Þjóðólfur - 17.03.1893, Blaðsíða 3

47
grein vorrí, að blásendur haíi verið af öllum stétt-
um, því að hann segir, að þeir hali „samanstaðið
af verzlunarmönnum og skólapiltum, það er: af
væntanlegum embættismönnum11. Vér höfum aldrei
heyrt komizt svo að orði, að verzlunarmenn væru
„væntanlegir embættismenn"; að minnsta kosti er
það ekki venja hér (það er kannske i Aineriku).
En sleppum því. Útskýringin á líklega að eins
að svara til síðavi liðsins, skólapiltanna, og er því
bara blátt áfram afsakanleg „agents“-meinloka.
En hugsunin mun samt vera sú, eins og gægist
fram. í línunum á eptir, að iýðurinn, eða hinar svo
nefndu lægri stéttir hafi engan þátt tekið í þessum
blæstrí, þvi að það fólk hafi allt verið á „agentanna"
bandi og geti þvi þvegið hendur sínar í sakleysi.
En það er svo langt frá því, að þessu sé þannig
varið, sem betur fer, að margir sjómenn, er við-
Btaddir voru og aðrir, er „neyta síns brauðs í sveita
síns andlitis“ fengu einmitt lánaðar pípur hjá þeim,
er byrgir voru og blésu i þær með jafnmikilli á-
nægju eins og hverjir aðrir, og sumir, er ekki gátu
fengið neitt verkfæri í hendur, létu fylliloga í ljósi,
að þeir „væru með“, og vildu ekki hlusta á „bullið“
í „agentunum11, er ekki mundu hafa annað að segja
en það, sem þeir hefðu þegar sagt um allt land,
Og það vissu þeir hér um bil hvernig væri (nl. tál-
drægar öfgar um Ameríku) og þyrftu því ekki að
heyra það. Svona voru einmitt dómar margra
þeirra manna, sem Baldvin er svo djarfur að telja
í sinum flokki, hér um bil undantekningarlaust.
Pað er alveg þýðingarlaust fyrir hann að telja
mönnum trfi um, að almfiginn, sem kallaður er,
hafi engan eða sárlítinn þátt tekið í þessum sam-
blæstri. Verzlunarmenn í bænum og skólapiltar
eru ekki yfir 200 að tölu, þótt allir hefðu verið með,
sem ekki var. Hverjir voru þá hinir?
Hvað það snertir, sem „agentinn" minnist á, að
sér vitanlega tíðkist sú venja hvergi, að mönnum
Bé algerlega bannað að taka til máls, þá viljura
Vér fullvissa hann um, að sú venja tíðkast einmitt
bæði samkvæmt vitnisburði margra áreiðanlegra
manna, er vér höfum heyrt minnast á þetta, og
eptir þvi, sem Bjá má í ýmsum fitlendum ritum.
Eæðumenn, leikendur, söngvarar o. m. fl., er koma
opinberlega fram, fá þráfaldlega þær viðtökur, und-
ir eins og þeir sýna sig, að þeir geta ekkert látið
til sín heyra fyrir harki og háreysti, og verða því
að hætta við svo búið. Það tjáir ekki að bera á
móti því. Að Ameríkumenn hafi optar hina að-
ferðina, að láta menn fýrst segja eitthvað og hrópa
þá svo niður, getur vel verið.
Það dugar heldur ekki að berja það blákalt fram,
að við þetta tækifæri hafi að eins komið fram vilji
einstakra manua, er bundust fyrir þessum samtökum,
en enginn almenningsvilji. Hvað kallar „agentinn“
almenningsvilja? Og hvernig átti hann að lýsa
sér við þetta tækifæri, svo að „agentinn11 vilji nefna
hann almennan? Líklega þannig, að allir, sem inni
voru, karlar og konur, hefðu stappað og blásið, og
allur söfnuðurinn úti fyrir orgað og sigað. En vér
köilum fyr tekið af skarið en svo sé. Vér ætlumst
ekki til að kvennfólk blási. Þótt blásondur væru
ekki jafnmargir af öllum stéttum við þetta tæki-
færi, dirfumst vér að segja, að þar kom fyllilega í
Ijós almennur vilji í því, að sýna agontunum al-
varlega fram á, hversu starfsemi þeirra hér á landi
væri vel þokkuð, og hvert. þakklæti þeir ættu skilið
fyrir hinar vesturheimsku „humbugs“-prédikanir,
er þeir hafa flutt svo að segja i hverjum krók og
kima hér á landi, til að narra fólk héðan vestur á
eyðisléttur Kanada, þar sem „allt brennur og frýs“.
Það var þessi almenningsvilji, sem kom í Ijós i
samblæstrinum 8. þ. m. En að láta agentana í
poka og fleygja þeim fit i „tjörn“, það var eflaust
ekki almennur vilji, þótt atungið væri upp á því.
Ritstj.
Skagafirði 20. febr.: „Tíðin góð, sum-
arveðrátta, ef snjórinn og svellin lýstu því
ekki, að veturinn er enn þá eigi nærri
þvi genginn úr garði. Kvef ekki alllítið
gengur bér um. Engir dánir síðan eg
skrifaði síðast, það eg hefi til spurt.
