Þingvallanýlendunni mest 3362 dollarar, í
Red Deer nýlendunni 2550, í Álptavatns-
nýlendunni 2100 og í Nýja-íslandi 3400
langhæst. Setjum svo, að þetta væri allt
hnífrétt, getum vér ekki kallað það neinn
feiknagróða á mörgum árum. En gætum
nú aptur á móti að smáu tölunum. Þær
eru lægstar í Nýja-íslandi. Þar eru 43
búendur, sem eiga minna en 200 dollara
skuldlaust, þar á meðal 13, sem eiga roinna
en 100. Milinst eign er talin 10 dollarar
(um 37 kr.). Sá maður er auðvitað öreigi
og líklega flestir hinna, sem sagt er, að
eigi 100—200 dollara.
Hvað áreiðanleik skýrslna þessara snert-
ir, skulum vér að eins geta þess, að ná-
kunnugir menn liafa skýrt svo frá, að
sumstaðar væri ofmikið breitt yfir sann-
leikann um efnahag manna. Það virðist
t. d. ganga nokkuð langt, þá eí algerlega
eignalaus maður er talinn að eiga 11—1200
dollara. Því ffliður vantar óss nmg gögn
til að sýna ómótmælanlega fram á, að
skýrslurnar séu „humbug“ frá upphafi til
enda, en verið getur, að vér fáum síðar
nokkrar sannanir í þá átt. Það er eðli-
legt, að agentarnir veifi skýrslum þessum
framan í fólk og séu ósparir á, að ota
fram háu tölunum um fjárgróða landa
þeirra vestra. Það er vatn á þeirra mylnu,
að grípa sem flesta glóðvolga, meðan ekki
er runninn af þeim „idealski“ sviminn um
dollara-þúsundirnar í Ameríku. Það þarf
ekki annað en krota nafnið sitt, og svo
eru menn óðar — að minnsta kosti í anda —
komnir yfir á sælulandið.
Það væri synd að trúfla þessa unaðs-
hugsun landa vorra, og oss dettur ekki i
hug að gera það, enda er það þýðingar-
laust, því að trúin á Ameríku, sem hið
fyrirheitna landið, virðist vera orðin svo
bjargföst hér á landi, að trúin á guðlega
forsjón er ekki neitt í samanburði við
hana. Það má fara að snúa þvi við, sem
útlendingar hafa sagt um oss íslendinga,
að vér teldum land vort hið bezta, er
sólin skín á, því að nú er það í margra
augum orðið hið versta eymdarheimkynni
undir sólunni, örfátækt, kjarnlaust, kalt
og gæðasnautt. Og íslands beztu synir
gera sitt til, að þessa lýsingu megi til
sanns vegar færa. Þeim stendur hjartan-
lega á sama, þótt landið eyðist að fólki
og heil héruð leggist í auðn. Að landið
geti tekið nokkrum verulegum framförum
efast menn mjög um, og segja, að það sé
ekkert að marka þetta framfarageip og
frelsis-hrókaræður einstakra manna; það sé
bara til þess að varpa sandi í augu al-
mennings og sækjast eptir skrílhylli með
staðlausu-markleysuhjali um þjóðerni og
ættjarðarást, er vitanlega sé hvergi að finna
meðal íslendinga. Allt þess konar á að
vera uppgerð og flapur eitt. Hér á allt
að vera í apturför, en enginn vilji þó láta
bera neitt á því opinberlega, því að hræsn-
in, óhreiníyndið og einurðarleysið, sé al-
menn þjóðarfylgja. Þessir og þvílíkir lær-
dómar hljóma fyrir eyrum landa vorra af
vörum margra manna, sem þykjast sjá i
gegnum holt og hæðir. Það eru ekki
„landeyðurnar" einár, sem prédika þessa
kenningu. Nei, það eru einnig aðstoðar-
menn þeirra, sem eru fleiri, en margur
ætlar. Það eru þessir innlendu „agenta“-
fulltrúar, ef svo má segja, sem eru hættu*
legastir, því að þeim er trúað fremur en
hinum.
Vér hljótum að kosta kapps um að uppræta
þennan volæðis-rænuleysis-hugsunarhátt hjá
þjóð vorri, því að hann er hið versta átu-
mein í íslenzka þjóðlífinu. Þá er von-
in um betri framtíð landsins er farin, þá
er kippt burtu styrkasta máttarviðnum