Nýiega afstaðinn sýslufundur; liann
hófst hinn 14. þ. m. og stóð eitthvað í
4—5 daga. Ekki var eg þar, og því fá-
tækur frétta þaðan. Auk gufubáta máls-
ins, er var helzta mál á dagskrá þar, var
rætt um sameining kvennaskólanna á Ytriey
og Laugalandi og hygg eg að það hafi haft
fylgi fundarins. En hitt greindi menn víst
mjög um, hvort heppilegra væri, að kvenna-
skólinn, hinn sameinaði, stæði í kaupstað
eða upp í sveit. Sumir voru á því, að
gera skólann að búnaðarskóla fyrir konur;
sögðu sem svo, að bókvitið og hannyrða-
tildrið yrði ekki látið í askana. Pessir
sömu vildu þvi að skólinn væri ársskóli.
Eptir því sem eg hef frekast heyrt, var
afráðið að koma svifíerju á austurkvisl
Héraðsvatnanna, þó ekki á ósinn, sem
álitið er ógerandi sakir brims, heldur
framar.
Ekki hefir enn orðið neitt af málfundi
barnakennaranna, það eg veit, og tel eg
það illt tímanna tákn, ef það skyldi alveg
farast fyrir. Mér er þó kunnugt um það,
að hinir helztu umgangskennarar hér í
sýslu voru búnir að skrifast á um málið,
ákveða fundarstað o. fl.
Hér um slóðir hafa verið að rekast
tveir Yesturfarapostular, Baldvin og Sig-
urður nokkur „Christofersson". Hefur Bald-
vin haldið fyrirlestur eigi alliítinn um
kosti Canada og vellíðan landa þar vestra.
Á Sauðárkrók hélt hann 2a/2 tíma tölu,
og lofaði landið allmjög. Beztu menn
Skagfirðinga voru þar um sama leyti
staddir á sýslufundi, og sætti Baldvin
mótmælum af þeirra hálfu. Lóttust auð-
vitað hvorirtveggja ganga sigri hrósandi
af þeim fundi. — Pessar gyllingar Bald-
vins í sambandi við hin óþægilegu pen-
inga vandræði draga hugi manna mjög til
Ameriku. Eg þori að segja, að ungu
stúlkurnar okkar þyrptust þangað, ef þær
gætu komizt.“
Skaptafellssýslu (miðri) 22. febrúar:
„Veðuráttan hefur mátt heita góð að meðal-
tali, þó að með köflum hafi verið nokkuð
hvassviðrasamt. 3. des. síðasti. gerði mikið
norðanveður. Skemmdust þá mikið jarðir
af grjótfoki, því jörð var auð. Á Mýrum
eru taldir 10 bæir, sem biðu mest tjón af
grjótfoki. í Lóni skemmdust einnig nokkr-
ar jarðir mikið. Það veður kom ekki í
Öræfum nema á 2 bæjum, því norðanveður
koma þar venjulega ekki, nema á Tví-
skerjum og á Skaptafelli; Öræfajökull er
hlífðarmúr sveitarinnar fyrir þeim veðrum.
Seint í janúar gerði rnjög hvasst land-
norðanveður, fyrst með blotasnjó, sem lilán-
aði aptur vestan til í sýslunni að enduðu
veðrinu. Hagar hafa optast verið í vetur
í sýslunni, þó lakari í henni austanverðri".
f Hinn 9. þ. m. andaðist að Kiðabergi í
Grímsnesi Þorsteinn Jónsson kansellíráð,
fyrrum sýslumaður í Árnessýslu, fæddur í
Skálholti 15. oktbr. 1814, útskrifaður úr
heimaskóla af Árna stiptprófasti Helga-
syni 1836, kandídat í lögum 1843, sýsiu-
maður í Suðurmúlasýslu 1847(—53) og í
Norðurmúlasýslu jafnframt 1851, í Þing-
eyjarsýslu 1861 og í Árnessýslu 1867,
sleppti embætti 1879. Varð kansellíráð
1860. Með konu sinni Ingibjörgu Gunn-
laugsdóttur dómkirkjuprests Oddssonar átti
hann 3 sonu, er upp komust: séra Halldór
á Bergþóruhvoli, Jón kaupm. í Kvík og
Gfunnlaug óðalsbónda á Kiðabergi. Þor-
steinn kansellíráð var duglegt yfirvald á
yngri árum og um tíma settur stiptamt-
maður (1849—50).
Hafís. Síðast í f. m. var fjarðafyilir
af hafís á vestanverðum Húnaflóa, en autt
að sjá úti fyrir, og um sömu mundir var
ísinn horfinn af ísafjarðardjúpi.
Höfrungaveiði. Á nokkrum bæjum í
Kaldrananessveit í Bjarnarfirði náðust all-
margir liöfrungar í f'. m., mest í Bjarna-
nesi, um 40, og í Asparvík 20—30.
Húsbruni. Aðfaranóttina 7. þ. m. brann
á Eyrarbakka íbúðarhús úr timbri, er liét
„Sandprýði11, eign Ólafs söðlasmiðs Ólafs-
sonar og Lopts Jónssonar. Komst fólkið
nauðulega úr eldinum, fáklætt og allslaust
að kalla. Hafði eldurinn kviknað frá eld-
stó, er var í útihúsi áföstu við íbúðarhúsið;
varð hans því ekki vart fyr en hann var
magnaður orðinn, enda veður hvasst mjög.
Maður á öðrum bæ tók fyrst eptir gneista-
flugi fyrir gluggann hjá sér, fór á fætur og
vakti fólkið, því að það svaf þá enn.
Mátti það ekki seinna vera, því að eptir
litla stund var eldnrinn kominn inn og ó-